🔰🔊 ٢٥– حرف «ئو» (و) - U.u

🔹🔸گول، کورمانج (کُرمانج)، کورد: (کُرد)، کوردستان (کُردستان)، تو (تو)، ئومر (عُمر)

🔹Gul, Kurmanc, Kurd, Kurdistan, Tu, Umr

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/121

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٦– حرف «ئوو» (وو) - Û.û

این حرف از حروف صدادار (بلند) و معادل حرف (Û.û) در رسم‌الخط لاتینی (ویژه‌ی کُردی) است. این حرف در واقع «اوو» کشیده است و اصولاً همانند «ئو» و «ئۆ» (U.O) خیلی به ندرت در واژه‌های کُردی در ابتدای واژه‌ قرار می‌گیرد. لیکن چنانچه این حرف در آغاز واژه قرار گیرد (از جمله در واژه‌های غیر از کُردی)، قبل از آن یک «ئـ » می آید و به صورت «ئوو» نوشته می‌شود. در میانه‌ی واژه به صورت «ـوو» و در انتها هم بسته به چسپان بودن یا نبودن حرف ماقبل از خود، به صورت «ـوو» و یا «وو» نوشته می‌شود:

🔸ئوو
🔹Û
🔸کووز ( کوز )، شوور (شمشیر)، تووت (توت)، کوور (عمیق)، دوو (دود)، دوور (دور)
🔹Kûz, Şûr, Tût, Kûr, Dû, Dûr

🌀نکته: در رسم الخط آرامی حرف «ئوو» (وو) (Û.û) وقتی به عنوان حرف ربط (و – انگلیسی: And) بین دو واژه در جمله قرار گیرد، همانند کاربرد این رسم الخط در شاخه های دیگر کُردی، صرفاً با یک «و» لیکن با همان تلفظ «اوو»ی کشیده («ئوو» (وو)) نوشته می شود:

🔸ئەز و تو (من و تو)
🔹Ez û tu

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٦– حرف «ئوو» (وو) - Û.û


🔸ئوو (وَ: حرف ربط)
🔹Û
🔸کووز ( کوز )، شوور (شمشیر)، تووت (توت)، کوور (عمیق)، دوو (دود)، دوور (دور)
🔹Kûz, Şûr, Tût, Kûr, Dû, Dûr

🔸ئەز و تو (من و تو)
🔹Ez û tu

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/123

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٧ – حرف «ڤ» - V.v

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (V.v) در رسم‌الخط لاتینی است. از لحاظ آوایی، تلفظ این حرف از طریق تماس دندان‌های ردیف بالای جلو با لب پایینی صورت گرفته و همانند تلفظ حرف «و» در فارسی و همچنین در واژه‌های «واتیکان» (شهری در ایتالیا)، «وُلکان» (آتشفشان) است. این حرف در ابتدای واژه با «ڤـ»، در میانه‌ی واژه با «ـڤـ» در انتهای واژه با «ـڤ» و به صورت تنها با «ڤ» نوشته می‌شود.

🔹🔸ڤر / ڤرا: (ور / ورا: اینجا)، بڤر: (تَبَر)، سێڤ: (سِوْ: سیب)،
ئه‌ڤین (اَوین: عشق)، دراڤ (پول)، لێڤ (لب)، هیڤ / هەیڤ (ماه)

🔹🔸Vir/Vira, Bivir, Sêv, Evîn, Dirav, Lêv, Hîv/Heyv

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٧ – حرف «ڤ» - V.v

🔹🔸ڤر / ڤرا: (ور / ورا: اینجا)، بڤر: (تَبَر)، سێڤ: (سِوْ: سیب)،
ئه‌ڤین (اَوین: عشق)، دراڤ (پول)، لێڤ (لب)، هیڤ / هەیڤ (ماه)

🔹🔸Vir/Vira, Bivir, Sêv, Evîn, Dirav, Lêv, Hîv/Heyv

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/125

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٨ – حرف «و» - W.w

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (W.w) در رسم‌الخط لاتینی است. از لحاظ آوایی، تلفظ این حرف از طریق تماس دو لب بالا و پایین به صورت غنچه و بدون دخالت دندان‌ها ایجاد شده و همانند حرف «و» در بسیاری از واژه‌های عربی و یا انگلیسی است (که البته در زبان فارسی اکثرا به «و» فارسی (V) تبدیل می‌شوند).

این حرف در ابتدای واژه با «و»، در میانه‌ی واژه با «ـو» در انتهای واژه با «ـو» و به صورت تنها با «و» نوشته می‌شود.

🔸🔹وەرە: (وَرَ: بیا)، سەور: (سَور: تلفظ کُرمانجی واژه‌ی صبر)، گەور: (گَور: خاکستری)، که‌و: (کَو: کبک)، وه‌رس (طناب)، مێوه‌ (میوه)، وه‌لات (ولایت).

🔹🔸Were, Sewr, Gewr, Kew, Weris, Mêwe, Welat

همانگونه که دیده می شود؛ در رسم الخط آرامی حرف «و» - W.w از لحاظ ظاهری شبیه «اُ»ی کوتاه یعنی «ئو» (و - U) و همچنین «اوو»ی بلند (وو Û) است.

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٨ – حرف «و» - W.w

🔸🔹وەرە: (وَرَ: بیا)، سەور: (سَور: تلفظ کُرمانجی واژه‌ی صبر)، گەور: (گَور: خاکستری)، که‌و: (کَو: کبک)، وه‌رس (طناب)، مێوه‌ (میوه)، وه‌لات (ولایت).

🔹🔸Were, Sewr, Gewr, Kew, Weris, Mêwe, Welat

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/127

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٩ – حرف «خ» - X.x

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (X.x) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «خ» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🔹🔸خیار: (خیار)، ڤەخوارن: (وَخوارن: آشامیدن)،
بەرخ: (بَرخ: بَرّه)، بەرخوەدان: (بَرخوَدان: مقاومت‌کردن)،
خال، خاک / خوه‌ڵی

🔹🔸Xiyar, Vexwarin, Berx, Berxwedan, Xal, Xak/Xwelî

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٩ – حرف «خ» - X.x

🔹🔸خیار: (خیار)، ڤەخوارن: (وَخوارن: آشامیدن)،
بەرخ: (بَرخ: بَرّه)، بەرخوەدان: (بَرخوَدان: مقاومت‌کردن)،
خال، خاک / خوه‌ڵی

🔹🔸Xiyar, Vexwarin, Berx, Berxwedan, Xal, Xak/Xwelî

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/129

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٣٠ – حرف «ی» - Y.y

از حروف بی‌صدا (نیم‌صدا) و معادل حرف (Y.y) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «ی» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

جهت تمایز «ی» (Y) با «ایی» (Î.î) باید عرض کرد که کشیدگی «ی» نسبت به «ایی» کمتر است. همچنین این حرف بی‌صداست، یعنی خود به تنهایی بدون حرف «ئـ » می‌تواند در ابتدای واژه قرار گیرد، لیکن «ایی» (Î.î) چنین نیست.

همچنین با توجه به بی‌صدابودن می‌تواند قبل و بعد از آن حروف صدادار قرار گیرد؛ در حالی که «ایی» (Î.î) همانند دیگر حروف صدادار چنین خاصیت و قابلیتی ندارند.

از این رو در مواردی که واژه با «ی» شروع شده و بلافاصله یک حرف صدادار بعد از آن می‌آید، از این حرف استفاده می‌شود (مانند: یەلدا Yelda).

البته بر خلاف رسم‌الخط لاتینی، در این رسم‌الخط تمایز قابل توجهی بین شکل ظاهری آن با «ایی» وجود ندارد (Î / Y). این حرف در ابتدای واژه با «یـ»، در میان واژه با «ـیـ» (مایڤان Mayvan) و اگر قبل از آن فتحه «ـه / ه» یا حروف دیگر مثل (ۆ، و، وو) بیاید با «یـ/ی» (مەی Mey)، در انتها و همچنین در حالت تنها با «ی» نوشته می‌شود (هەی Hey).

🔹🔸یەلدا: (یَلدا)، هەی هەی: (هَی هَی: بَه بَه)،
های لە خوە کە: (های لَ خوَه کَه: مواظب خودت باش)،
یازده‌ھ (یازده)، پاییز، دنیا، چیا (کوه)، چای (چای)

🔹🔸Yelda, Hey, Hay li xwe ke, Yazdeh, Payîz, Dinya, Çiya, Çay

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٣٠ – حرف «ی» - Y.y

🔹🔸یەلدا: (یَلدا)، مایڤان (مایوان)، هەی هەی: (هَی هَی: بَه بَه)،
های لە خوە کە: (های لَ خوَه کَه: مواظب خودت باش)،
یازده‌ھ (یازده)، پاییز، دنیا، چیا (کوه)، چای (چای)

🔹🔸Yelda, Mayvan, Hey, Hay li xwe ke, Yazdeh, Payîz, Dinya, Çiya, Çay

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/131

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٣١ – حرف «ز» - Z.z

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (Z.z) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «ز» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🌀توجه: تمام حالات «ظ»، «ض»، «ذ» و «ز» همانگونه که در زبان کُردها به ویژه در حوزه‌ی زبان فارسی در ایران به یک شکل ساده «ز» تلفظ می‌شوند، در این رسم‌الخط نیز صرفاً با همین حرف ساده نوشته می‌شوند:

🔸🔹زێر: (زِر: طلا)، گزێر: (گزِر: هویج)،
دەرەگەز: (دَرَگَز: شهر درگز در شمال خراسان)،
زه‌نگل (زنگوله)، زرنه‌ (سرنا)، زمان (زبان)، پیڤاز (پیاز)

🔹🔸Zêr, Gizêr, Deregez, Zengil, Zirne, Ziman, Pîvaz


👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٣١ – حرف «ز» - Z.z

🔸🔹زێر: (زِر: طلا)، گزێر: (گزِر: هویج)،
دەرەگەز: (دَرَگَز: شهر درگز در شمال خراسان)،
زه‌نگل (زنگوله)، زرنه‌ (سرنا)، زمان (زبان)، پیڤاز (پیاز)

🔹🔸Zêr, Gizêr, Deregez, Zengil, Zirne, Ziman, Pîvaz

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/133

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰
راجع به توضیح زیر حرف «ز» لازم است ذکر کنیم که تلفظ برخی حروف ویژه عربی به ویژه حروف «ض» و «ث» در کُرمانجی، همه جا یکسان نیست.

🔹🔸لینک مربوطه:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/133

به عنوان مثال در کُرمانجی ای که در حوزه زبان فارسی در ایران تکلم می شود، حرف «ض» عربی و تمام حروف دیگر یعنی «ظ»، «ذ» و «ز» همانند زبان فارسی صرفاً به صورت ساده (ز) تلفظ می شود.

این در حالی است که در مناطق دیگر تحت تاثیر تلفظ زبان عربی با «د» تلفظ و نوشته می شود:
مثال:

ریاض (ریاز): ریاد!
Riyaz: Riyad

ضَرب (زەرب): دەرب!
Zerb: Derb!
غرض (غەرەز): غەرەد!
Xerez: Xered!

همانگونه که می دانیم این واژه ها در کُرمانجی مورد تکلم در ایران از جمله در خراسان به صورت ریاز، زەرب و غەرەز تلفظ می شوند.

از سوی دیگر واژه «ارض» (زمین) در خراسان هم همانند سایر مناطق به صورت هەرد/ئەرد (هَرد/اَرد) تلفظ می شود. یعنی اگر طبق بحث بالا بررسی کنیم، تبدیل «ض» به «د» در اینجا وجود دارد.

البته در مبحث واژه شناسی واژه (هَرد/اَرد) را همریشه با زبان های هند و اروپایی (که کُردی هم در این مجموعه قرار دارد)، یونانی کهن (اِراس Êras) همچنین Erde در آلمانی، Earth در انگلیسی و ... می دانند و چه بسا این واژه از این زبان ها وارد زبان عربی شده است.

همچنین حرف «ث» عربی در برخی از واژه ها از جمله در واژه «میراث» به صورت «ت» یعنی «میرات» تلفظ می شود. لیکن به عنوان مثال در کُرمانجی خراسان اینگونه نیست.

در این مورد مثال ها و بحث های زیادی مطرح است که فعلا موضوع ما نیست.

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)


👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 جایجایی «ڤ» (V) و «و» (W) در برخی واژه‌های کُرمانجی

دو حرف «ڤ» و «و» (W / V) از حروف بسیار مهم در کُرمانجی به ویژه در مبحث ضمایر می‌باشند که این موضوع در جای خود توضیح داده شده است.

اما در بسیاری از واژه‌ها این دو حرف با یکدیگر جایگزین می‌شوند و هر دو تلفظ به صورت معمول رایج هستند.

به عنوان مثال حرف «م» در واژه‌ی «کمان» گاهی به «ڤ» و گاهی به «و» تبدیل شده است و هر دو شکل گفتاری «کەڤان» و «کەوان» رایج‌اند.

همین جابجایی در واژه‌هایی چون «کەڤن / کەون» (شال)، «تەڤن / تەون» (ابزار قالیبافی)، «ڤەرکەتن / وەرکەتن» نیز صورت گرفته است.

نکته‌ی جالب اینجاست که هر آنقدر در زبان فارسی تمایل به تبدیل «و» به «ڤ» وجود دارد، در کُرمانجی این تمایل برعکس است و با توجه به قابلیت حرف «و» (w) این حرف در واژه‌های مربوطه وارد حفظ می‌شود.

همانگونه که قبلا توضیح داده شده، اصولا در زبان فارسی بیشتر حروف «و» (W) در واژه‌های زبان‌های دیگر به «ڤ» (V) تبدیل شده‌اند و برعکس حرف «و» به ندرت در فارسی تلفظ می‌شود.

کمااینکه می‌بینیم بعضاً نسل‌های جدید گویشوران کُرد در محدوده‌ی زبان فارسی (ایران) و ترکی (ترکیه) که بیشتر در تعامل با زبان فارسی و یا ترکی بوده و از زبان مادری فاصله گرفته‌اند، تاثیر پذیرفته و بعضا «و» (W) را با «ڤ» (V) تلفظ می‌کنند:

ڤەلات بە جای وەلات، ڤەرە بە جای وەرە.


📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)


👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰نکته (مهم):
تفاوت در تلفظ و نوشتن سه حرف (و، ۆ، وو)

🔹U, O, Û «و، ۆ، وو» 🔸

در بسیاری از اوقات تمایز بین سه حرف «و، ۆ، وو» (ئو، ئۆ، ئوو) معادل حروف (U, O, Û) به‌ویژه تمایز بین دو حرف «ئو» و «ئۆ» هم از لحاظ تلفظ و هم از لحاظ نوشتاری دشوار است.

(دلیل نوشتن این حروف با «ئـ» در الفبای آرامی این است که این حروف در حالتی که تنها بوده و یا در ابتدای واژه قرار گیرند به دلیل این که مصوّت یا صداداراند، به تنهایی نمی‌توانند نوشته شوند؛ اما در میانه یا انتهای واژه به همان صورت «و، ۆ، وو» نوشته می‌شوند. همانطور که واژه‌ی «ایران» را که با مصوّت «ئی» (Î) شروع می‌شود، به صورت «ئیران» (Îran) می‌نویسیم)

در این بخش قصد داریم با ارائه‌ی چند مثال به صورت ساده این تمایز و تفاوت را توضیح بدهیم.

برای این منظور؛ سه واژه‌ی «دُرّ» (گوهر و جواهر)، «دوْر» (دوربرداشتن، نوبت، اطراف، دوروبر) و «دور» (نه نزدیک) را در نظر می‌گیریم. همانطور که می‌بینیم این سه واژه هم در فارسی و هم در کُردی استفاده می‌شوند. لذا می‌بینیم که تفاوت قابل توجهی در تلفظ با یکدیگر دارند:

🔸Dur (Durr)
🔸Dor
🔸Dûr

حال اگر بخواهیم آنها را با حروف کُردی بنویسیم:
● در واژه‌ی «دُرّ»، « اُ »ی کوتاه یا همان آوای نزدیک به ضمه «ـُ» (ئو U) وجود دارد.
🔹دوڕ
🔸Dur (Durr)
🟢 همچنین:
کُرد: کورد Kurd | کُرمانج: کورمانج Kurmanc

● در واژه‌ی «دوْر»، « اُ »ی کشیده (ضمه‌ی کشیده) (ئۆ O) وجود دارد.
🔹دۆر
🔸Dor
● در واژه‌ی «دور» نیز، «اوو»ی کشیده (ئوو Û) وجود دارد.
🔹دوور
🔸Dûr
از این رو:
● دوڕ: «دُرّ» ● دۆر: «دوْر» ● دوور: «دور»

🔴 باید دقت شود که؛ حرف صامتِ (بی‌صدا) «و» (W) که تلفظی شبیه دابلیو در زبان انگلیسی دارد، نیز در رسم‌الخط آرامی شبیه حرف «U» (و) نوشته می‌شود؛ با این تفاوت که این حرف در ابتدای واژه هم می‌آید. مانند:

🔹وەلات (وَلات)، گەور، باوەر، وەرە
🔸Welat, Gewr, Bawer, Were

📚 #ڕێنڤیس_و_ڕێزمان
(آموزش رسم‌الخط و دستورزبان کُردی کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰 مهم (١): مخفف‌شدن مصوت‌ها (حروف صدادار):

١ - زمانی که حرف صدادار / ئی / (Î) قبل از حرف میانجی و نیم‌صدای / ی / (Y) قرار گیرد، آنگاه تبدیل به کسره-ی خفیف (I) می‌شود که در رسم الخط لاتینی نوشته شده، اما در این رسم‌الخط (آرامی) نوشته نمی‌شود؛

مثال:
🔹ژییان (Jîyan): ژیان (Jiyan): زندگی

🔹سییا (Sîya) دارێ کەتییە (Ketîye) سەر خێنی:
تبدیل به می‌شود به:
سیا (Siya) دارێ کەتیە (Ketiye) سەر خێنی
ترجمه فارسی:
سایه‌ی درخت روی خانه افتاده است.

همانگونه که در واژه ژییان (Jîyan) دیده می شود، با قرارگرفتن حرف صدادار «ئی» (Î) قبل از حرف میانجی و نیمصدای «ی» (Y)، ترکیب «îy» (ییـ) ایجاد می شود، اما در عمل «یـ» ابتدایی در اینجا تلفظ نمی شود، بلکه صرفاً یک «ی» تلفظ می شود که همان حرف میانجی (Y) است.

به عبارت دیگر در اینجا حرف صدادار «ئی» (Î) تبدیل به حرف کسره‌ی خفیف (I.i) شده است و ترکیب «îy» (ییـ) به صورت «iy» (یـ) درآمده است.
از آنجا که در رسم‌الخط آرامی کسره‌ی خفیف (I.i) در میانه‌ی واژه نوشته نمی شود، واژه «ژییان» در نهایت به صورت «ژیان» نوشته خواهد شد.
همانگونه که قبلا نوشتیم؛ در رسم الخط لاتینی به دلیل تفاوت ظاهری دو حرف î / y هر دو شکل Jîyan و Jiyan نیز مرسوم اند، در عین حال صرفا یک صدای «ی» در اینجا وجود دارد؛ از این رو ترجیح عمده بر این است که شکل دوم یعنی Jiyan نوشته شود.

همین امر در مورد دو واژه دیگر یعنی سییا (Sîya) و کەتییە (Ketîye) نیز صدق می کند.

🔹سییا دارێ: سیا دارێ
Sîya darê: Siya darê

🔸چییایێ دەماوەندێ: چیایێ دەماوەندێ
Çîyayê Demawendê: Çiyayê Demawendê

🔸ل بن سییێ: ل بن سیێ
Li bin sîyê
Sî+ê: Sî+y+ê: Sîyê
Sîyê: (î dibe i): Siyê
Li bin Siyê

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

🌀در این رابطه مطالعه مطلب زیر در رابطه به نقش حروف میانجی و نیمصدا پیشنهاد می شود:

https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/42


👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰 مهم (٢): مخفف‌شدن مصوت‌ها (حروف صدادار):

٢ – اگر قبل از حرف / ی / (Y) حرف صدادار (مصوت) / ێ / بیاید، آنگاه کوتاه شده و تبدیل به کسره‌ی خفیف (I) می‌شود که در رسم الخط لاتینی نوشته شده، اما در این رسم‌الخط (آرامی) نوشته نمی‌شود؛
مثال:
سه واژه دێ (مادر)، ڕێ (راه) و پێ (پا) را مثال بررسی می کنیم:

این سه واژه با حرف صدادار یا مصوت ) / ێ / (ê) ختم می شوند.

حال اگر این واژه در یک ترکیب اضافه به عنوان مثال در یک ترکیب ملکی همراه با ضمیر قرار گیرند:
🔹مادرِ من، راهِ من، پایِ من

♦️در اولی: واژه دێ (مادر) مونث است و بنابراین با شناسه جداکننده (ڤەقەتاندەک) /ا/ (a) ویژه اسامی مونث به ضمیر «من» (ضمیر صرفی) اضافه خواهد شد:

🔸دێ+ا+من: دێ+ی (y)+ا+من
🔸Dê+a+min: Dê+y+a+min
همانگونه که می بینیم در اینجا ابتدا به دلیل اینکه دو حرف صدادار «ێ» و «ا» پشت سر هم قرار گرفته اند، حرف میانجی «ی» (y) بین آنها قرار می گیرد:

🔸دێیا من:
🔸Dêya min

در انتها حرف صدادار «ێ» به حرف صدادار دیگر یعنی کسره کوتاه (i) تبدیل می شود. این کسره در رسم الخط آرامی نوشته نمی شود، اما در لاتینی نوشته می شود:
🔸دێیا من: دیا من
🔸Dêya min: (ê dibe i): Diya min

♦️به همین ترتیب در مورد ڕێ

🔹ڕێیا من: (ڕێ+ا) من: (ڕێ+ی+ا) من: ڕێیا من: ڕیا من

🔹Rêya min:
Rê+a+min: Rê+y+a+min: Rêya min:
ê dibe i: Riya min

♦️از سوی دیگر «پێ» واژه ای مذکر است و از این رو وقتی به «من» اضافه ضود، شناسه جداکننده «ێ» (ڤەقەتاندەک) ویژه اسامی مذکر خواهد گرفت:
🔸پایِ من
پێ+ێ من: پێ+ی (y)+ێ من: پێیێ من
🔸Piyê min
🔸Pê+ê+min
🔸Pê+y+ê+min: Pêyê min
🔸ê li (Pê) dibe "i": Piyê min

در اینجا باز هم حرف صدادار «ێ» در «پێ» به حرف صدادار دیگر یعنی کسره کوتاه (i) تبدیل می شود و در نهایت خواهیم داشت:
پیێ من
Piyê min

🌀در این رابطه مطالعه مطلب زیر در رابطه به نقش حروف میانجی و نیمصدا پیشنهاد می شود:

https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/42

🌀و همچنین تبدیل حرف «ئی» به کسره کوتاه (I.i) در لینک:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/138

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰 نکته (مهم):

معمولا واژه‌های کُرمانجی با مصوت ختم نمی‌شوند. یعنی کمتر اتفاق می‌افتد که حروف صدادار در آخر واژه باشند؛

لیکن در طول زمان و در زبان محاوره‌ای این اتفاق می‌افتد:

در مثال های زیر این امر به وضوح دیده می شود:

● رۆژ: رۆ (روز)، فرەھ: فرە (گشاد)، میھ (مھ): می (میش)، سیھ (سھ): سی (سایه)، جھ، جی (جا؛ مکان)

Roj: Ro
Fireh: Fire
Mîh / Mih: Mî
Sîh / Sih: Sî
Cih: Cî

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🌀🔰 آیا استفاده از حروف ویژه‌ی عربی در رسم‌الخط کُردی مجاز است؟

همانطور که می دانیم حروف ویژه‌ی عربی موجود در رسم‌الخط فارسی گرچه نوشته نوشته می‌شوند، لیکن در عمل تلفظ آنها همگی به یک شکل است.

این حروف بین کُردهای ساکن در حوزه ی تاثیر و کاربرد کنونی زبان فارسی (ایران) نیز تقریبا همانند فارسی تلفظ می شوند.

به عنوان مثال تمام چهار حرف «ظ»، «ض»، «ذ» و «ز» صرفاً با تلفظ ساده «ز»، دو حرف «ح» و «ه / ھ» با تلفظ ساده «ھ»، دو حرف «ت» و «ط» با حرف ساده «ت» و سه حرف «س»، «ص» و «ث» با تلفظ ساده «س» تلفظ می شوند.

البته در مورد حرف «ت»، دو تلفظ نرم و خشک در کُرمانجی وجود دارد که لزوماً منطبق بر «ت» و «ط» عربی نیست. یعنی به عنوان مثال تمام حروف «ط» در عربی، در کُرمانجی با «ت» خشک (مانند: تووژ) تلفظ نمی شوند و بسیاری از آنها با «ت» نرم تلفظ می شوند. بنابراین استفاده از «ط» برای واژه های با «ت» خشک در کُرمانجی کاملاً منتفی و غیرمجاز است.

الفبای کُردی بر محور تلفظ استوار است. به این معنی که آنچه می‌نویسیم، طبق آنچه هست که تلفظ می‌کنیم. به عنوان مثال واژه‌هایی مثل «صبر» و «رضا» و «لذت» و «طعم» در کُرمانجی (و البته در فارسی هم) به صورت سەبر، رزا، لەزەت، تام تلفظ می‌شوند.

از این رو از بین حروف عربی متعدد تنها شکل ساده‌ی آن مورد استفاده قرار گیرد.
یعنی: ز، ت، ھ، س

با این حال؛ استفاده از حروف عربی برای نوشتن اسامی خاص عربی و یا نوشتن برخی اشعار کلاسیک که واژه‌های خاص عربی در آنها زیاد است می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و این امری اختیاری است.

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman