Telegram Web Link
جشن نوروز در دربار تیموریان هند

جمشید نوروزی

نوشتار حاضر،  به بررسی چگونگی‌ برگزاری‌ مراسم‌ جشن نـوروز در شـبه قـارۀ هند می‌پردازد که عمدتا در عهد تیموریان هند به صورت منظم‌ و مفصل برگزار می‌گردید.  در این مقاله، با اتـکاء به اطلاعات موجود در منابع تاریخی‌ و با رویکردی توصیفی - تحلیلی، فرازوفرودهای‌ این‌ جشن در دربار چند شـاه نخست این حکومت مـورد بـررسی قرار گرفته است. مقاله، این پرسش اساسی را مورد توجه قرار می‌دهد که دیدگاه و موضع شاهان تیموری نسبت به جشن نوروز و تشریفات برگزاری‌ آن، متأثر از چه عواملی است. در این نوشتار، نشان داده شده است که نگاه حکمرانان تیموری بـه جشن نوروز و اقدامات آنها برای برگزاری یا عدم برگزاری مراسم این جشن، متأثر از طرز تفکر و اندیشۀ‌ این شاهان و اوضاع سیاسی و اجتماعی روزگار آنها بوده است. افزون بر این، رابطۀ میان میزان اقتدار و ثروت شاهان با چگونگی تـشریفات بـرگزاری این جشن و نیز تأثیرپذیری آداب و رسوم و تزیینات‌ جشن‌ از زمینه‌های ارتباطات فرهنگی و اقتصادی سلسله‌ی تیموریان هند با کشورهای دیگر باز نموده شده است.

نگاه بابر‌ و همایون به جشن نوروز

مؤسس حکومت تیموریان هند، ظهیر الدین محمد بابر، در ماوراء النهر‌ مـتولد‌ شـد که ازخاستگاه‌های دیرینۀ تمدن و فرهنگ ایرانی محسوب می‌شود. پدر بابر، عمر شیخ بن ابو سعید بـن مـیران‌ شـاه‌ بن تیمور، مردی سخن‌سنج بود و بخشی از اوقاتش را به مطالعۀمتون ادبی‌ و تاریخی فارسی و شاهنامه‌خوانی سپری می‌کرد (مشایخ فـریدنی، 1384، 2، 747). این‌ شـرایط‌ محیطی‌ و تربیتی، آن‌چنان بر ذهن و اندیشۀ بابر‌ اثر‌ گذاشت، که وی نیز به ادبیات فـارسی و بـرخی مـظاهر فرهنگ و هنر ایرانی علاقه‌مند‌ شد‌ و رابطۀ نزدیکی با دانشمندان و امرای‌ ایرانی پیدا‌ کرد (بابر، 1309، 11، 62، 81، 113-114). ازدواج‌ بابر‌ بایکی از نـوادگان شـهاب الدیـن احمد‌ جامی، به‌ نام ماهم بیگم (رای، 1383، 46)، نشانۀدیگر علاقۀ وی به ایرانیان تلقی می‌شود.

با مطالعۀ کتاب خـاطرات‌ وی (با‌ برنامه)، به نظر می‌رسد که فرارسیدن جشن‌ نوروزمورد توجه بابر و دیگر‌ شاه‌زادگان تیموری معاصر او قرار‌ داشت: یکی‌ از ایـن شـواهد، آن است که در سال 911 ق، مادرش (قتلق نگار خانم) را در باغی دفن‌ کرد‌ که توسط الغ بیگمیرزا احـداث‌ شـد‌ و«باغ‌ نوروزی» نام داشت (همان، 208؛گلبدن بانو، 1383، 31). نمونۀدیگر‌ آن‌ است کـه در ضـمن‌ تـبیین‌ وقایع سال 910 ق، چنین می‌آورد: «. . . در آن سال، نوروز به عید فـطر نـزدیک بود. تفاوت، یک روز بود. . . »(بابر، همان، 95). همچنین، در ضمن‌ ذکر‌ وقایع سال 933 ق، توجه خود را به‌ زمان‌ حلول سال‌ شمسی‌ آشـکار‌ مـی‌سازد: «. . . روز سه شنبه نهم جمادی‌ الآخر و روز نـوروز کـوچ کردیم. . . » (همان، 208). نکتۀ دیـگری کـه بـر علاقۀ بابر به جشن نوروز صحه مـی‌گذارد، شعرهایی‌ اسـت‌ که دربارۀ نوروز سروده است (جعفری، 1384، 4-5، 231، به نقل‌ از‌ با‌ برنامه، 1995، کیوتو؛ کهویهامی، 1954، 2، 341):

ماه نو‌ را به روی‌ مردم‌ شـادید و عـیدهاست
مرا از رو و ابروی او در ماه عید غم‌هاست

نوروز روی او و عید‌ وصـل‌ او‌ را غنیمت بدان
که ازین بـهتر نـمی‌شود، اگر شود‌ صد‌ نوروز‌ و عیدهاست

نوروز‌ و نـوبهار و مـی و دلربا خوش است
بابر به عیش کوش که دنیا دوباره نیست

همایون نیز که از زن ایـرانی بـابر (ماهم بیگم) زاده شده بود (هروی، 1912، 2، 21؛گلبدن بانو، همان، 35؛رای، همان، 46)، علاقۀ فـراوانی بـه بـرخی‌ از مظاهر فرهنگ وهـنر ایـرانی داشت. مهمان‌پذیری مناسب ایرانیان، از هـمایون، در ضـمن سفر اجباری وی به ایران (ربیع الآخر 950 ق-محرم 952 ق) و حمایت نظامی شاه صفوی از او، برای بازگشت مجدد به تخت سـلطنت، از دیـگر‌ عوامل‌ ایجاد این علاقه بود. حضور هـمایون در ایـران، مقارن با بـرگزاری جـشن نـوروز بود. به همین خاطر، او در بـرخی از مراسم این جشن مفصل شرکت نمود و هدایای متعددی نیز از بزرگان ایرانی‌ دریافت‌ نمود (علامی، 1887، 1، 214؛ بیات، 1382، 23؛رای، همان، 39-40). وی بعد از بازگشت از سـفر ایـران و استقرار مجدد بر تخت سلطنت، ادیبان، هنرمندان و نخبگان مـهاجر ایـرانی را بـه گـرمی پذیـرا شد. با اینحال، به نـظر‌ مـی‌رسد، به‌ علت گیر افتادن در نبردهای‌ متعدد‌ برای تثبیت حکومت و نیزکوتاه بودن مدت استقرار مجدد در دهلی، فرصت نیافت جـشن نـوروز را بـه عنوان یک جشن رسمی ترویج نماید. با این هـمه، از اشـارۀ‌ خـواهر‌ هـمایون (گلبدن بـانو، همان، 114) برمی‌آید کـه شاه‌ و اعضای خانواده‌اش به جشن نوروز تعلق خاطر داشتند و احتمالا نوروز را، با برپایی مجالس مختصر، جشن می‌گرفتند.


دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/etehadie-nouroz/nouroz/16292-jashn-noroz-darbar-teimorian-hend.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
سخنرانی استاد دکتر هوشنگ طالع به انگیزه هفتادمین سالگرد ملی شدن صنعت نفت

@iranboom_ir
۲۹ اسفند سالروز ملی شدن صنایع نفت در سرتاسر کشور، بر ملت سرافراز ایران، خجسته باد
طرح: مریم السادات موسویان

http://www.iranboom.ir/drmosadegh.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir
سالروز ملی شدن صنعت نفت ایران گرامی باد.

@iranboom_ir
سفره هفت سین

@iranboom_ir
کتابی درباره جنبش ملی کردن صنعت نفت و کارنامه دولت دکتر مصدق

فروش در کتابفروشی های معتبر سراسر کشور

فروش تلفنی :   ۰۹۱۲۷۳۳۴۲۶۶
داستان ملی شدن صنعت نفت؛ حزب توده، رزم آرا و انگلستان

فولاد قلب، مصطفی اسلامیه، ص ۲۰۹-۲۱۲

در این میان[زمستان ۱۳۲۹] حزب توده که فعالیت تقریبا علنی خود را از سر گرفته بود، همنوا با عناصروابسته به سیاست انگلیس در مجلس وبیرون از آن، به مخالفت با طرح ملی شدن نفت برخاست و آن را سناریویی ساخته و پرداخته شرکت نفت دانست و دانشجویان وابسته به حزب را با شعار «الغای بدون قید و شرط امتیاز نفت جنوب» برای مقابله با دانشجویان هوادار جبهه ملی به میدان فرستاد و در نشریات خود دکتر مصدق و جبهه ملی را به باد ناسزا گرفت. ازجمله روزنامه به سوی آینده در شماره هفتم دی ١٣٢٩ خود نوشت: «قراردان الحاقی را ملت ایران رد کرد، نه جبهه مفتضح ملی ... ملت ایران به خوبی می داند که آن ها چه نقش پستی برای ارضای مطامع استعمار خارجی به عهده دارند... مردم هیچ وقت فراموش نمی کنند که پیشوای این جبهه، پیرمرد مکاری که نیم قرن است به اغفال و فریب خلق مشغول است، در عمر دراز خود چه شعبده های رنگارنگی به قالب زده است.»
از سوی دیگر خواباندن جنبش که برای ملی شدن صنعت نفت آغاز شده بود اکنون مهم ترین وظیفه و هدف رزم آرا شده بود. او در مخالفت با ملی شدن نفت بارها بر ضعف فنی ایران در اداره صنعت نفت انگشت گذاشته و حتی یک بار در جمله ای تحقیرآمیزگفته بودکه ایرانی ها لولهنگ[آفتابه] هم نمی توانند بسازند. دکتر علی شایگان در جلسه ٢٨ آذر مجلس گفت«تاریخ انحطاط اخلاقی ملت ایران از زمانی شروع می شود که انگلیسی ها مسلط شده اند بر هندوستان واز آن جا پایشان به خاک ما باز شده است. این ها هزار جور گربه رقصانی می کنند، هزار مشقت ایجاد می کنند و هزار خون می ریزند برای این که منافع خودشان تامین بشود.»
روز هفدهم اسفند اصل ملی شدن صنعت نفت درکمیسیون نفت به تصویب رسید ودکترمصدق در مجلس چنین گفت: از نظر فنی واقتصادی و سیاسی و قضایی، هیچ گونه مانعی در سرراه ملی شدن صنعت نفت، که به پیشنهاد جبهه ملی به پیروی از تمایلات عمومی است، وجود نداشت و اکنون هیچ گونه مانعی در راه انجام این خدمت بزرگ باقی نمانده است...»
در روزهای بعد، از یک سو دسته ها و جمعیت های هوادار جبهه ملی به گردهمایی پرداختند و از سوی دیگرشرکت نفت کوشید با توسل به همه عوامل خود از تصویب ملی شدن نفت در مجلس جلوگیری کند و حتی کوشید با اعمال نفوذ ودادن وعده رشوه مانع حضور نمایندگان طرفدار خود در مجلس شورای ملی شود. دکترمصدق در جلسه بیست و دوم اسفند مجلس نسبت به این خطربه نمایندگان هشدارداد: شنیده ام نظرشرکت نفت این است که در بعضی از نمایندگان، اگربتوانند، اعمال نفوذ کنند که در مجلس شورای ملی حاضر نشوند... ای نمایندگان محترم، و ای کسانی که دلسوز مملکتید، در جلسه آتیه مجلس حاضر شوید و این رای کمیسیون را تصویب کنید، تا کمیسیون بتواند هر چه زودتر راه حلی برای ملی شدن صنعت نفت به مجلس شورای ملی پیشنهاد کند.
جلسه آتی مجلس روز پنج شنبه بیست و چهارم اسفند ١٣٢٩ بود که رسیدگی و تصمیم گیری درباره گزارش کمیسیون نفت در دستور کار مقدم آن قرار گرفت و مصوبه کمیسیون نفت در همان جلسه به تصویب اکثر قریب به اتفاق نمایندگان مجلس شورای ملی رسید. چند روز بعد مجلس سنا نیز مصوبه مجلس شورای ملی را در بیست و نهم اسفند مورد تایید قرار داد و در همان روز به امضای شاه رسید. پس از انتشار خبر تصویب قانون ملی شدن نفت، در تهران و شهرستان ها مردم دکان ها و خیابان ها را چراغانی کردند و با برپایی تظاهرات و ابراز شادمانی تصویب این قانون را جشن گرفتند.

https://www.tg-me.com/iranboom_ir
NOROUZ
Homayoun shajarian Sohrab pournazeri
نوروز

همایون شجریان
سهراب پورناظری

@iranboom_ir
آهنگ《نوروز》

همایون شجریان
سهراب پورناظری

مست و غزل خوان زد حلقه به در نوروز
چهره گشاید بهار روز من است امروز
چشمه به جو آمد می به سبو آمد
از نفس حافظ فاله نکو آمد

مژده عید آمد بخت سعید آمد
مشت زمین وا شد سبزه پدید آمد

سبزه یار آمد عطر مسیحایی گیسوی نگار آمد
قفل غزل وا شد هلهله در هلهله آواز پرستوی بهار آمد

خند برین آمد فصل شکوفایی رویای زمین آمد
کار دل عشاق سکه شد و سین محبت به سر سفره سین آمد


شور بهاران شکافت از دل ایران ما
 خال تبه گل ببین بر تن پروانه ها
نو شدن از کهنگی موسم شیدایی است
 در تن و جان بهار روح اهورایی است

تخت چمن سبزه عید دولت جمشید شد
همت کوروش بلند بار دگر عید شد

موسم شیدایی از فرصت مجنون شدن از خرقه لیلایی است
پیک بهاران رسید فصل فراوان شدن میوه ی گمگشته زیبایی است


بانگ طرب ساز کن هنجره در هنجره آغاز کن
شور به هر حال فکن از ره سرمک گذری هم به سراپرده ی شهناز کن

مست و غزل خوان زد حلقه به در نوروز
 چهره گشاید بهار روز من است امروز
چشمه به جو آمد می به سبو آمد
 از نفس حافظ فاله نکو آمد

سبزه یار آمد عطر مسیحایی گیسوی نگار آمد
قفل غزل وا شد هلهله در هلهله آواز پرستوی بهار آمد

بانگ طرب ساز کن حنجره در حنجره آغاز کن
شور به هر حال فکن از ره سرمک گذری هم به سراپرده شهناز کن

خند برین آمد فصل شکوفایی رویای زمین آمد
کار دل عشاق سکه شد و سین محبت به سر سفره سین آمد

__
 کانال تلگرامی ایرانبوم
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/37949
Forwarded from ایران بوم
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
تصنیف «بهار دلکش» در تلویزیون ملی ایران

این ترانه توسط افراد فراوانی بازخوانی شده است ولی با صدای استاد شجریان گویا به اثری ملی تبدیل شده است.
این اجرا در تلویزیون ملی ایران ضبط و فیلمبرداری شده بود.

@iranboom_ir
Forwarded from ایران بوم
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی...

استاد محمدرضا شجریان در سیما - نوروز ۱۳۷۳

نوروز جمشیدی بر شما فرخنده و خجسته باد

@iranboom_ir
پیشاپیش نوروز جمشیدی فرخنده و خجسته باد

نوروزِ پیروز

http://www.iranboom.ir/etehadie-nouroz/nouroz/16297-noroze-piroz-noroz-jamshidi-1395.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir
درآمد نفت سبب بازتولید استبداد تاریخی نشد
http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/2989-daramad-naft-sabab-estebdad.html

نفت شمال
http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/2423-naft-shomal.html

سرودها و ترانه های ایران زمین 15 - نفت ایران
http://www.iranboom.ir/iranshahr/tireh-ha/2164-naft-iran-lorestan.html

همایش شصمین سالگرد ملی شدن صنعت نفت برگزار شد
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh/2088-60salgard-meli-shodan-naft.html

29 اسفند 1329روز ملی‌شدن صنایع نفت ایران در سرتاسر کشور
http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/2028-29esfand-1329-melli-shodan-naft.html

@iranboom_ir
به مناسبت سالروز ملی شدن صنعت نفت - به پیر محمد احمد آبادی؛ دکتر محمد مصدق

سال ها نفت ایران زیرسلطهٔ دولت بریتانیا و به واسطهٔ «شرکت نفت ایران و انگلیس» که اینک تحت عنوان «بریتیش پترولیوم» شناخته می شود، با شرایطی غیرمنطقی و ناعادلانه تقدیم انگلیسی ها می شد و این اتفاق تلخ قطعاً مورد قبول یک مسئول حافظ منافع ایران نبود. با چنین رویکردی مصدق و فاطمی جنگی حقوقی و سیاسی را با این کشور بر سر حق قانونی ایران آغاز کردند و در آخر با دست پر بازگشت
http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/9288-pir-mohammad-ahmadabadi.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir
٢٩ اسفند، روزملي شدن صنعت نفت ایران به رهبری دکتر مصدق خجسته باد.

طرح پیشنهادی ملی شدن صنعت نفت با امضای دکتر محمد مصدق، بقایی کرمانی، حسین مکی، دکتر سیدعلی شایگان واللهیار صالح

@iranboom_ir
یادداشت - ۲۹ اسفند گرانیگاه مشروطیت ایرانی

دکتر هوشنگ طالع
@iranboom_ir
به دنبال ملی شدن صنایع نفت در سرتاسر کشور به خواست بیشینه‌ی نزدیک به همه‌ی مردم ایران ، دولت ملی
دکتر محمد مصدق ، تحقق این خواسته‌ی مشروطیت ایرانی بود که باید : « مردم فرمان برانند و دولت اطاعت کند » .

راستی را ، این مشروطیت ایرانی بود که پس از دو کودتا و دو بار اشغال کشور در جنگ جهانی یکم و دوم و توطئه های بی‌شمار غرب و شرق و فرمان‌بردران داخلی آن ، توانست اندیشه‌ی سالارمندی مردم یعنی فرمان‌فرمایی مردم و اطاعت دولت را به عنوان یک الگوی بی‌همتا ، تحقق بخشد .

کودتای آمریکایی و انگلیسی 28امرداد 1332 علیه دولت ملی تنها برای نفت نبود ؛ بلکه خطر بزرگ‌تر برای غرب و شرق ، گسترش الگوی سالارمندی مردم یعنی الگویی که در آن « مردم فرمان برانند و دولت اطاعت کند » ، به بیرون از مرزهای ایران بود .

یاد همه‌ی شهیدان و کنش‌گران خیزش ملی شدن صنایع نفت در سرتاسر کشور ، گرامی باد .

یاد و خاطره‌ی دکتر محمد مصدق پیشوای مردم و ملت ایران در خیزش ملی‌کردن صنایع نفت در سرتاسر کشور ، فراموش نشدنی است .

چهارشنبه ۲۹ اسفند ( برابر با خجسته سالروز ملی شدن صنایع نفت در سرتاسر کشور )

@iranboom_ir
NOROUZ KHANI
Hmayoun shajarian_Sohrab pour
🎼قطعه «نوروزخوانی»
آواز: همایون شجریان
آهنگساز: سهراب پورناظری
شاعر: اسحاق انور

@iranboom_ir
توپ مروارید در میدان ارگ در دوره قاجار، همزمان با تحویل سال شلیک می‌شد.

@iranboom_ir
2024/09/27 09:32:52
Back to Top
HTML Embed Code: