“Ingliz tilida gaplashiladigan davlatlarda oʻqisam, ingliz tilim zoʻr boʻlib ketadi”.

Bu fikr qanchalik toʻgʻri? Hech bir xorijiy davlatda oʻqigan yoki ishlagan, lekin til koʻnikmasi juda aʼlo darajada rivojlanmagan odamlarni uchratganmisiz? Men uchratganman. Ayrim odamlar xorijda oʻqishgan yoki ishlashgan boʻlsa-da, ularning til koʻnikmalari kutilgan darajada rivojlanmagan. Bu holatning sabablari koʻp, va barchasini bitta postda batafsil yoritib berishning imkoni yoʻq. Xorijiy davlatlarga oʻqishga kelgan talabalarning til koʻnikmalari ular kutgandek rivojlanmagani haqida tadqiqotlar ham mavjud. Bugungi postda oʻzimning Buyuk Britaniyada oʻqish jarayonidagi shaxsiy tajribalarim va qarashlarim bilan oʻrtoqlashmoqchiman.

Xorijda oʻqish til koʻnikmalaringizni avtomatik ravishda rivojlantirmaydi. Bu jarayon muvaffaqiyatli boʻlishi uchun siz “pro-active” boʻlishingiz kerak. Pro-active degani nima? Bu shunchaki vaziyatlarning oʻzidan oʻzi paydo boʻlishini kutmaslik, balki ularni aktiv ravishda izlash va yaratishdir. Masalan:

- Turli tadbirlar va uchrashuvlarga qatnashish,

- Klublarga aʼzo boʻlish,

-Til egalari bilan muloqotni oʻzingiz boshlab, tashabbus koʻrsatish.

Ayniqsa Angliyada bu juda muhim. Inglizlar odatda biroz “reserved” (ichimdagini top deydigan) boʻlishadi. Bu bilan til egalari bilan gaplashish juda qiyin demoqchi emasman. Aksincha, bir suhbatga kirishsangiz, koʻplab insonlar bilan tanishib, turli mavzularda gaplasha olishingiz mumkin. Faqat eslatib oʻtmoqchimanki, xorijda oʻqish davomida til koʻnikmalaringiz avtomatik tarzda siz bu davlatga kelganingiz uchun o’zidan o’zi oshib qolmaydi. Potensial toʻsiqlar bor va ular sizdan pro-aktiv yondashuv talab qiladi. Pro-active talabalar nafaqat ko’p do’stlar orttirish yoki boshqa ijtimoiy munosabatlarda, balki o’qishlarida ham yaxshi natijalarga erishadilar.

EAP (English for Academic Purposes) va
ESP (English for Specific Purposes)
ingliz tilida o‘qitishning ikki asosiy sohasi bo‘lib, ular maqsad, mazmun va kontekst bo‘yicha bir-biridan farq qiladi. Quyida asosiy farqlari va jihatlari keltirilgan:

1. Maqsad

• EAP: Akademik maqsadlarda ingliz tilini o‘rgatishga qaratilgan. Bu talabalarni akademik yozuvlar yozish, ma’ruzalarni tinglash, ilmiy maqolalarni tushunish va taqdimotlar qilish kabi ko‘nikmalarga tayyorlaydi.
• Misol: IELTS yoki universitet darslari uchun tayyorgarlik.


• ESP: Muayyan kasb yoki soha uchun zarur bo‘lgan ingliz tilini o‘rgatishga qaratilgan. Bu tibbiyot, muhandislik, huquq, turizm kabi sohalar uchun maxsus til va terminologiyani o‘z ichiga oladi.
• Misol: Tibbiyot xodimlari uchun “Medical English” yoki biznes sohasida “Business English”.

2. Auditoriya

• EAP: Akademik maqsadlarda o‘qish yoki tadqiqot qilishni rejalashtirgan talabalar uchun.
• Misol: Universitetga qabul qilinadigan talabalar.


• ESP: Kasbiy faoliyatda foydalanish uchun ingliz tilini o‘rganuvchilar uchun.
• Misol: Ishlayotgan mutaxassislar yoki soha bo‘yicha kurs ishtirokchilari.

Misol bilan farq:

• EAP: Talaba dissertatsiya uchun annotatsiya yozishni o‘rganadi.

• ESP: Menejer mijoz bilan biznes muzokaralari uchun savdo kelishuvlari haqida gapirishni o‘rganadi.

Xo’sh endi farqlarni o’rganib olgan bo’lsangiz

Comment da yozingchi oramizda ESP o’rganishni xohlovchilar bormikan?!