ترجمه فرهنگی متون دینی؟

معنای دقیق ترجمه فرهنگی متون دینی این است که هر نسلی از دینداران موظف‌اند ببیند که در شرایط موجود و با توجه به امکانات و توانائی‌های حاصل از پیشرفت علم و تکنولوژی و انباشت تجربه بشری گام یا گام‌های بعدی که در ادامه دادن راه پیامبر و طی کردن مسیر اصلاحات همه جانبه نبوی می‌توان و باید برداشت چیست؟
برای مثال، در این دیدگاه اصل وجوب زکات و حرمت احتکار برجای می‌ماند، اما اقلامی که در جامعه صنعتی و پیشرفته امروز مشمول زکات یا احتکار واقع می‌شوند غیر از اقلامی خواهد بود که در جامعه ساده روستایی و کشاورزی صدر اسلام مشمول زکات یا احتکار واقع می‌شدند. ضرورت مراعات بهداشت و درمان بر جای می‌ماند، اما شیوه اجرا و مواد مورد استفاده برای این‌کار تغییر خواهد کرد. عدالت قضایی به عنوان یک وظیفة دینی و اخلاقی همچنان پابرجا خواهد ماند و تغییر نخواهد ‌کرد، اما روش اجرا و بسط و تحقق این عدالت، به خاطر پیشرفت‌های حاصل در باب جرم‌شناسی و روش‌های کشف و اثبات جرم و آئین دادرسی و پیش‌گیری از وقوع جرم یا کاهش آن، تغییر می‌کند، یعنی داوری بر اساس بیّنه و قَسَم جای خود را به داوری بر اساس انگشت‌نگاری و آزمایش‌های دی ان ای و غیره می‌دهد، و نیز مجازات‌هایی که اینک کارآیی خود را در بازدارندگی و کاهش جرم از دست داده‌اند جای خود را به مجازات‌های مؤثر خواهند داد.
البته این ادعا به هیچ وجه مصداقی از بدعت در دین یا افزودن چیز جدیدی به دین نیست، زیرا احکام دین ابزارهایی برای تحقق بخشیدن به اهداف/ مقاصد دین هستند و «موضوعیت» ندارند بلکه «طریقیت» دارند، و مشروعیت استفاده از هر ابزاری تا وقتی است که ابزاری بهتر و مؤثرتر و کارآمدتر از آن برای رسیدن به آن هدف در دسترس نباشد.


دکتر #ابوالقاسم_فنایی ؛ گفتگوبامجله سخن ما، شماره ششم
@abolghasemfanaei

☄مهدویت و دموکراسی☄
مقاله ای از دکتر #ابوالقاسم_فنایی

🌱«مهدویت» در اینجا «موضوعیت» ندارد، بلکه مصداقی از یک مفهوم کلی‌تر است. و اگر میان «مهدویت» و «دمکراسی» ناسازگاری وجود داشته باشد، این ناسازگاری در حقیقت بین «امامت» و «دمکراسی» است، نه بین مهدویت و دمکراسی و لذا اگر کسی بر این باور است که مهدویت با دمکراسی ناسازگار است، در حقیقت مدعایش این است که امامت با دمکراسی ناسازگار است و کسانی هم که بر این باورند که مهدویت با دمکراسی سازگار است، در درجه‌ی اول باید نشان دهند که امامت با دمکراسی سازگار است. پس محل واقعی نزاع «نسبت امامت و دمکراسی» است، نه «نسبت مهدویت و دمکراسی».
🌱اگر حقوق و اختیارات سیاسی پیامبر با دمکراسی ناسازگار باشد، این ناسازگاری هم امری روبنایی است و از یک ناسازگاری عمیق‌تر و ریشه‌ای‌تر سرچشمه می‌گیرد و آن عبارت است از ناسازگاری بین «حق اطاعت» خداوند و «دمکراسی». دلیل روشن این ادعا این است که کسانی که برای پیامبر، و به تبع او برای امام و خلیفه، و به تبع آنان برای ولی فقیه در عصر غیبت، حقوق و اختیارات ویژه‌ای قائل هستند، این حقوق و اختیارات را با استناد به حق اطاعت خداوند و اراده و حکم او توجیه می‌کنند. اینان نمی‌گویند پیامبر این حقوق و اختیارات را از پیش خود دارد، بلکه می‌گویند منشاء این حقوق و اختیارات اراده‌ی خداوند است و ما باید از پیامبر اطاعت کنیم چون خدا به چنین کاری دستور داده و چنین حقوق و اختیاراتی را به او تفویض کرده و او را به این منصب «نصب» کرده است. اطاعت از دستور خداوند نیز به این دلیل واجب است که خداوند نسبت به آدمیان حق اطاعت دارد و آدمیان در برابر او مکلفند.
برخی از روحانیانی که مدعی ناسازگاری اسلام و دمکراسی هستند، چنین ادعایی را با تمسک به تعریفی از اسلام و دمکراسی توجیه می‌کنند. اینان می‌گویند: اسلام یعنی حکم خدا و دمکراسی یعنی رأی مردم. و در تعارض حکم خدا و رأی مردم، دومی به هیچ وجه مشروعیت ندارد. پس دمکراسی با اسلام ناسازگار است.

✨ → goo.gl/5x3SmA
@sedanet | @abolghasemfanaei

🍂انقلاب کوپرنیکی در فقه🍂

تأکید بر حقوق فطری و طبیعی بشر به معنای نفی تکالیف دینی یا نادیده‌گرفتن اهمیت آنها نیست. همه‌ی سخن ما بر سر روش درستِ «فهمِ» شریعت و «شناختِ» تکالیف دینی است. و فهم و شناخت تکالیفِ دینی صد در صد به تلقی ما از حق خداوند و نسبت آن با حقوق فطری و طبیعی بشر مرتبط است. یعنی دیدگاه فلسفی ما در باب قلمرو حق طبیعی خداوند و نسبت آن با حقوق فطری و طبیعی بشر کاملاً در فهم و برداشت ما از احکام شرعی و در تفسیر متون بیانگر این احکام تأثیر خواهد داشت و این تأثیر تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز و در واقع نوعی انقلاب کوپرنیکی در فقه است.

#ابوالقاسم_فنایی | بخشی از مقاله مهدویت و دموکراسی
✨ → goo.gl/5x3SmA
@abolghasemfanaei

🗻 http://s8.picofile.com/file/8273640268/675776.jpg

🍂معنويت از نگاه قرآن🍂
در گفت و گوی حاضر (گفت و گو با دکتر #ابوالقاسم_فنایی ) ابتدا با ارائه سه تعریف مرتبط با بحث قرآنی معنویت یعنی معنویت دینی، عرفی و فرادینی، به معرفی عناصر عملی و نظری معنویت در قرآن می پردازند و سپس گفت و گو را با بحث عملی معنویت در زندگی و دیدگاه قرآن در باب نقش معنویت در کسب فضایل اخلاقی و نیل به کمال و شکوفایی دنبال می کنند.
✨ → goo.gl/hr7QzK
@abolghasemfanaei

🍁تطبیقِ ساختارِ "فلسفه اخلاق" در "فقه"

فلسفه اخلاق از دو جهت می‌تواند در کارآمد و به روز کردن فقه اثرگذار باشد؛
یکی به لحاظ محتوایی و دیگر به لحاظ ساختاری.
ساختار فلسفه اخلاق به گونه‌ای ترسیم شده است که مباحث آن را در ذیل سه شاخه اصلی: اخلاق هنجاری، اخلاق کاربردی و فرا اخلاق دسته‌بندی می‌کنند.
فرا اخلاق به مبانی اخلاقی می‌پردازد.
اخلاق هنجاری به اصل یا اصول کلی و بنیادین اخلاقی نظر دارد و اخلاق کاربردی به تطبیق این اصول بنیادین با عناوین خاص‌تر می‌پردازد.

همان‌گونه که این تفکیک در قلمرو اخلاق راهگشاست، در قلمرو فقه نیز می‌توان ساختار مشابهی ترسیم و گره‌گشایی کرد.
به این معنا که ما یک فرا فقه داریم، یک فقه هنجاری و یک فقه کاربردی.

در راستای تحول در ساختار فقه، تفکیک میان اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی را می‌توان الگویی برای فقه دانست.

می‌باید در فقه نیز، فقه هنجاری و فقه کاربردی از هم تفکیک شوند.
فقه هنجاری بخشی از فقه است که حکم شرعی آن موضوعات مستقیماً و به صراحت در قرآن و سنت آمده است.
از سوی دیگر فقه کاربردی بخشی از فقه است حکم شرعی آنها مستقیماً و به صراحت در قرآن و سنت نیامده است.
به عنوان مثال اگر یک فقیه بخواهد استدلال کند که سیگار کشیدن حرام است، به خاطر اینکه عنوان سیگار کشیدن در فقه نیامده ناگزیر است که این عنوان را زیر عنوان ضرر زدن به بدن تعریف کند. اما این گنجاندن موضوعات،نیاز به مقدمات تخصصی دارد که آن مقدمات از علوم تجربی باید اخذ شود. یعنی برای صدور فتوا در قلمرو فقه کاربردی یک فقیه به چیزی بیش از تخصص در فقه هنجاری نیاز دارد.

دکتر #ابوالقاسم_فنایی | ایراد شده در کرسی نظریه‌پردازی دانشگاه ادیان و مذاهب

سخنراني اين هفته پژوهشكده فلسفه تحليلي (IPM)، با عنوان « فضیلت آزاداندیشی؛ تعریف و انواع» برگزار مي شود.

سخنران: ابوالقاسم فنایی، دانشگاه مفید
زمان: دوشنبه 1 آذر 1395، ساعت 16 تا 18

مكان: میدان شهید باهنر، پژوهشگاه دانش های بنیادی (مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات)، پژوهشکده فلسفه تحلیلی، سالن شماره 1
چكيده سخنراني به پیوست خواهد آمد.

شرکت برای عموم آزاد است.

🗻 http://s8.picofile.com/file/8275635484/365gt.jpg

🍁سخنرانی #ابوالقاسم_فنایی ، #مصطفی_ملکیان ، حسن اسلامی، مهناز قانعی، امیر صائمی و کاوه لاجوردی پیرامون معرفت شناسی اخلاق در همایش موسسه سروش مولانا


علاقه مندان برای شرکت و ثبت نام در این همایش یک روزه با روابط عمومی موسسه سروش مولانا به شماره تلفن 88253719 و 88255204 تماس بگیرند و یا به شماره تلگرام 09199020984 پیام دهند.

@abolghasemfanaei
http://soroushmolana.ir/

🍂ماکس وبر، اخلاق و سیاست🍂
دکتر #ابوالقاسم_فنائی

ماکس وبر (۱۸۴۶-۱۹۲۰)، جامعه‌شناس و اقتصاد سیاسی‌دان شهیر آلمانی در مقاله کلاسیک خود، “سیاست به مثابه یک حرفه”،[ ۱] به بررسی رابطه اخلاق و سیاست از منظر جامعه‌شناسانه پرداخته است. به گمان نگارنده، در حالی که گوهر مدعای وبر در این باب پذیرفتنی است، صورت‌بندی این مدعا در قالب اصطلاحات مبهم و نامناسب از سوی او زمینه مساعدی برای سوء تفاهم فراهم آورده است. در این مقاله می‌کوشم در حد مقدور صورت‌بندی‌های متنوعی را که وبر از آنها برای تقریر مدعای خود سود جسته است مرور کنم و صورت‌بندی دقیق و قابل دفاعی از مدعای او بدست دهم...

متن کامل این مقاله👇
✨ → goo.gl/lLoNqt
@sedanet | @abolghasemfanaei

همایش عدالت و اخلاق
«اعتدال و عدالت در تفکر شیعی»
#ابوالقاسم_فنایی
دانشگاه ادیان و مذاهب

@abolghasemfanaei

🗻 http://s9.picofile.com/file/8278326134/3te.jpg

🗞 گزارش روزنامه اعتماد ( ۱۳۹۵ سه شنبه ۲۳ آذر) از پنجمین همایش نظام اخلاقی مولانا
📎 عرفت‌شناسی اخلاق با سخنرانی #ابوالقاسم_فنائی #مصطفی_ملكیان ، #كاوه_لاجوردی ، #حسن_اسلامی ، #امیر_صائمی و #مهناز_قانعی در پنجمین همایش نظام اخلاقی مولانا
📎 آیا برای زیست‌اخلاقی نیاز به متخصص داریم؟

متن کامل همراه با pdf👇
✨ → goo.gl/3khyIw
@souroshmolana | @abolghasemfanaei | @mostafamalekian

🗞 گزارش روزنامه اعتماد ( ۱۳۹۵ سه شنبه ۲۳ آذر) از پنجمین همایش نظام اخلاقی مولانا @abolghasemfanaei

جلسه امشب ما پیرامون گفتگوی آزاد و خلاقانه فلسفه اخلاق دکتر ابوالقاسم فنائی

@EthicHouse

گفتگوی آزاد و خلاقانه «خانه اخلاق پژوهان جوان» با دکتر #ابوالقاسم_فنائی پیرامون فلسفه اخلاق

صوت کامل به همراه متن قسمتی از آن👇

✨ → goo.gl/S1RqW4
@EthicHouse | @abolghasemfanaei | @sedanet

🗻 http://s8.picofile.com/file/8279709450/hu8h.jpg


🍁 دینِ ابزاری

ابوالقاسم فنائی:

من به دین به عنوان یک وسیله نگاهی می‌کنم و بر این باورم که تعبیر «استفاده‌ی ابزاری از دین» که در فرهنگ و گفتمان دینی معاصر ما بار منفی و مذمومی پیدا کرده وافی به مقصود نیست.

البتّه سوء استفاده از این ابزار برای کسب قدرت یا ثروت یا شهرت و تضییع حقوق دیگران مذموم است، ولی این بدین‌معنا نیست که دین وسیله نیست.
دین وسیله‌ای است که در خدمت دو هدف عمده است:
یکی این‌که انسان‌ها را تبدیل به موجوداتی معنوی‌تر کند.
دوّم این‌که این انسان‌ها را تبدیل به موجوداتی اخلاقی‌تر کند.
اگر این دو هدف را در نظر بگیریم و از طرف دیگر اگر تفاوت سنخ روانی انسان‌ها را هم در نظر بگیریم، آن‌گاه می‌توانیم ادّعا کنیم که برای انسان‌ها بعضی از ادیان در برآوردن این هدف ابزار کارآمدتر و موثرتری هستند.

معیاری که به نظرم برای انتخاب دین باید در نظر داشته باشیم معیار عقلانیّت ابزاری است؛ یعنی همان تناسب هدف و وسیله.

کسانی که دغدغه‌های اخلاقی و معنوی دارند و درمقام انتخاب دین باید ببینند چه دینی و چه قرائتی از چه دینی این دو دغدغه و نیاز آنان را بهتر برآورده می‌کند.

البتّه پرورش یافتن و تنفّس کردن در فضای یک سنّت دینی خاصّ نوعاً موجب می‌شود که آموزه‌های آن سنّت علی الاصول در برآوردن این دو هدف برای کسانی که در ذیل آن سنّت پرورش یافته‌اند کارآمدی بیشتری داشته باشند.

"شخصاً با این‌که مسلمان و شیعه هستم، به گمانم پذیرش چیزهای خوبی که در سنّت‌های دینی دیگر هست با اسلام منافات ندارد، بلکه مورد تشویق اسلام نیز هست."

گفت‌وگوی مصطفی ملکیان و #ابوالقاسم_فنائی
اندیشه پویا، شماره ۱۵

متن کامل این گفت‌وگو 👇
✨ → goo.gl/gXYLCM
@abolghasemfanaei | @sedanet

🍁 آیا نسبی گرایی مقدمه مدارا است؟
پاسخ دکتر #ابوالقاسم_فنائی

انگیزه طرح نسبی گرایی از جانب برخی روشنفکران چه بوده است؟ آیا می توان با فرض نسبی گرایی برای توجه مدارا استدلال نمود؟ آیا باید به پلورالیزم معرفتی معتقد باشیم تا به پلورالیزم نجات برسیم؟ آیا ...

@AzadFekriSchool | @abolghasemfanaei
✨ → aparat.com/v/EZ8YH

دکتر ابوالقاسم فنائی: ایمان به این معناست که ما بپذیریم همه‌ی آیات(=قرآن) سخن خداوند است، و جعلی نیست، و ما اصالت آن‌ها را قبول داریم.

ایمان به این‌که این متن دینی از جانب خداوند است به این معناست که این‌ها فعل گفتاری خداوند است. یکی از افعال گفتاری، خبر دادن است.

خداوند از چیزی که ما به عنوان ایمان باید به آن ملتزم باشیم خبر می‌دهد نه از معنای ظاهری آیه.
امّا این‌که مضمون آن فعل گفتاری در این مورد خاصّ چیست، سخن دیگری است.
به تعبیر رایج در فرهنگ سنّتی ما، موضوع و متعلّق ایمان «مراد جدّی» خداوند است، نه «مراد استعمالی» او.

ما ناگزیریم اوّل مراد جدّی خداوند را از سخنی که گفته است کشف کنیم و سپس آن را بپذیریم. البتّه گاهی اوقات مراد جدّی خداوند همان مراد استعمالی اوست، امّا همواره چنین نیست.

اگر ما این ملاحظات را در نظر بگیریم در مورد بعضی از آیات می‌توانیم بگوییم که ایمان متضمّن یا مستلزم التزام به معنای ظاهری نیست.
معنای ظاهری آیات مراد استعمالی خداوند است، نه مراد جدّی او.

گفت‌وگوی مصطفی ملکیان و #ابوالقاسم_فنائی
اندیشه پویا، شماره ۱۵

متن کامل این گفت‌وگو 👇
✨ → goo.gl/gXYLCM
@abolghasemfanaei | @sedanet

🍁 یکی از بزرگترین انحرافها و بدعتهایی که در اندیشه دینی صورت گرفته، تحریف نسبت فقه و اخلاق است. اگر بگوییم ریشه بسیاری از فجایعی که به اسم دین صورت میگیرد در اینجا نهفته است، سخن گزافی نگفته ایم. فقه بدون اخلاق یا فقهی که جایگزین اخلاق شود، تیغی است در کف زنگی مست. ما منکر ضرورت فقه و نیاز جامعه اسلامی به فقیهان و مجتهدان نیستیم، اما به جد بر این باوریم که تنها در محدوده اخلاق است که فقه میتواند جایگاه شایسته و نقش مناسب خود را در زندگی مومنان بازی کند. فقهی که خطوط قرمز اخلاقی را مراعات نکند و بخواهد جایگزین اخلاق شود، به ابزاری در دست ستمگران و قدرتمندان و دنیاپرستان تبدیل میشود و جز فقر و نکبت و بدبختی و خشونت و جنایت و ظلم و استبداد چیزی به بار نخواهد آورد.

دکتر #ابوالقاسم_فنایی | اخلاق دین شناسی | صفحه 506 و 507

@abolghasemfanaei

🍁 اخلاقی زیستن کل زندگی شخص را دربر می‌گیرد، نه بُعد خاصی از زندگی او را. به تعبیر دیگر، اخلاقی زیستن نوعی سبک زندگی جامع و فراگیر است که شخص در پیش می‌گیرد. بازهم به تعبیر دیگر، اخلاقی زیستن همۀ ساحات وجودی شخص را در بر می‌گیرد، نه فقط ساحت رفتارهای بیرونی او را. یعنی همۀ ساحات وجودی ما به نحوی از انحاء در معرض ارزش‌داوری اخلاقی قرار دارد و به خوب و بد، یا درست و نادرست یا فضیلت و رذیلت تقسیم می‌‌‌شود، و ما در هریک از این ساحت‌ها وظایفی داریم. انسان خوب یا انسان اخلاقی با رفتار خوب و رفتار اخلاقی فرق دارد. انسان خوب کسی است که با صداقت و جدیت می‌کوشد در همۀ ساحت‌های وجود خود اخلاقی باشد..
..گفته شده که آن چیزی که در آخرت به درد انسان می خورد همان دل پاک است که نوعی بودن است، نه نوعی داشتن. قلب و دل پاک داشتن به عبارتی همان داشتن فضایل اخلاقی است. .. کسانی‌که زندگی اخلاقی دارند محبوب خداوندند و با توجه به معنایی که از معنویت مراد کردیم دارای زیستی معنوی خواهند بود..

دکتر #ابوالقاسم_فنایی | نخستین جلسه از چهارمین همایش نظام اخلاقی مولانا | دوم آذر ماه ۹۴

http://ethichouse.ir/fa/node/493
@abolghasemfanaei | @EthicHouse

جلسه شورای علمی موسسه و انتشارات سروش مولانا،
با حضور دکتر حسن اسلامی، استاد مصطفی ملکیان، دکتر ابوالقاسم فنایی و دکتر جواد حیدری.
پنج شنبه (21 بهمن ماه)

@souroshmolana