«مجبور هستم»!

⭕️ چرا کسی از سازمان برنامه و بودجه نمی پرسد که کل بودجه هایی (ارزی و ریالی) که حداقل در سه دهۀ گذشته برای حل مسأله تأمین #آب در #سيستان_و_بلوچستان و همچنین #خوزستان تصویب شده است

1️⃣ چه میزان بوده است؟
2️⃣ چه میزان تخصیص یافته اند؟
3️⃣ نحوۀ هزینه کرد و اثربخشی آنها چه بوده است؟

🔸 چرا هیچ گزارشی از میزان و نحوه اثربخشی بودجه های کلان (ارزی و ریالی) و پروژه های مختلف اجرا شده آبی در سیستان و بلوچستان ارائه نمی شود؟

#شفافیت
@WaterDiplomacy

🔸 فولاد مبارکه در سال گذشته در بازار سرمایه بیش از 12 هزار میلیارد تومان سود خالص داشته است.

🔻 فولادسازان حاضر در بازار سرمایه نیز در سال گذشته ۲۰ هزار میلیارد تومان سود خالص داشتند.

@WaterDiplomacy

🔻نمی دانم تاریخ این سرزمین و منطقه مگر چند سرمایه گرانقدر اجتماعی مشترک دارد که امثال #محمدسرور_رجایی پس از سال‌ها زندگی در ایران هنوز نتوانسته بود تابعیت کشور را بگیرد.

🛑 کاش به جای #طرح_صیانت_فضای_مجازی به فکر #طرح_صیانت_سرمایه_اجتماعی می بودید.

🔹گزارش کامل "مذاکره تنها ابزار دیپلماسی آب نیست"

🔺«دیپلماسی آب تنها محدود به وزارت خارجه نیست؛ در برخی موارد ممکن است نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیپلماسی آب و محیط‌ زیست حتی پررنگ‌‌تر از نقش وزارت امور خارجه باشد.»

https://www.tg-me.com/waterdiplomacy/439
https://bit.ly/33TERg5

@WaterDiplomacy

🔸اگر از #حکمرانی فضای مجازی و نحوۀ طرح و بررسی #طرح_صیانت_فضای_مجازی در کشور گله مند هستید و ده ها ایراد بدیهی به این طرح وارد می دانید، باید بدانید که همین نقدها دهه هاست که عیناً به رویکردها و روندهای سیاستگذاری آب ومحیط زیست به صورت کلی در کشور وارد است:

❎ سیاستگذاری در پشت درهای بسته
❎ عدم شفافیت
❎ غیرمشارکتی بودن
❎ عدم اقناع و صحبت با جامعه
❎ دغدغه های اقتصادسیاسی
❎ متهم کردن منتقدانِ رویکردهای غلط
❎ تعارض منافع
❎ عدم پاسخگویی مدیران
❎ عدم مسوولیت پذیری در شکست های مکرر گذشته
❎ فقدان پیوست های غیرفنی اما تخصصی نظیر پیوست اجتماعی و سیاسی


🔻 برای نمونه، رویکردها و روندهای سیاستگذاری در #طرح_صیانت از آب های زیرزمینی و طرح احیا و تعادل بخشی -صرفاً به عنوان یک نمونه- در بسیاری از موارد مذکور بویژه رویکردهای سیاستگذاری قابل تأمل و بررسی است.

🔺اینها بخشی از مشکلات جدی در رویکردهای حکمرانی و سیاستگذاری آب و محیط زیست و #طرح_صیانت از #منابع_آب در کشور است.

⭕️ برای مواجهه با مسائل و چالش های آب و محیط زیست درکشور نیازمند اصلاح این رویکردها به صورت «فرآیندمحور» نه به صورت «پروژه» هستیم.

@WaterDiplomacy

🔻داستان تکراری بودجه های اضطراری و چسب زخم های مسکن در مواجهه با چالش ها و بحران های آب و محیط زیست

#بخشی_نگری #خوزستان #سیستان_و_بلوچستان

@WaterDiplomacy

🔶 تبعات آخرین اقدامات سازه‌ای #افغانستان بر #فراه_رود در حوضه آبریز #هیرمند (۱)
@WaterDiplomacy


🔴 چکیده: احداث سد #بخش‌آباد روی #فراه_رود درحوضه هیرمندمی‌تواند اثراتی به‌مراتب شدیدتر از سد #کمال_خان بر امنیت آبی، غذایی، زیست‌محیطی و انسانی منطقه پایین‌دست در #سیستان داشته باشد

🔹افغانستان از پنج حوضه آبریز اصلی تشکیل شده است که عبارتند از حوضه آبریز آمودریا، حوضه آبریز شمالی، حوضه آبریز هریرود-مرغاب، حوضه آبریز هیرمند و حوضه آبریز کابل.

🔹از پنج حوضه آبریز #افغانستان، چهار حوضه آمودریا، هریرود-مرغاب، هیرمند و کابل، حوضه‌های آبریز فرامرزی و مشترک با کشورهای همسایه هستند که آب این حوضه‌ها از افغانستان خارج می‌شوند و این کشور در تمامی این حوضه‌ها، از موقعیت بالادستی نسبت به کشورهای همسایه خود برخوردار است.

🔹این شرایط باعث شده است که استفاده از آب به‌عنوان ابزار سیاسی در مواجهه با کشورهای همسایه در دستور کار دولت‌های دولت به‌ویژه دولت اشرف غنی قرار گیرد.

🔹 طبق مطالعات صورت گرفته تاکنون بیش از ۱۹ طرح سازه‌ای و بهره‌برداری شامل سد، بند انحرافی و کانال انتقال آب و .... در حوضه آبریز #هیرمند احداث شده است که در حال بهره‌برداری هستند. برخی از آنها عبارتند از: سد کجکی، سد مخزنی ارغنداب، سد چخانسور، کانال سراج و کانال بغرا.

🔹اخیراً نیز سد کمال‌خان روی رودخانه‌ هیرمند تکمیل و توسط رئیس‌جمهور افغانستان افتتاح شد. برخی از مهم‌ترین سدها و سازه‌های آبی در حال بهره‌برداری و همچنین در حال احداث در حوضه آبریز #هیرمند تصویری که در پی می‌آید، مشخص شده‌اند.

🔹 «رودخانه #فراه‌رود» رودخانه‌ ۵۶۰ کیلومتری فراه‌رود یکی از مهم‌ترین و موثرترین رودخانه‌ها و سرشاخه‌های حوضه آبریز #هیرمند است که نقش مهمی در حیات پایین‌دست حوضه به‌ویژه تالاب‌های بین‌المللی هامون دارد. متوسط آورد سالانه این رودخانه ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال برآورد شده است.

🔹رودخانه #فراه‌رود بعد از رودخانه هیرمند، دومین سرشاخه مهم و پر آب حوضه آبریز بین‌المللی هیرمند است. این رودخانه جزء معاهده ۱۳۵۱ نیست و بین دو کشور ایران و افغانستان، قرارداد و معاهده‌ای بر سر بهره‌برداری از این رودخانه و حق‌آبه عرفی و قانونی دو کشور وجود ندارد.

🔹نکته مهم آنکه در حال حاضر دولت افغانستان درحال تکمیل سد #بخش‌آباد روی سرشاخه #فراه‌رود است. از آنجا که این سد روی یکی از مهم‌ترین و دومین سرشاخه‌های هیرمند در حال تکمیل است، بنابراین احداث و تکمیل آن می‌تواند اثرات و تبعات جدی و نگران‌کننده‌ای برای منطقه داشته باشد.

🔹ظرفیت مخزن این سد معادل ۹۸ درصد متوسط جریان سالانه رودخانه (اندازه‌گیری شده در دهه ۱۹۷۰) اعلام شده است. طبق برخی مطالعات صورت گرفته، احداث این سد و توسعه زمین‌های کشاورزی این حوضه می‌توانند میزان آب قابل استحصال رودخانه فراه در پایین‌دست را حداقل ۲۵ تا ۵۱ درصد کاهش دهند.

🔹«افزایش اراضی سطح زیرکشت در افغانستان»: به‌منظور بررسی اثر سازه‌های احداث شده افغانستان در دو دهه گذشته بر افزایش سطح زیرکشت و درنتیجه افزایش مصرف آب در حوضه‌های آبریز این کشور، شدت افزایش سطح زیرکشت افغانستان در حوضه‌های آبریز این کشور از بازه سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ قابل تأمل و بررسی جدی هستند.

🔹نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهدکه سطح زیرکشت اراضی در حوضه‌های آبریز افغانستان به‌ویژه حوضه آبریز #هیرمند در دو دهه گذشته به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است.

🔹ازبین زیرحوضه‌های مختلف #هیرمند،حوضه آبریز #فراه‌رود شاهد بیشترین رشد افزایش سطح زیرکشت درسال‌های اخیر نسبت به سایر حوضه‌های هیرمند بوده است.

🔹بدون شک، احداث سد #بخش‌آباد روی رودخانه #فراه_رود در حوضه آبریز بین‌المللی #هیرمند می‌تواند اثراتی به مراتب شدیدتر از سد #کمال_خان بر امنیت آبی، غذایی، زیست‌محیطی و انسانی منطقه پایین‌دست در #سیستان داشته باشد.

https://www.tg-me.com/waterDiplomacyMedia/148

برای مطالعه گزارش تحلیلی کامل کلیک کنید

ادامه در پست بعدی 👇👇👇
@WaterDiplomacy

🔶تبعات آخرین اقدامات سازه‌ای #افغانستان بر #فراه_رود در حوضه آبریز #هیرمند (۲)

@WaterDiplomacy
ادامه از پست قبل 👇👇👇

🔹همانطور که اشاره شد برخلاف رودخانه #هیرمند، رودخانه #فراه_رود و سایر رودخانه‌های دیگر حوضه #هیرمند تحت پوشش معاهده ۱۹۷۳ قرار نمی‌گیرند؛ بنابراین احداث و تکمیل سازه‌های آبی نظیر سد #بخش‌آباد و همچنین رشد و گسترش چشمگیر اراضی تحت کشت آبی می‌تواند اثرات بسیار جدی در پایین‌دست داشته باشد.

🔹بنا بر آنچه در گزارش رأی کمیسیون دلتا در خصوص نیاز زیست‌محیطی #هامون‌ ها ارائه شده است، مشخصاً در سال ۱۹۵۱ آب ورودی به هامون‌ها و نیاز زیست‌محیطی این تالاب‌ها تلفات پنداشته شده‌اند؛ زیرا آب ورودی به تالاب از دسترس خارج می‌شود و از منظر اعضای هیأت این کمیسیون، عدم استفاده مستقیمِ آبِ تالاب توسط انسان تلفات به حساب آمده ‌است؛ اما بند ۱۶۱ گزارش این حکمیت اشاره داشته است که بخشی از نیاز زیست‌محیطی هامون‌ها از جریان‌هایی از سایر رودخانه‌های حوضه آبریز هیرمند نظیر فراه‌رود و هاروت‌رود، تأمین می‌شود.

🔹از این‌رو، ساخت سد #بخش_آباد، روی رودخانه فراه روی سایر رودخانه‌های حوضه آبریز #هیرمند که یک منبع حیاتی برای تالاب‌های هامون هستند و مانع از ورود حقابه زیست‌محیطی این تالاب‌ها می‌شوند، برخلاف مبانی رأی کمیسیون دلتای رودخانه هیرمند است که موردپذیرش کشور افغانستان بوده است.

🔹این در حالی است که اقدامات سازه‌ای افغانستان روی سایر سرشاخه‌های #هیرمند که معاهده ۱۹۷۳ در مورد آن صحبتی نکرده است، از جمله احداث سد بخش‌آباد و گسترش اراضی کشاورزی در حوضه آبریز #فراه‌رود، می‌توانند اثراتی بمراتب شدیدتر بر امنیت آبی و انسانی منطقه پایین دست داشته باشد.

🔹بدون شک، بطن و سرشت تصمیمات دولتی افغانستان و اقدامات متضاد با شاخص‌های توسعه پایدار این کشور، تبعات اقتصادی، سیاسی و زیست‌محیطی فراوانی برای سرزمین دو طرف مرز در پی‌خواهد داشت و عواقب آن بلندمدت در «جامعه» و «محیط‌پیرامونی سرزمین» هر دو کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

🔹ایجادسازوکارهای لازم برای بهره‌برداری مشترک با رعایت دو اصل بهره برداری منصفانه و منطقی و همچنین عدم آسیب‌رسانی جدی به پایین‌دست و در نظر گرفتن توسعه پایدار #سیستان_بزرگ شرط لازم پایداری منطقه است.

برای مطالعه گزارش تحلیلی کامل کلیک کنید
@WaterDiplomacy

🔸«صندوق #توسعه_ملی و چالش های آب و خاک»
@WaterDiplomacy

🔻خلاصه عملکرد اعطای تسهیلات ارزی از منابع صندوق توسعه ملی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه و منتشر شده است نشان می‌دهد که از ابتدای تأسیس صندوق تا ابتدای سال 98، بیش از 28میلیارددلار از منابع این صندوق برای تکالیف خارج از روال اساسنامۀ این صندوق مسدود و تقریبا 99% آن نیز پرداخت شده است.

🔹از ارقام فوق، معادل 11 میلیارد و 350 میلیون دلار (تنها تا ابتدای سال 98) برای اعطای تسهیلات جهت اجرای طرح‌های ملی مربوط به حوزه #آب، #خاک و #کشاورزی بر اساس قوانین مربوطه اختصاص یافته و هزینه شده است.

🔹البته این مبالغ، تنها بودجه های ارزی تخصیص داده شده از محل صندوق توسعه به حوزه آب،خاک و کشاورزی هستند و در کنار این بودجه های ارزی، بودجه های ریالی سالیانه نیز به این حوزه ها تخصیص یافته است.

🔹با توجه به این بودجه‌های ارزی و ریالی هزینه‌شده، سوالات اساسی ذیل در این حوزه مطرح هستند:

⭕️1) چرا علیرغم تخصیص مبالغ ارزی بسیار هنگفت و قابل توجه در حوزه آب، خاک و کشاورزی در سال‌ها و دهه های اخیر؛ وضعیت آب، خاک و کشاورزی در کشور بسیار بغرنج و نامناسب است و مسوولان ارشد به طور مداوم نسبت به وضعیت بحرانی کشور در این حوزه‌ها هشدارمی‌دهند؟مشکلات اصلی در این حوزه ها کجاست؟

⭕️ 2) چرا علیرغم تخصیص و هزینه‌کرد ارزی و همچنین ریالی هنگفت و قابل توجه از منابع ملی بویژه از صندوق توسعه ملی در برخی طرح‌های توسعه آب، خاک و کشاورزی در کشور، تقریباً هیچ گزارشی در خصوصِ «نحوۀ هزینه کرد» وهمچنین«میزان اثربخشی» این طرح ها و هزینه‌ها تهیه و ارائه نشده و نمی شود؟

✅ بدون شک، لزوم پایش و ارزیابیِ نحوه و همچنین میزان «اثربخشی» این طرح‌ها، باید مورد توجه و پرسش ویژه قرار گیرد. تدوین #شیوه‌نامه و #سازوکار برای 1- پایش و ارزیابی اثربخشی طرح‌هایِ اعتبار تخصیص یافته از صندوق در حوزه آب و خاک و کشاورزی و 2- تخصیص تسهیلات ارزی به این طرح‌ها؛ ضروری است.

#شفافیت
https://www.tg-me.com/waterDiplomacyMedia/149

@WaterDiplomacy

🔺آب یک کالای صرفاً تجاری نیست/ لزوم اصلاح دکترین های سیاستگذاری آب در کشور
@WaterDiplomacy

⭕️ خلاصه: منابع آب در کنار #ارزش_اقتصادی دارای ارزش اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، سیاسی و امنیتی هستند. محدود کردن ارزش منابع آب به ارزش اقتصادی، یک خطای استراتژیک در حوزه سیاستگذاری آب در دهه های گذشته در کشور بوده است. برای مثال، #زاینده‌رود، #کارون به غیر از ارزش اقتصادی، #ارزش_اجتماعی و هویتی دارند و #هویت_ساز هستند؛ همانطور که خلیج فارس هویت ساز بوده و برای هویت ایرانی مهم است. زمانی که آب را به یک کالا محدود کرده و ارزش آن را صرفاً به ارزش اقتصادی محدود می کنیم و نهایت هدف مدیریت و برنامه ریزی را ماکزیمم کردن سود و یا ارزش اقتصادی آب قرار می دهیم؛ وقوع مناقشات اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی در کشور دور از انتظار نیست.

🔹مسئولان الزامات توسعه پایدار، چالش‌ها و فرصت‌های آن را نمی‌شناسند. بر همین اساس، در سیاست‌گذاری در حوزه آب، می‌دانند چه چیزی را نمی‌خواهند؛ اما نمی‌دانند چه می‌خواهند! وقتی دانه گندم می‌کاریم؛ ولی توقع برداشت انار داریم نمی‌توانیم انتظاری فراتر از حال و روز این روزها داشته باشیم. در حوزه #سیاست‌گذاری آب، در طی چند دهه رویکردها و مبانی نادرست سیاستگذاری، بذری کاشته شده است که نمی‌دانند چیست؛ ولی توقع میوه‌ای خاص از آن دارند. آیا مشکل از میوه یا ساقه است یا بذری که کاشته شده است؟

🔹 خشکسالی یا سیل مشکل نیستند؛ این‌ها دو پدیده طبیعی مشابه زلزله هستند که ممکن است در هر زمانی اتفاق بیافتند. پس ایراد کار کجاست؟ مشکل رویکردهای مواجهه با این پدیده‌ها است. نباید سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر بازار سرمایه، بر حوزه آب حاکم شود؛ چراکه آب، کالای صرفاً تجاری نیست. آب یک حق طبیعی، بشری، عرفی، دینی و شرعی است. زمانی که به آب صرفاً همانند یک کالا نگاه شود، برای آن نمی‌توان هیچ ارزشی به غیر از ارزش اقتصادی متصور شد. لذا وقتی ارزش‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی آب نادیده گرفته می‌شود، با بحران آب مواجه می‌شویم و نمونه‌اش را در خوزستان و زاینده رود شاهد هستیم.

🔹برای مثال وقتی یک مقام مسئول محاسبه می‌کند که یک متر مکعب آب در کشاورزی خوزستان سود بیشتری دارد یا انتقال آن به فلات مرکزی و تولید فولاد، قاعدتاً توسعه‌های لجام گسیخته‌ای که هیچ نشانی از عدالت یا رفاه اجتماعی محلی در آن دیده نمی‌شود به بار می‌نشیند. از سوی دیگر، پروژه های مختلف در استان خوزستان نظیر نیشکر هفت تپه و فولاد خوزستان سودآوری داشته‌اند، اما آیا رفاه محلی نیز ایجاد کرده‌اند؟ در این نگاه، مسئله و اولویت اصلی سود اقتصادی است نه #عدالت و #رفاه_اجتماعی بویژه در مقیاس محلی.

🔹از نگاه دکترین‌هایی که آب را کالا می‌بینند؛ اتفاقات خوزستان و زاینده رود و ارومیه و ... کاملا منطقی است؛ چون #توسعه هزینه‌هایی دارد که باید به آن تن داد.

🔹منابع آب در کنار ارزش اقتصادی دارای ارزش اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی، سیاسی و امنیتی هستند. محدود کردن ارزش منابع اب به ارزش اقتصادی، یک خطای استراتژیک در حوزه سیاستگذاری آب در دهه های گذشته در کشور بوده است. برای مثال، زاینده‌رود، کارون به غیر از ارزش اقتصادی، ارزش اجتماعی و هویتی دارند و هویت ساز هستند؛ درست همانطور که خلیج فارس برای هویت ایرانی مهم است. زمانی که آب را به یک کالا محدود کرده و ارزش آن را صرفاً به ارزش اقتصادی محدود می کنیم و نهایت هدف مدیریت و برنامه ریزی را ماکزیمم کردن سود و یا ارزش اقتصادی آب قرار می دهیم باید منتظر وقوع مناقشات اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی در کشور بود.

❎اصلاح این خطای استراتژیک، یکی از نیازهای ضروری اصلاح رویکردهای #سیاستگذاری در کشور بویژه در رویکردهای دولت بعد در حوزه مسائل و چالش های آب است. باید منتظر ماند و دید که آیا دولت بعد همچنان بر همان ریل گذاری غلط چند دهه گذشته، لوکوموتیو مدیریت آب کشور را هدایت می کند یا از نظر علمی یا تجارب پرهزینه مکرر، درس گرفته است که از دل آن رویکردهای سیاستگذاری آب، رفاه اجتماعی و پیشرفت و توسعه پایدار حاصل نخواهد شد.

متن کامل مصاحبه را از این لینک مطالعه کنید.

@WaterDiplomacy

🔹

🔹رویکرد «تک سایز» در مسائل آب ایران
@WaterDiplomacy

🔺 خیاطی را در نظر بگیرید که فقط مهارت دوخت پیراهن و یا مانتو دارد. لذا هر کس که برای دوخت لباس به این خیاط مراجعه می‌کند فارغ از جنسیت (زن و مرد) برای همه، تنها یا پیراهن یا مانتو بدوزد و تن متقاضی کند.

🔺حال در نظر بگیرید که در کنار مسأله جنسیت،مسأله سن (کودک،نوجوان،جوان،یا میانسال بودن) نیز برای این خیاط مهم نباشد. علاوه‌براین، نوع نیاز و هدف از دوخت لباس نیز مشخص نبوده و اهمیتی نداشته باشد که مشتری در کنار مسأله جنسیت و سن چه چیزی می‌خواد؛لباس مجلسی می‌خواهد؟لباس اداری می‌خواهد؟ لباس اسپرت می‌خواهد یا ...؟ و فرد طراح و خیاط برایش فرقی نکند که جنسیت، سن و نوع نیاز متقاضی چه باشد و برای همه یک لباس واحد و «تک‌سایز» بدوزد و بر تن مشتری کند.

🔺در کنار تمام معیارهای فوق، شرایط اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی منطقه مورد زندگی فرد نظیر بلوج و کرد و لرد و ترک و سیستانی و شمالی و جنوبی و .... نیز برای او اهمیتی نداشته باشد.

⭕️ مشکل خیاط و رویکرد «تک‌سایز»، یکی از مشکلات اصلی نهادهای سیاستگذاری و وزارت نیرو در مواجهه با مسائل و چالش‌های آب در کشور است.

🔺کشور ایران از نظر اقلیمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، امنیتی از شرایط بسیار متنوع و جدی برخوردار است که این مسأله در نوع خود یک نقطه مثبت محسوب می‌شود. نهادهای سیاستگذار و وزارت نیرو غافل از ابعاد مختلف و متنوع اقلیمی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی هر حوضه آبریز و منطقه، یک نسخه واحد و یک لباس واحد و «#تک‌سایز» برای کل کشور می‌پیچند.

🔺مروری بر عمده رویکردهای مواجهه با مسائل و چالش‌های آب در کشور چه در حوزه مدیریت عرضه (برای نمونه تجویز نسخه واحد سد و یا طرح انتقال آب و ...) و چه در حوزه مدیریت تقاضا (برای نمونه طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی) و چه در حوزه اصلاح ساختاری (تغییر ساختار وزارت نیرو و تشکیل سازمان‌‌های حوضه‌آبریز یا ادغام شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی در کل کشور) بیانگر رویکرد لباس واحد و تک‌سایز برای همه حوضه‌های آبریز و مناطق کشور است.

🔺برای نمونه، به پیشنهاد وزارت نیرو و با هدف چاره‌اندیشی برای کنترل افت و کسری آب در آبخوان‌ها و منابع آب زیرزمینی، طرح ملی "احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور"در جلسه پانزدهم شورای عالی آب کشور در شهریور ۱۳۹۳ تصویب شد که در آن وزارت نیرو با همکاری سایر ارگان‌های ذی‌ربط از جمله وزارت جهاد کشاورزی، صنعت، معدن، تجارت و کشور، موظف به احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور و حفاظت هر چه بیشتر از آبخوان‌های کشور شده است.

🔺نکته مهم در خصوص این طرح‌ آن است که این طرح مشتمل بر ۱۵ پروژه است که اجرای آن برای کل کشور و فارغ از تنوع شرایط جغرافیایی، اقلیمی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی به‌صورت بخش‌نامه و دستورالعمل واحد تجویز شده است. فارغ از اینکه، مسأله منابع آب‌های زیرزمینی در مناطقی مانند استان گیلان با کرمان و #خوزستان و اردبیل و همچنین منطقه #سیستان در استان سیستان و بلوچستان کاملاً متفاوت و متمایز هستند.

🔺مواجهه با مسائل و مشکلات آبی در کشور مشابه مواجهه و حل مشکلات بانکی نیست که با یک بخش‌نامه واحد برای کل کشور بتوان به حل و علاج بخشی مسائل آبی در کشور پرداخت.

🔺با توجه به پراکندگی و گستردگی و تنوع اقلیمی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و درنهایت امنیتی، نمی‌توان یک لباس واحد و تک‌سایز برای کل مناطق و حوضه‌های آبریز کشور دوخت و بر تن مدیریت آب کشور کرد. این اصل به ظاهر بدیهی و روشن، یکی از ابعاد بسیار مهم اما مغفول مانده در مواجهه با مسائل آب کشور است.

❎همزمان با روی کار آمدن دولت سیزدهم در شرایطی که اصلاح رویکردها به‌ویژه رویکردهای سیاستگذاری و مدیریت آب کشور به یک مطالبه اجتماعی تبدیل شده است، باید منتظر ماند که آیا رویکرد سیاستگذاری و مواجهه با مسائل و مشکلات در کشور به‌ویژه در وزارت نیرو همچنان به سیاستگذاری غلط در سطح #هیدروکراسی و #تکنوکراسی محدود می‌شود؟

⭕️ یا اینکه نهادهای سیاستگذار آبی بویژه #وزارت_نیرو به اصلاح اصول،مبانی و رویکردهای سیاستگذاری و مواجهه با مسائل و مشکلات می‌پردازند؟امیدست تیم سکاندار سیاستگذاری و مدیریت آب در دولت جدید از تجارب ارزنده،اما بسیار پرهزینه گذشته بویژه در حوزه سیاستگذاری و مواجهه با چالش آبی درس عبرت بگیرد

#حجت_میان_آبادی

https://www.tg-me.com/waterDiplomacyMedia/150

@WaterDiplomacy

⭕️ واکاوی مسأله تعارض منافع در حوزه منابع آب در ایران

🔺 سهم تعارض منافع در حل نشدن مشکلات حوزه آب چقدر است؟

در برنامه میز اقتصادی خبر نیمروزی به تحلیل و بررسی این مسأله مهم اما مغفول مانده پرداخته شد.

#شفافیت #تعارض_منافع
@WaterDiplomacy

🔺در حوزه #وزارت_نیرو و معرفی وزیر جدید سوالی که باید پرسید این است که:

چه میزان از مشکلات حوزه آب در کشور ناشی از:
1) لوکوموتیوران
2) لوکوموتیو
3) ریل و ریل گذاری است؟

🔺وزیر (لوکوموتیوران) جدید قرار است کدام بخش از مشکلات سه دسته فوق را در حوزه مسائل آب اصلاح و برطرف کند؟

🔹تا زمانی که پاسخ این سوالات مشخص نشود نمی توان اتنظار تغییر/تحول جدی از دولت های مختلف در حوزه مسائل آب داشت. البته این مسأله در حوزه های دیگر نیز صادق است.

#حجت_میان_آبادی
@WaterDiplomacy

🔺مهدی فصیحی هرندی، کارشناس و متخصص حوزه حکمرانی :

🔹نظری بسیار اجمالی بر برنامه وزیر پیشنهادی نیرو مهندس محرابیان

⭕️ نقد شکلی:

🔹۱-در شرایط انباشت بحران در کشور، ساختار هر برنامه‌ای باید «مسأله محور» باشد. یعنی در هر سال چند مسأله اولویت‌بندی شود (بدون بلندپروازی) و بر اساس انسان افزار، سخت افزار و نرم‌افزار موجود در وزارتخانه یا سازمان زمانبندی شود. این برنامه فاقد این ویژگی است.

🔹۲-برنامه تا ص ۲۲ یک گزارش از مطالب مرتبط با آب و برق کشور + اهداف اسناد بالادستی + وضعیت موجود است که عملا برنامه محسوب نمی‌شود.

⭕️ نقد محتوی:

🔹۳-ص ۲۹ برای اجرای کل برنامه پیشنهادی چهارساله ۵۵۰ هزار میلیارد تومان و بیست و دو و نیم میلیارد یورو درج شده است معادل۱۴۰ هزار میلیارد تومان و ۵ و نیم میلیارد یورو در سال. برنامه به این توجهی نداشته که در بهترین حالت اعتبار در اختیار وزارت نیرو سالانه ۳۰ تا ۵۰ همت بوده + یک تا دو میلیارد یورو.

🔹۴-برنامه ظرف چهار سال ۲۰۰۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور اضافه می‌کند. برنامه به این توجهی نداشته که در ۸ سال گذشته، ۲۰۰۰۰ مگاوات به ظرفیت برق کشور اضافه شده است. بطور متوسط ۲۵۰۰ مگاوات در سال.

🔹۵-برنامه به این بی توجه بوده که در حال حاضر عملیات اجرایی ۴۳ نیروگاه به ظرفیت ۱۶۳۰۰ مگاوات در حال انجام است؟

🔹۶-برنامه به این بی توجه بوده ۱۷۹۰۰ مگاوات طرح نیروگاهی دیگر هم در مرحله امضای قرارداد تجاری و اخذ مجوزهای قانونی است و بودجه می‌خواهد.

🔹۷-برنامه به این توجهی نداشته که مجموع بدهی صنعت برق به بخش خصوصی، شبکه بانکی و ... ۵۰ هزار میلیارد تومان است؟

🌿 @asoondar
@WaterDiplomacy

⭕️ همانطور که انتظار از قرابت فکری بین #تیم_اقتصادی دولت بسیار جدی است، میزان قرابت فکری و همراستایی فکری و رویکردی #تیم_زیربنایی آبی دولت (حوزه آب-کشاورزی-انرژی-صنعت ومحیط‌زیست) نیز بسیارجدی و ضروری است.

🔻سوال بسیار مهم و قابل تأمل و بررسی این است که آیا بین اعضای کابینه تیم زیربنایی دولت، قرابت فکری در رویکردها و سیاست‌ها وجود دارد؟ یا همچون گذشته، وزرا و وزارت خانه ها به جای هم افزایی، درگیر مسائل بخشی بدون توجه به مسائل کلان و رویکردهای واحد خواهند شد؟

🔺مشکلی که دهه هاست دامن گیر دولت های مختلف در حوزه مسائل زیربنایی کشور و توسعه و پیشرفت پایدار بوده است.

@WaterDiplomacy

⭕️ بررسی برنامه وزیر پیشنهادی نیرو در حوزه آب (1):
@WaterDiplomacy

🔺در تفکر سیستمی اصلی وجود دارد که «بخش مهمی از مسائل امروز ناشی از راه‌حل‌های دیروز است.» این اصل به این معناست که بی‌توجهی به ریشه‌های یک مشکل (عوامل) و تنها دیدن آن مشکل (علائم)، می‌تواند سبب ایجاد مسائل جدید شود.

🔺با توجه به افزایش چشمگیر چالش‌های آب در کشور، که این ‌روزها ابعاد نوظهور اجتماعی، سیاسی و امنیتی نیز پیدا کرده، بدون شک، اتخاذ رویکردهای مشابه با دیروز، دیگر کارساز نیستند و حتی تکرار آنها می‌تواند سبب ایجاد یا تشدید چالش‌های جدید نیز شود. بر این اساس، اصرار بر رویکردهای شکست خورده گذشته برای مواجهه با شبکه مسائل درهم‌تنیده جدید نمی‌تواند دولت را در دستیابی به اهداف و برنامه‌های خود موفق کند.

🔺بررسی برنامه‌های تخصصی وزیران پیشنهادی و تطبیق آن با شعارهای دولت، امری ضروری برای ارزیابی میزان موفقیت کابینه در مواجهه با مسائل است. بر این اساس، در ارزیابی رویکرد وزیر پیشنهادی نیرو در حوزه آب، سؤال کلیدی آن است که: از نگاه ایشان، چه میزان از مشکلات حوزه آب ناشی از 1-لوکوموتیوران، 2- لوکوموتیو و درنهایت 3- ریل و ریل‌گذاری است؟ وزیر و به تعبیری لوکوموتیوران جدید قرار است کدام بخش از مشکلات 3 دسته فوق را در حوزه مسائل آب اصلاح و برطرف کند؟ البته این پرسش در ارزیابی متصدیان سایر حوزه‌ها نیز قابل طرح است و باید پاسخ وزیران دیگر را نیز در این خصوص جویا و برنامه‌های آنها را با توجه به این 3سؤال کلیدی رصد و تحلیل کرد.

🔺در خصوص چالش‌های جاری و پیش ‌روی کشور در حوزه آب، بخش مهمی از چالش‌ها و مشکلات کشور در این حوزه را می‌توان به چند دسته کلی‌ دسته‌بندی کرد که وزیر نیرو باید رویکرد و برنامه مواجهه خود با این مسائل را مشخص کند. این دسته‌بندی عبارتند از:

1️⃣ رویکرد مواجهه و حل و فصل مسائل اجتماعی و مناقشات آبی و مشارکت اجتماعی در حکمرانی، سیاستگذاری و مدیریت منابع آب در کشور چیست؟

2️⃣ مکانیسم و سازوکار همکاری وزارت نیرو با سایر نهادهای متأثر بر حوزه آب (نظیر وزارت جهاد کشاورزی، صمت، محیط‌زیست و وزارت کشور و راه و شهرسازی) چگونه است؟ با توجه به تأکید بر مسئله تولید ملی در حوزه‌های مختلف، رویکرد مواجهه وزارت نیرو در شرایط وجود تعارض منافع سازمانی با دیگر نهادها چه خواهد بود؟ (رویکرد همبست امنیت آب- امنیت غذا- امنیت انرژی- امنیت محیط‌زیست- امنیت اقتصادی و اجتماعی در سیاستگذاری‌ها چگونه قابل تحقق است؟)

3️⃣جایگاه عدالت در سیاستگذاری آب و محیط‌زیست با توجه به پراکندگی و تنوع اجتماعی-سیاسی-اقتصادی-اقلیمی و امنیتی در رویکردها و برنامه‌ها چیست؟

4️⃣رویکرد و رویه مواجهه با مشکلات حکمرانی آب از جمله: اصول شفافیت، مشارکت، مدیریت تعارض منافع، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی و چالش‌های ساختاری و نهادی آب از جمله: تغییر ساختارهای صورت گرفته و پیش‌روی مطرح در حوزه وزارت نیرو چیست؟

5️⃣رویکرد مواجهه با وقایع حدی و مدیریت سیل و خشکسالی و سازگاری با تغییر اقلیم چیست؟

6️⃣رویکرد و برنامه‌های راهبردی در مدیریت تقاضا در حوزه آب چیست؟

7️⃣ وزارت نیرو در مواجهه با مسائل هیدروپلیتیکی و حقوقی آب ازجمله چالش‌های رو به تزاید آب‌های فرامرزی و همچنین قوانین جامع آب چه رویکردی در پیش خواهند داشت؟

بدیهی است تا زمانی که پاسخ این سؤالات مشخص نشود نمی‌توان تغییر/تحول جدی از دولت‌های مختلف در حوزه مسائل آب را انتظار داشت.

✅بررسی برنامه وزیر پیشنهادی نیرو، نشان می‌دهد عملاً بسیاری از این مسائل مغفول یا مسکوت باقی مانده و برنامه‌ای عملیاتی برای مواجهه با این شبکه مسائل ارائه نشده و عمده راهکارهای ارائه شده عیناً‌ همان راهکارها و رویکردهای شکست‌خورده در 2 دولت گذشته است.

❎ رویکردها و راهکارهایی که نه‌تنها مشکلات را در این حوزه در دو دهه گذشته حل نکرده‌اند بلکه به‌رغم هزینه‌های بسیار سنگین ارزی و ریالی، چالش‌های جدید اجتماعی و سیاسی در کشور رقم زده‌‌اند. برای یک نمونه، عمده راهکار وزیر پیشنهادی برای مواجه با چالش کسری منابع آب زیرزمینی، به نصب کنتورهای هوشمند اشاره و بسنده شده درحالی‌که این راهکاری تکراری که جزئی از راهکارهای طرح احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی است، به‌دلیل رویکردهای غلط سیاستگذاری و مدیریت این طرح، در 2 دولت گذشته ناموفق بوده و به‌طور غیررسمی وزارت نیرو کم‌اثر بودن یا بی‌اثر بودن آن را پذیرفته است.

برای مطالعه گزارش تحلیلی کامل کلیک کنید

ادامه در پست بعدی 👇👇👇
@WaterDiplomacy

⭕️ بررسی برنامه وزیر پیشنهادی نیرو در حوزه آب (2):

@WaterDiplomacy
ادامه از پست قبل 👇👇👇

❇️ از سوی دیگر در برنامه پیشنهادی، بین رویکردها و راهبردهای ارائه شده و برنامه‌ها و اقدامات اساسی پیشنهادی سنخیت و تناسب برقرار نیست. برای مثال، در بخش برنامه‌ها و اقدامات اساسی، عمده برنامه‌ها و اقدامات اساسی پیشنهادی به‌صورت کامل در حوزه مدیریت عرضه و غفلت جدی از مدیریت تقاضا قرار می‌گیرد. تجارب متعدد و شکست خورده در دهه‌های گذشته مبنی بر محدود کردن رویکردهای مدیریت و سیاستگذاری به مدیریت عرضه، بیانگر ناموفق بودن این رویکرد و ایجاد و تشدید تنش‌ها و مشکلات اجتماعی و سیاسی-امنیتی کلان در کشور است.

⭕️جمع‌بندی آن که، رویکردها و برنامه وزیر پیشنهادی، ترکیبی از رویکردها و برنامه‌های شکست خورده‌ای است که ناموفق بودن آن در دولت‌های قبل مکرر تجربه و سعی و خطا شده است. برنامه ارائه شده حاضر مشابه برنامه‌های گذشته است که مجدد دوباره از بدنه مدیریتی حاکم بر وزارت نیرو به‌عنوان برنامه‌های پیشنهادی وزیر ارائه شده است.

⭕️بدون شک، این برنامه و اقدامات راهبردی ارائه شده توان تحقق شعارها و همچنین چالش‌های پیش ‌روی دولت را ندارد. با این رویکردها و برنامه‌ها و اقداماتِ راهبردی پیشنهادی تکراری و شکست خورده و تجربه شده، مشکلات و چالش‌های جاری و پیش روی کشور در حوزه آب حل و فصل نخواهد شد. با توجه به شرایط کنونی و حساس کشور، کسب تجربه از شکست‌ها و چالش‌های متعدد ایجاد شده در حوزه آب و اصلاح رویکردهای مواجهه با این مسائل، کمترین انتظار از فرد و دولتی است که قرار است بر کرسی هدایت آب کشور تکیه بزند و تجارب تلخ شکست خورده گذشته را تکرار نکند.


🖌لینک کامل یادداشت:
https://bit.ly/3gmWCgM

#حجت_میان_آبادی
@WaterDiplomacy

⭕️ بررسی برنامه وزیر پیشنهادی نیرو در حوزه آب:
@WaterDiplomacy

🔺در تفکر سیستمی اصلی وجود دارد که «بخش مهمی از مسائل امروز ناشی از راه‌حل‌های دیروز است.» این اصل به این معناست که بی‌توجهی به ریشه‌های یک مشکل (عوامل) و تنها دیدن آن مشکل (علائم)، می‌تواند سبب ایجاد مسائل جدید شود.

🖌لینک کامل یادداشت:
https://bit.ly/3gmWCgM

"ضرورت اصلاح رویکردهای سیاستگذاری #کشاورزی در کشور"
🖌 یادداشت روزنامه ایران
بخش 1 از 2:
@WaterDiplomacy

♦️ تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و افزایش درهم‌تنیدگی رقابت‌های سیاسی و امنیتی سبب شده است که مسأله تأمین امنیت غذایی به بخش مهمی از ادبیات امنیت ملی کشورها تبدیل شود. درهم‌تنیدگی سیاستگذاری در حوزه کشاورزی با ابعاد #اقتصادی، #اجتماعی، #سیاسی، #امنیتی، #فرهنگی، #زیست‌محیطی و انسانی سبب شده است که رویکردهای #سیاستگذاری در این حوزه از پیچیدگی‌های گسترده‌ای برخوردار باشد. با توجه به اهمیت رویکردهای سیاستگذاری در این حوزه و ابعاد گسترده آن، متأسفانه مسأله سیاستگذاری کشاورزی در کشور از بخشی‌نگری و عدم نگاه علمی به این حوزه، بشدت آسیب‌پذیر بوده و رنج می‌برد. به‌گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد که عمده سیاستگذاری‌های صورت گرفته در این حوزه در چند دهه اخیر، مبتنی بر سعی و آزمون و خطا بوده است.

با توجه به شرایط خاص اقلیمی-انسانی و سیاسی و اقتصادی کشور، برخی از مهم‌ترین چالش‌های سیاستگذاری در این حوزه ارائه می‌شود.

1️⃣ کشاورزی برای #توسعه_اقتصادی یا برای #امنیت_غذایی:
شاید بتوان ادعا کرد که یکی از مهم‌ترین چالش‌های سیاستگذاری در حوزه کشاورزی در کشور آن است که متأسفانه در سیاست‌های کلان و راهبردی مرتبط با مسأله کشاورزی هنوز مشخص نیست که کشاورزی در کشور به‌عنوان یکی از محورهای «توسعه اقتصادی» در نظر گرفته می‌شود یا هدف از این بخش، دستیابی به «امنیت غذایی» است. بدون شک، بین سیاست‌های خروجی‌ ماحصل از هریک از این دو راهبرد (کشاورزی محور توسعه اقتصادی باشد یا کشاورزی با هدف امنیت غذایی صورت گیرد) می‌تواند بسیار متفاوت باشد. متأسفانه به‌دلیل مشخص نبودن پاسخ به این سؤال، در بسیاری از اسناد و سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه در گذشته، سیاستگذاری‌های غیرهم‌راستا و بعضاً متناقضی در این خصوص صورت گرفته است.

2️⃣ کشاورزی دریامحور
کشور ایران از موقعیت ژئواستراتژیک بسیار خاص در منطقه برخوردار است که از شمال به دریای کاسپین (با طول ساحل تقریبی 890 کیلومتر) و از جنوب به دریای عمان و خلیج‌فارس (با طول ساحل تقریبی 4910 کیلومتر) دسترسی مستقیم دارد. حال سؤال اساسی آن است که سیاستگذاری کشاورزی (در همه ابعاد آن) در کشور، درحالی‌که از چنین پتانسیل عظیمی برای دسترسی به دریای شمال و جنوب برخوردار است با زمانی‌که از این پتانسیل برخوردار نبود و کاملاً درخشکی محصور بود؛ چه تفاوت‌های بنیادین و راهبردی باید داشته باشد؟ بنابراین با توجه به این موقعیت ژئواستراتژیک و پتانسیل بسیار عظیم، توجه ویژه به «کشاورزی دریامحور» ضروری است. بدیهی است که منظور از کشاورزی دریامحور، پروژه‌های شیرین‌سازی آب شور و طرح‌های انتقال آب برای مصارف کشاورزی در مناطق کویری کشور نیست.

3️⃣ نبود تمرکز بر مدیریت تقاضا در کنار مدیریت عرضه
نگاهی به محورها و سندهای مختلف سیاست‌های کلی مرتبط با کشاورزی در کشور نشان می‌دهد که عمده تمرکز در سیاستگذاری‌ها در حوزه کشاورزی بر مدیریت عرضه صورت گرفته است و در رویکرد بسیار مهم مدیریت تقاضا غفلت جدی صورت گرفته است. برای نمونه، براساس اعلام رسمی وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید محصولات کشاورزی در ایران ۱۳۰ میلیون تن در سال است که بیش از ۳۰ درصد آن معادل ۳۶ تن به ضایعات تبدیل می‌شود. این میزان می‌تواند امنیت غذایی را برای جمعیت تقریبی 16 تا 18 میلیون نفر تأمین کند. میزان تلفات و ضایعات کشاورزی در حوزه باغبانی نیز، 25 تا 27 درصد برآورد و اعلام شده است. علاوه‌ بر این، به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی و مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، مقدار آب تلف شده ناشی از ضایعات کشاورزی در کشور به میزان 9.3 میلیارد مترمکعب معادل تقریبی کل مصرف آب بخش شرب، خانگی و صنعت کشور است که ارزش اقتصادی بیش از 2.8 میلیارد دلار برآورد شده است.

برای نمونه دیگر قابل ذکر است که تنها در استان خراسان رضوی، سالانه حدود هشت میلیون تن انواع محصولات باغی و زراعی برداشت می‌شود که براساس آمار اعلامی، حدود 30 در صد از این میزان تولید یعنی 4.2 میلیون تن از آن به ضایعات تبدیل می‌شود. بر این اساس، توجه مطلق به #مدیریت_عرضه و تمرکز صرف بر افزایش تولیدات کشاورزی بدون توجه به #مدیریت_تقاضا و کاهش ضایعات کشاورزی، نمی‌تواند اهداف بلند مطلوب را تأمین کند.

#حجت_میان_آبادی

https://www.tg-me.com/waterDiplomacyMedia/126
لینک یادداشت:
https://www.irannewspaper.ir/newspaper/page/7553/11/567755/0

@WaterDiplomacy