🔰🟣 ١٧ – حرف «ن» - N.n

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (N.n) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «ن» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

● نه‌فت، نار (انار)، ناڤک (ناف)، نامه‌ (نامه)، نێر (نرینه)، نان (نان)

Neft, Nar (Hinar), Navik, Name, Nêr, Nan

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ١٧ – حرف «ن» - N.n

🔹● نه‌فت، نار (انار)، ناڤک (ناف)، نامه‌ (نامه)، نێر (نرینه)، نان (نان)

Neft, Nar (Hinar), Navik, Name, Nêr, Nan
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/102

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ١٨ – حرف «ۆ» (ئۆ) - O.o

این حرف صدادار (بلند) و معادل حرف (O.o) در رسم‌الخط لاتینی (ویژه‌ی کُردی) است. این حرف در واقع ضمّه‌ی ( اُ ) کشیده است. این حرف به همراه «ئو» و «ئوو» (U.Û) به ندرت در واژه‌های کُردی در ابتدای واژه قرار می‌گیرند. چنانچه این حرف در آغاز واژه قرار گیرد (مانند «اُردک») قبل از آن یک «ئـ » می‌آید و به صورت «ئۆ» نوشته می‌شود. در میانه‌ی واژه به صورت «ـۆ» و در انتها هم بسته به چسپان‌بودن یا نبودن حرف ماقبل از خود، به صورت «ـۆ» و یا «ۆ» نوشته می‌شود:

🔹ۆ / ئۆ / (اُ کشیده)
O
🔹ئۆرده‌ک، دۆر: (دور: نوبت، اطراف)، خۆراسان: (خُراسان) ، رۆ: (رو: خورشید؛ روز)، پۆر (مو)، سۆر (قرمز)، قۆچان (قوچان).
Ordek, Dor, Xorasan, Ro (Roj), Por, Sor, Qoçan

🔹لۆ: (لو: اسم یک سبک آواز و سرودن در کُردی و همچنین حرف ندا برای جنس مذکر: لۆ لاوۆ! یعنی آهای ای پسر)
Lo
🔹 کەکۆ، مەمۆ، ڕەمۆ، لاوۆ، برۆ
Keko, Memo, Remo, Lawo, Biro

🌀نکته‌ی مهم: باید توجه شود که سه نوع « اُ » در کُردی وجود دارند: « اُ »ی کشیده یا همان ضمه‌ی کشده (O) که اینجا شرح داده شد، « اُ » یا آوایی نزدیک به ضمه (ـُ) معادل لاتینی (U)، و «اوو» معادل حرف لاتینی (Û) که هر کدام دارای آوایی متفاوت اند.

♦️این دو حرف و شیوه‌ی تلفظ آنها در ادامه‌ی معرفی حروف الفبا تشریح داده خواهند شد و ضمناً یک مقایسه‌ی بسیار کاربردی برای درک تفاوت این سه حرف نیز ارائه خواهد شد.

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ١٨ – حرف «ۆ» (ئۆ) - O.o

🔹ۆ / ئۆ / (اُ کشیده)
🔸O
🔹ئۆرده‌ک، دۆر: (دور: نوبت، اطراف)، خۆراسان: (خُراسان) ، رۆ: (رو: خورشید؛ روز)، پۆر (مو)، سۆر (قرمز)، قۆچان (قوچان).
🔸Ordek, Dor, Xorasan, Ro (Roj), Por, Sor, Qoçan

🔹لۆ: (لو: اسم یک سبک آواز و سرودن در کُردی و همچنین حرف ندا برای جنس مذکر: لۆ لاوۆ! یعنی آهای ای پسر)
🔸Lo
🔹 کەکۆ، مەمۆ، ڕەمۆ، لاوۆ، برۆ
Keko, Memo, Remo, Lawo, Biro
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/104

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ١٩ – حرف «پ» - P.p

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (P.p) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همچنین در هر دو حالت دَمشی و غیردَمشی همانند حرف «پ» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🔸🔸 تلفظ خشک (دَمشی):

پشک (گربه)، پر (زیاد)، پار (قسمت)
Pişik, Pir (Pirr), Par

🔹🔹 تلفظ نرم (غیردَمشی):

پلنگ، پیر (پیر)، پۆز (بینی)، هه‌سپ (اسب)
Piling, Pîr, Poz, Hesp

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ١٩ – حرف «پ» - P.p

🔸🔸 تلفظ خشک (دَمشی):

پشک (گربه)، پر (زیاد)، پار (قسمت)
Pişik, Pir (Pirr), Par

🔹🔹 تلفظ نرم (غیردَمشی):

پلنگ، پیر (پیر)، پۆز (بینی)، هه‌سپ (اسب)
Piling, Pîr, Poz, Hesp
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/106

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٠ - حرف «ق» - Q.q

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (Q.q) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «ق» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🔹قۆچان، قه‌فه‌س، قه‌له‌م، قه‌ند، قەمەر، قەلند، قەفتەگول (دسته‌گل)

🔸Qoçan, Qefes, Qelem (Pênivîs), Qend, Qemer, Qelind, Qeftegul

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٠ - حرف «ق» - Q.q

🔸🔸 قۆچان، قه‌فه‌س، قه‌له‌م، قه‌ند، قەمەر، قەلند، قەفتەگول

🔸Qoçan, Qefes, Qelem (Pênivîs), Qend, Qemer, Qelind, Qeftegul
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/108

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢١ – حرف «ر» (تلفظ معمولی) و «ڕ» (تلفظ مشدد) - R.r

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (R.r) در رسم‌الخط لاتینی است. این حرف در دو حالت تلفظ معمولی و تلفظ خاص کُردی به کار می‌رود.

در حالت معمولی؛ همانند حرف «ر» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود. اما در تلفظ خاص کُردی همانند واژه‌های «ڕێ» (راه) و «ڕھ» (روح) که دارای نوعی تلفظ مشدد (دارای تشدید «ـّ») است، با حرف «ڕ» نوشته می‌شود.

به عنوان مثال واژه‌های «کَر» (خَر) و کَرّ (ناشنوا) که حرف «ر» در اولی معمولی است و «کەر» نوشته می‌شود. اما در دومی مشدد است و به صورت «کەڕ» باید نوشته شود.
🔹کەر:
🔸Ker
🔹کەڕ:
🔸Ker(r)

همچنین واژه‌های «گر» (بزرگ) و «گڕ» (تند، لَج،کینه).
گر، گڕ:
Gir, Gir(r)
(البته نیاز به ذکر است که در رسم الخط لاتینی، حرف مشدد لزوما با تکرار آن حرف نوشته نمی شوند)

خوشبختانه این حرف هم در تمام کیبوردهای کنونی موجود و به راحتی قابل استفاده است.

🌀از سوی دیگر؛ حرف «ر» در زبان کُردی - به ویژه در گویش های میانی و جنوبی - اگر در ابتدای واژه قرار گیرد، معمولاً به صورت پرحجم و مشدد (ڕ) تلفظ می شود:

🔸ڕی، ڕیبوار، ڕێزان...
Rê, Rêbiwar, Rêzan...

البته شدت و غلظت این تلفظ (مثل حرف ڵ) در کُرمانجی کمتر است.

🔹🔹تلفظ معمولی: «ر»

گر (بزرگ)، برین (زخم)، باران (باران)، پر / پرە (پُل)، کەر (الاغ)
Gir, Birîn, Baran, Pir/Pire, Ker
🔹🔹تلفظ مشدد: «ڕ»

گڕ (تند، لَج)، ڕێ (راه)، ڕەش (سیاه)، ڕووڕه‌ش (روسیاه)، پڕ (زیاد)، کەڕ (ناشنوا)،
Gir(r), Rê, Reş, Rûreş, Pir(r), Ker(r)

📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢١ – ١ - حرف «ر» (تلفظ معمولی) - R.r

🔹🔹تلفظ معمولی: «ر»

گر (بزرگ)، برین (زخم)، باران (باران)، پر / پرە (پُل)، کەر (الاغ)

🔸Gir, Birîn, Baran, Pir/Pire, Ker
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/110

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢١ – ٢ - حرف «ڕ» (تلفظ مشدد) - R.r

🔹🔹تلفظ مشدد: «ڕ»

گڕ (تند، لَج)، ڕێ (راه)، ڕەش (سیاه)، ڕووڕه‌ش (روسیاه)، پڕ (زیاد)، کەڕ (ناشنوا)،
Gir(r), Rê, Reş, Rûreş, Pir(r), Ker(r)
لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/110

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٢ – حرف «س» - S.s

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (S.s) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «س» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🔹سۆر (سُرخ)، مەسکە (کَرِه)، سیس (سفید)، سێڤ (سیب)، سۆل (کفش)، سه‌ره‌خس (سَرَخس).

🔸Sor, Meske (Nivîşk), Sîs (Sipî), Sêv, Sol, Serexs (Bajarekî Xorasanê)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٢ – حرف «س» - S.s

🔹سۆر (سُرخ)، مەسکە (کَرِه)، سیس (سفید)، سێڤ (سیب)، سۆل (کفش)، سه‌ره‌خس (سَرَخس).

🔸Sor, Meske (Nivîşk), Sîs (Sipî), Sêv, Sol, Serexs (Bajarekî Xorasanê)

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/113

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٣ – حرف «ش» - Ş.ş

از حروف بی‌صداست و معادل حرف (Ş.ş) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همانند حرف «ش» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود.

🔹شووشه‌، ئاشخانە، مێش، شیلان، شه‌ش، شه‌که‌ر، شیروان، شیر

🔸Şûşe, Aşxane (bajarek), Mêş, Şîlan, Şeş, Şeker, Şîrwan, Şîr

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٣ – حرف «ش» - Ş.ş

🔹شووشه‌، ئاشخانە، مێش، شیلان، شه‌ش، شه‌که‌ر، شیروان، شیر

🔸Şûşe, Aşxane (bajarek), Mêş, Şîlan, Şeş, Şeker, Şîrwan, Şîr

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/115

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰
ئەم ناڤبرەکێ بدن هێڤۆسینێ و سترانەکە پڕ خوەش و ب هەست ب دەنگێ نزامەدین ئاریچ گوهداری بکن:

Em navbirekê bidin hêvosînê û bi dengê Nizamedîn Arîç hinekî bîriya war û welatê xwe bikin.⏬⏬

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🎼
چیایێد من
نزامەدین ئاریچ
Çiyayêd min
Nizamedîn Arîç

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٤– حرف «ت» - T.t

از حروف بی‌صداست (دوصدایی) و معادل حرف (T.t) در رسم‌الخط لاتینی است و در تمامی موارد کاربرد (ابتدا، میانی، انتها و تنها)، چه از لحاظ تلفظ و چه از لحاظ نوشتن، همچنین در هر دو حالت دمشی (نرم) و غیردمشی (خشک) همانند حرف «ت» در رسم‌الخط فارسی به کار می‌رود. دقت شود که تمامی حروف «ت» و «ط» در واژه‌های عربی-فارسی در کُرمانجی تنها با «ت» نوشته می‌شوند.

🔹 تلفظ خشک (دَمشی):

تێر (سیر)، تووش (جهت)، تاج، تەشی (دوک)
🔸Têr, Tûş, Tac, Teşî
🔹 تلفظ نرم (غیردَمشی):

تووژ (تیز)، تال (تلخ)، تاڤ (آفتاب)، تیر (غلیظ)
🔸Tûj, Tal, Tav, Tîr

❌ استفاده از حرف «ط» و یا حرف «د» برای نوشتن حرف غیردَمشی و نرم «ت» همانند «تووژ» - که بعضاً در خراسان استفاده می شود – غیرعلمی و اشتباه است و کمااینکه در مبحث «حروف دَمشی و غیردَمشی» هم گفته شد، این نوع تلفظ (تلفظ نرم حرف «ت») هم فقط و فقط با «ت» معمولی نوشته می‌شوند.

♦️استفاده از حرف «ط» در موارد خاص و استثناء همچون برخی اسامی و عبارات ویژه عربی، اختیاری است. با ذکر این نکته که ترجیح کلی بر این است که حروف ویژه عربی در این رسم الخط استفاده نشوند.
📚 #رێنڤیس_و_رێزمان (رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی)

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🔊 ٢٤– حرف «ت» - T.t

🔹 تلفظ خشک (دَمشی):

تێر (سیر)، تووش (جهت)، تاج، تەشی (دوک)
🔸Têr, Tûş, Tac, Teşî
🔹 تلفظ نرم (غیردَمشی):

تووژ (تیز)، تال (تلخ)، تاڤ (آفتاب)، تیر (غلیظ)
🔸Tûj, Tal, Tav, Tîr

لینک مرتبط:
https://www.tg-me.com/Renivis_U_Reziman/119

👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰🟣 ٢٥– حرف «ئو» (و) - U.u

این حرف از حروف صدادار (کوتاه) و معادل حرف (U.u) در رسم‌الخط لاتینی (ویژه‌ی کُردی) است. این حرف در واقع آوایی نزدیک به ضمّه‌ی کوتاه « اُ » است. این حرف به همراه «ئۆ» و «ئوو» (O.Û) خیلی به ندرت در واژه‌های کُردی در ابتدای واژه‌ قرار می‌گیرد. لیکن به دلیل صداداربودن (حروف صدادار نمی توانند در ابتدای واژه قرار بگیرند)، چنانچه این حرف در آغاز واژه قرار گیرد (از جمله در واژه‌های غیرکُردی) قبل از آن یک «ئـ » می آید و به صورت «ئو» نوشته می‌شود. در میانه‌ی واژه به صورت «ـو» و در انتها هم بسته به چسپان بودن یا نبودن حرف ماقبل از خود، به صورت «ـو» و یا «و» نوشته می‌شود.

🔹🔸گول، کورمانج (کُرمانج)، کورد: (کُرد)، کوردستان (کُردستان)، تو (تو)، ئوکراین (اُکراین)

🔹Gul, Kurmanc, Kurd, Kurdistan, Tu, Ukrayn

🌀توجه: باید دقت شود که در این رسم‌الخط، این حرف از لحاظ ظاهری همانند حرف بی‌صدای «و» (W) است و با توجه به صدا و نحوه‌ی قرارگیری آن قابل تشخیص است.


👈 «رێنڤیس و رێزمان»
🌀© @Renivis_U_Reziman