Biz hozirgi kunda kundalik iste'mol qiladigan pomidorni qanday qilib bu nomni olganini bilasizmi?

16-asrda Yevropaga And togʻlaridan (Janubiy Amerikadagi togʻ tizmasi) meva keltirildi. Bu meva pomidor edi. U birinchi kelganida, Italiyada tez mashhur bo'lib odamlar uni muntazam ravishda iste'mol qila boshladilar. Lekin Fransiyada buni ommalashishiga 100 yil kerak bo'ldi. Chunki pomidor fransuzlar belladonna deb nomlangan zaharli o'simlikka o'xshashidan xavotirda edilar. Keyinchalik bu sabzoot ham fransiyada ommalashdi. Fransuzlar pomidorni "Pomme d'amour" deb atashgan, bu "shirin olma" degan ma'noni anglatadi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

O‘zbekistonda bug‘doy o‘rim-yig‘im mavsumi: Barqaror amaliyotlar orqali tuproq salomatligini mustahkamlash 🌾🚜

O‘zbekistonda bug‘doy yig‘im-terimini boshlar ekanmiz, bug‘doy poyalarini dalada qoldirish va ularni tuproqqa kiritishning afzalliklarini tushunish juda muhim:

1. Oziq moddalarni boyitish: Bug'doy poyalari muhim oziq moddalarni, jumladan, umumiy organik uglerod (TOC), umumiy azot (TN), umumiy fosfor (TP), umumiy kaliy (TK), lignin, tsellyuloza, PO4-P, NO3-N, NH4 ni chiqaradi. -N va fitosideroforlar. Ushbu ozuqaviy moddalar tuproq unumdorligini oshiradi va ekinlarning mustahkam o'sishini qo'llab-quvvatlaydi.

2. Hosilni samarali yig'ish va xarajatlarni tejash: Somon balandligini 100 mm dan 200 mm gacha oshirish kombaynlarda somon massasini kamaytiradi, somon namligini pasaytiradi, o'rim-yig'imni tezlashtiradi va dizel sarfini kamaytiradi, bu esa yuqori samaradorlik va xarajatlarni tejashga olib keladi.

Biroq, qancha qoldirish to'g'risidagi qaror turli omillarga, jumladan, mahalliy amaliyotga, yig'im-terim uchun ishlatiladigan texnikaga va almashlab ekish rejalariga bog'liq.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

BIOLOGIK TADQIQOTLARDA TURLI TAJRIBA SHAROITLARI

1. In vivo: Tirik organizmda o'tkaziladigan tajribalar yoki tadqiqotlarga aytiladi. "In vivo" atamasi lotincha "tirik organism ichida" degan ma'noni anglatadi. Ushbu tadqiqotlar butun organizm yoki muayyan to'qimalar va organlarni tabiiy biologik kontekstda o'z ichiga oladi.

2. Ex vivo: Tirik organizmdan tashqarida, lekin organizmning tirik to'qimalari yoki hujayralaridan foydalangan holda o'tkaziladigan tajribalar yoki tadqiqotlar hisoblanadi. "Ex vivo" atamasi lotincha "tirik organizmdan tashqarida" degan ma'noni anglatadi. Ushbu tadqiqotlar tadqiqotchilarga nazorat qilinadigan muhitda hujayralar yoki to'qimalarni manipulyatsiya qilish va kuzatish imkonyatini beradi.

3. In vitro: odatda laboratoriya sharoitida izolyatsiya qilingan hujayralar, to'qimalar yoki mikroorganizmlardan foydalangan holda sun'iy muhitda o'tkazilgan tajribalar yoki tadqiqotlarga ishora qilinadi. "In vitro" atamasi lotin tilida "shisha ichida" degan ma'noni anglatadi, bu shisha idishlarda o'tkazilgan oldingi biologik tajribalarni eslatadi.

4. In situ: Tirik organizm yoki biologik namunaning asl joyida yoki tabiiy muhitida o'tkaziladigan tajribalar yoki tadqiqotlar hisoblanadi. "In situ" atamasi lotincha "joyida" degan ma'noni anglatadi. Bu biologik jarayonlarni ularning tabiiy sharoitlaridan mahrum qilmasdan yoki buzmasdan o'rganishni o'z ichiga oladi.

5. In silico: kompyuter simulyatsiyasi orqali o'tkazilgan tajribalar yoki tadqiqotlarga aytiladi. Odatda murakkab matematik modellar va biologik ma'lumotlarni tahlil qilish va biologik hodisalarni bashorat qilish uchun hisoblash usullarini o'z ichiga oladi. "In silico" atamasi "in vivo", "in vitro" va "in situ" lar haqidagi so’z o'yini bo'lib, kompyuterlarda ishlatiladigan kompyuter chiplariga ishora qilinadi va "in kremniy" degan ma'noni anglatadi.

Bu atamalar biologiyada muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Chunki ular turli xil eksperimental yondashuvlarni farqlashga va tadqiqotlarni turli sharoitlarda qanday o'tkazilishini aniqroq tushunishga yordam beradi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

🌾🌍 Yerni lazer bilan tekislash: qishloq xo‘jaligida sug‘orish samaradorligini oshirish 🌍🌾

Yerni lazer bilan tekislash lazer texnologiyasidan foydalanib ekis maydon yuzasini yaratadi, bu suvning bir tekis taqsimlanishini ta'minlaydi va suvdan foydalanishni kamaytiradi. Yerni lazer bilan tekislash sug'orish samaradorligini sezilarli darajada oshiradi:

- sug'orish uchun suvga bo'lgan ehtiyojni 25-30 foizga kamaytiradi, suvdan optimal foydalanishni ta'minlaydi.
- Suvning bir tekis taqsimlanishi va ildizlarning yaxshi rivojlanishi tufayli hosildorlikni 10-15 foizga oshiradi.
- suvni to'g'ri taqsimlash va suvning isrof qilinishini minimallashtirish imkonini beradi.
- Pokiston, O'zbekiston, Hindiston, Xitoy va Portugaliya kabi suv tanqis hududlarida zarur.
- tekislash vaqtida ozgina gradientni (masalan, 0,05%) saqlab turish ekinlarning yuqori hosildorligiga olib keladi.
- Suvni tejash, sho'rlanishni nazorat qilish va hosildorlikni oshirish uchun juda muhimdir.
- suvdan foydalanish samaradorligini oshiradi, bu fermerlar uchun sof foyda va daromadning oshishiga olib keladi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

Rux (Zn) mavjudligi va uning o'simliklarni oziqlantirishdagi vazifasi 🍃🌱

🚩 ASOSIY FAKTLAR
- Zn tirik organizmlarda eng ko'p tarqalgan ikkinchi mikro metallidir (temirdan keyin)
- Zn keng ko'lamli fermentativ reaktsiyalarda muhim funktsional va tizimli rol o'ynaydi
- Zn etishmasligi o'simlikning o'sishi va fiziologiyasiga ta'sir qiladi (tugunlararo cho'zilish va barg hajmining pasayishi, yosh barglarda venalararo xloroz, kech gullash)

💪 FUNKSIYALAR
-> Oksin sintezini rag'batlantirishda ishtirok etadi
-> Hujayra membranalarining o'tkazuvchanligiga ta'sir qiladi
-> Protein almashinuvidagi roli
-> Fotosintezdagi roli (CO2 fiksatsiyasi)
-> Uglevod almashinuvi
-> Antioksidant ta'sir

🧱 MAVJUDLIGI
- Tuproqdagi o'rtacha Zn kontsentratsiyasi 65 mg/kg atrofida
- O'simlik to'qimalarida Zn miqdori 25 dan 100 ppm gacha o'zgarib turadi
- kislotali tuproqlarda o'simliklarni o'zlashtirish imkoniyati ko'proq, ishqoriy tuproqlarda esa pastroq (pH>7)
- Loy tuproqlarda ko'proq va qumli tuproqlarda pastroq

🌱 O'simliklar tomonidan Zn so'rilish darajasiga quyidagilar ta'sir qiladi:
- yuqori pH
- kam organik moddalar va namlik
- yuqori CaCO3 konsentratsiyasi
- alyuminiy oksidlarining mavjudligi
- fosfor va temirning ortiqcha miqdori

O'zbekistonda tarqalgan tuproqlarning asosiy kimyoviy tarkibini inobatga olinsa Zn yetishmasligi ehtimoli ko'p.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

O'simliklar hayotida oltingugurt qanday rol o'ynaydi?

Oltingugurt o'simliklarning sog'lom o'sishi va rivojlanishi uchun muhim komponenti. Oltingugurt aminokislotalar sintezidan kasalliklarga chidamliligini oshirishgacha o'simliklarning kuchli va samarali bo'lishiga yordam beradi. Bu sistein va metionin kabi ma'lum aminokislotalarning ajralmas qismidir. Ushbu aminokislotalar o'simliklarning o'sishi va rivojlanishi uchun zarur bo'lgan oqsillarning qurilish bloklari hisoblanadi. Oltingugurt, shuningdek, metabolik jarayonlar uchun muhim bo'lgan koenzimlar va vitaminlar (masalan, biotin va tiamin) sintezida ishtirok etadi. Oltingugurtning yana bir muhim roli xlorofill ishlab chiqarishda bo'lib, u fotosintezda ham ishtirok etib, o'simliklarning yorug'lik energiyasidan samaraliroq foydalanishiga yordam beradi. Oltingugurt etishmasligi urug'larning rivojlanishiga ta'sir qilishi mumkin, bu urug'larning miqdori va sifatining pasayishiga olib keladi.

Ushbu elementga eng katta ehtiyojga ega bo'lgan o'simliklar orasida karam, kolza, brokkoli, soya, no'xat, bug'doy, arpa, uzum va olma kiradi.

Oltingugurt yetishmasligining belgilari:
Oltingugurt tanqisligi azotning assimilyatsiyasining pasayishiga olib keladi. Azot va oltingugurt nisbati 1:10 dan 1:5 gacha.
- yosh barglarning xlorozi (sarg'ayishi).
- Protein miqdorining pasayishi.
- Ko'pgina metabolik jarayonlarning buzilishi, chunki oltingugurt ko'plab fermentativ reaktsiyalarda ishtirok etadi.
- yomon gullash va hosilning pasayishi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

Sitokininlar va barg hajmi

Sitokininlar nima?
Sitokininlar hujayralar bo'linishi va kengayishini rag'batlantirish orqali o'simliklarning o'sishiga yordam beradigan o'simlik gormonlaridir.

Sitokininlar barg hajmiga qanday ta'sir qiladi?
1. Sitokininlar o'simlikning barglarida ko'proq hujayralar hosil qilishiga yordam beradi, bu esa barglarni kattalashtiradi.
2. Sitokininlar barglardagi hujayralarni ham kattalashtiradi.
3. Ular barglarni uzoq vaqt yashil va sog'lom saqlaydi, bu esa ularning kattalashishiga imkon beradi.

Amaliy maslahat:
- Sitokinin darajasini oshiradigan o'g'itlar yoki muolajalarni qo'llash kattaroq, sog'lom barglarga olib kelishi mumkin, bu esa o'simliklarning yaxshi o'sishi va yuqori hosildorlikka olib keladi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

Kokos yong'og'i mevasidan kokos daraxtini qanday yetishtirish

1. Ichida suv bo'lgan og'ir, yetuk kokosni tanlang. Suvning mavjudligiy yong'og'ining yangiligi va unib chiqish uchun hayotiyligini ko'rsatadi.
2. Qobiqni shikastlamasdan ehtiyotkorlik bilan olib tashlang. Qovuqni ochish va yong'og'ini olish uchun siz bolg'a yoki biror asbobdan foydalaning.
3. Kurtak paydo bo'ladigan kokosning eng yumshoq ko'zini aniqlang. Bu ko'z odatda kokosning bir uchida joylashgan.
4. Qobiqni yumshatish uchun yong'og'ni suvga yoki nam qumga bir necha kun joylashtiring. Bu qadam hindiston yong'og'ining himoya tashqi qobig'ini yumshatish orqali unib chiqish jarayonini osonlashtiradi.
5. Idishni yaxshi drenajlangan tuproq bilan to'ldiring va suv botqoqlanishining oldini olish uchun drenaj teshiklari mavjudligiga ishonch hosil qiling. Kokos yong'og'i daraxtlari ortiqcha suv erkin oqib ketishiga imkon beruvchi tuproqda o'sadi.
6. Hindiston yong'og'ini yumshoq ko'zini yuqoriga qaratib, tuproqqa yon tomonga joylashtiring. Ko'zni ochiq qoldirib, tuproqqa taxminan uchdan ikki qism chuqurlikda joylashtiring.
7. Tuproqni bir tekisda nam, lekin suv bosmagan holda saqlang. Kokos yong'og'ini muntazam ravishda sug'orib, tuproq doimo nam bo'lishini ta'minlang, lekin loy qilmang.
8. Namlik va issiqlikni saqlab qolish uchun idishni plastik yoki shaffof plastik plyonka bilan yoping. Bu issiqxona effektini yaratadi, unib chiqish uchun maqbul sharoitlarni ta'minlaydi.
9. Idishni bilvosita quyosh nuri bo'lgan issiq, quyoshli joyga qo'ying. Kokos yong'og'i daraxtlari gullab-yashnashi uchun issiqlik va quyosh nurini talab qiladi, shuning uchun ko'p tabiiy yorug'lik oladigan joyni tanlang.
10. Nihol unishi bir necha oy davom etishi mumkin, shuning uchun kokosni muntazam ravishda kuzatib boring va sabrli bo'ling.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|

Fitogormonlar va meva pishishining o'ziga xos shakllari ⌬🍓

📚 Meva rivojlanishi mevaning shakllanishi, o'sishi, pishishi va yetilishni o'z ichiga oladi, ularning o'tishi o'ziga xos fitogormonlar tomonidan boshqariladi.

1️⃣🌸 Meva shakllanishi, urug'lantirilgandan keyin boshlangan va aoksin va gibberel kislotasi (GA) signalizatsiyasi bilan bog'liq.

2️⃣📐 Meva o'sishi hujayra bo'linishi va kengayishidan iborat bo'lib, birinchisi auksin signali ta'sirida ekanligi ko'rsatilgan.

3️⃣⌛️Meva pishsihi, pishishni cho'ktiruvchi o'tish fazasi, aoksin va GA darajalari abstsiz kislotasi (ABA) va etilenning bir vaqtda ko'tarilishi bilan pasayganda sodir bo'ladi.

4️⃣🍓 Meva yetilishi, etilen klimakterik mevalarda (masalan, pomidor, olma yoki banan) aniq rol o'ynasa, klimakterik bo'lmagan (qulupnay, uzum va gilos) pishishi odatda ABA bilan bog'liq.

Dehqonlarga buni bilish, mevalarni pishib yetilishini boshqarish imkonini beradi.

AGROLABORATORIYA-ILM BILAN

©️Shovkat_Xoldorov

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|