👆 بخش ۲ و ۳:

https://www.tg-me.com/inekas/464
https://www.tg-me.com/inekas/465

قرآن و سیاست خارجی، و دیگر امور

🍃 آیات ۵۵ تا ۶۲ سورهٔ انفال ‌به پیامبر و اصحابش دستوراتی برای تعامل و برخورد با مشرکین قریش داده‌اند و آنها (مشرکین) را به گونه‌ای خاص توصیف کرده‌اند. دو برداشت متفاوت، بلکه متضاد، از این آیات اینگونه‌اند:

▫️ "این آیات مسلمانان را تشویق می‌کنند که با کافران (که از مصادیق امروز آن دولت‌های غربی است) تعامل کنند و در صورت امکان با ایشان به صلح و توافقی رسند."

▫️ "این آیات مسلمانان را تشویق می‌کنند که با کافران (که از مصادیق امروز آن دولت‌های غربی است) تحکم کنند و ایشان را به تسلیم در برابر منافع خود وادار‌اند."

🍃 هر یک از دل‌بستگان این دو تفسیر دیگری را به ندیدن تمامی آیاتِ مربوط، غفلت از زمینهٔ آیات، ترجمهٔ اشتباه آیات و کج‌فهمی معنای آنها متهم می‌کند.

این دو تفسیر اگرچه در برابر یکدیگراند اما هردو از «رویکرد جهانی‌محور» به متن قرآن برآمده‌اند. بر مبنای این رویکرد تمامی دستورات و توصیفات آمده در قرآن، ولو با اندکی تنظیم و تعدیل، برای هر زمان و هر مکانی قابل تطبیق‌اند.

🍃 در برابر این رویکرد جهانی‌محور، «رویکرد محلی‌محور» است. بر مبنای رویکرد محلی‌محور دستورات و توصیفات قرآن مشخصاً برای مخاطب مستقیم وحی، یعنی ساکنان مکه و اطراف آن (ام‌القری و من حولها) در عصر وحی آمده‌اند و تنها به قرینه شامل دیگران می‌شوند. این رویکرد تنظیم و تطبیق برخی دستورات و توصیفات قرآن را برای زمان‌ها و مکان‌های دیگر ممکن می‌داند، اما با ملاحظات زیر:

- بسیاری از دستورات و توصیفات قرآن دغدغهٔ محلی داشتند و برای همهٔ زمان‌ها و همگان نیستند. شرایط و اوضاع زمان و مکان وحی (جامعهٔ قبیله‌ای ۱۴ قرن پیش در عربستان) با شرایط و اوضاع امروز اساسا متفاوت بوده است. حکمت نهفته در دستورات و توصیفات این آیات فرازمانی و فرامکانی است اما اصرار برای تنظیم و تعدیل تمامی این دستورات و توصیفات برای امروز و اینجا توجیه و راهکار عقلانی ندارد.

- عناوینی مانند «الذین آمنوا»، «اهل‌الکتاب»، «کافر»، «مشرک»، عناوین عام نیستند بلکه همه به گروه‌های خاصی در زمان و در مکان وحی اشاره می‌کنند. به خصوص «کافر» به معنی «غیرمسلمان» یا حتی «غیر مسلمان در ستیز با مسلمانان» نیست. در نبود قرینۀ لفظی یا معنوی عمومیت دادن این عناوین، به خصوص سه عنوان آخر، به گروه‌هایی در جوامع امروز اشتباه است.

- بر اساس روایت قرآن، مردمی که شاهد حضور پیامبری از میان خود هستند در فرآیند اتمام حجت الهی سیر می‌کنند. این فرآیند پی‌آمدهایی دارد که تنها برای همان مردم زمان و مکان وحی صادق است و برای مردم زمان‌ها و مکان‌های دیگر  صادق نیست. بسیاری از دستورات و توصیفات قرآن به همین پی‌آمدهای غیر قابل تعمیمِ اتمام حجت مربوط‌اند. به خصوص عنوانِ «کافر» قابل تطبیق با مردمی که خارج از زمان و مکان وحی زندگی می‌کنند نیست، حتی اگر ایشان دشمن مسلمانان تلقی شوند.

🍂 بر مبنای رویکرد محلی‌محور نمی‌توان و نباید آیاتی مانند آیات سورهٔ انفال را به امروز تطبیق داد و از آن نتیجه‌ای دربارهٔ سیاست خارجی، یا دیگر امور مملکت‌داری، گرفت. توجه به این معنا نه تنها از ارزش قرآن نمی‌کاهد بلکه قرآن را در جایگاه اصلی آن قرار می‌دهد و پیروان قرآن را به استفادۀ واقعی، و‌ درخور و شایسته از قرآن می‌خواند. بر این مبنا تعیین و تنظیم امور باید بر مبنای عقل (که بسیار مورد تاکید قرآن است) باشد. به عبارت دیگر بر این مبنا اموری مانند سیاست خارجی در گروی برداشت‌های تفسیری از آیات قرآن نیستند بلکه نیازمند مشاوره با کارشناسانِ کارآزموده‌اند.

گزیده‌ای از مطالب مربوط:
- مخاطبان قرآن
- چند مثال برای تبیین بحث مخاطبان مستقیم قرآن
- مخاطب قرآن کیست؟ (تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۱ از ۴)
- گشایش‌های کلامی مفهوم اتمام حجت
- قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟ (تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی، بخش ۲ از ۴)؛ برای چکیدهٔ بحث نگاه کنید به آخر این نوشتار، عنوان ۳-۴.

@farhadshafti

امام حسین و کربلا، گفتارهایی از گذشته:

🍃 دنیای نبودهٔ حسین (نگاهی به آخرین نامهٔ منسوب به امام حسین)

🍃 امر به معروف و نهی از منکر امام حسین متوجه چه و که بود؟ (متن کوتاهی برگرفته از گفتار بالا)

🍃 الهیات اندوه (همراه با تحلیلی از پایداری امام حسین، در بخش ۲)

🍃 آرامش زیر تیغ، شادی در ماتم

🍃 سلطان برهنه است، کربلا روایت برافروختگی (چندین سال پیش، در جمع دوستانی در ادینبرو)

#حسین
@farhadshafti

«تبرک به نعل اسب، باطل چگونه لباس حق می‌پوشد؟»

نشست دوازده - ویژهٔ ماه محرم

در این نشستِ ویژهٔ‌ هم‌اندیشی با مروری بر «الهیات اندوه» و با الهام از واقعهٔ کربلا، سعی می‌کنم برخی موانع تشخیص حق از باطل را مرور کنم و برای حق‌مدار بودن و حق‌مدار ماندن پیشنهاداتی را مطرح کنم. در ادامه با هم‌اندیشی در این موضوع تدبر بیشتر خواهیم کرد.

👆https://www.skyroom.online/ch/12ht/yade-ostad
(ورود به نشست با انتخاب گزینهٔ مهمان)

دل‌نوشته

🍃 آن زمان که نگاه کردی و یارانت را نیافتی
آنگاه که خون، اشک صورتت را شست
در آن دم، در آن لحظۀ نابی که رهیدی
آیا می‌دانستی که تا ابد سرمشق حق‌مداران خواهی شد؟

آب جاری رکود ندارد
نور خورشید انتها ندارد
باد کوهساران کهنه نمی‌شود
خاک صحرا شمردنی نیست
صدایت تا ابدیت در جریان است
تا آنکه دعوی عشق تو را دارد
دل‌زده از ظلم‌ باشد و دل‌بستۀ حق

خشک باد چشمی که بر اشک مظلومی بسته می‌شود اما به یاد تو می‌گرید
یادت را نمی‌توان در اسارت نگاه داشت 
که آزادگی را با نامت پیوندیست

#حسین
#دل‌نوشته

@farhadshafti

33MB
تبرّک به نعل اسب، باطل چگونه لباس حق می‌پوشد؟

در نشست دوازده هم‌اندیشی، ویژۀ ماه محرّم، سعی کردم به سه پرسش پاسخ دهم:
۱. حقیقت اندوه ما برای آنچه بر امام حسین و یارانش رفت چیست؟
۲. بنا بر آنچه از شواهد تاریخی می‌دانیم، هدف امام حسین در ماجرای کربلا چه بود؟
۳. موانع رایج تشخیص حق از باطل چیست؟

در پاسخ به پرسش ۳، به شش مانع رایج تشخیص حق از باطل اشاره کردم، با تفصیل بیشتر دربارۀ مانع ششم:
"هنگامی که از دین برای مبهم کردن حق و باطل استفاده می‌شود."
ظالمان آنچه را که بر امام حسین و اهل بیت و یارانش کردند نه با روایتی اخلاقی که با روایتی دینی توجیه کردند.

مباحث مربوط: الهیات اندوه و تحلیلی از مقاومت امام حسین

@farhadshafti

آخرین نشستِ فصل اولِ هم‌اندیشی
موحّد (یگانه‌پرست) بودن در زمانۀ ما به چه معناست؟

در آخرین نشست فصل اول هم‌اندیشی صورت‌بندیی از زندگی توحیدمدار را با جمع دوستان در میان می‌گذارم که بر سه واژۀ «همسانی، همسویی و همگنی» بنا شده است. توضیح خواهم داد که منظور من از هر یک از این سه واژه چیست و به خصوص در زمانه‌ای که در آن به سر می‌بریم، به کار بستن هر یک با چه چالش‌هایی ممکن است روبرو شود. این بحث همچنین به نوعی چکیده و پی‌آمد بحث‌های پیشینِ هم‌اندیشی است. مانند همیشه از نظرات، نقدها و پرسش‌های دوستان برای پیرایش و بهسازی این مطلب بهره خواهم برد. امیدوارم در آینده با فصل تازه‌ای از هم‌اندیشی باز هم گِرد هم‌آییم.

38MB
موحّد (یگانه‌پرست) بودن در زمانه‌ی ما به چه معناست؟
هم‌اندیشی، نشست سیزدهم - جمعیت خیریۀ غدیر

🍃 در این آخرین نشستِ فصل اوّل هم‌اندیشی صورت‌بندیی از زندگی توحیدمدار را مطرح کردم. این صورت‌بندی بر مبنای سه عنوان زیر است:
▫️هم‌سانی با حقیقت مطلق (خداوند)
▫️هم‌سویی با هستی
▫️همگنی در خود

برای هر یک از این عناوین سرفصل‌ها و مثال‌هایی آوردم و به چالش‌های زمانه در برابر هر یک اشاره کردم. پس از آن به بحث و تبادل نظر دراینباره پرداختیم. امیدوارم در فرصتی، و با بهره‌ای که از این هم‌اندیشی حاصل شد، این بحث را قلمی کنم.

#توحید
@farhadshafti

🍃 عناوین و فایل صوتی بحث‌های فصل اوّل هم‌اندیشی (جمعیت خیریۀ غدیر)

▫️نشست اول: خشک‌‌مغزی و تعصب
▫️نشست دوم: نسبت پیامبری و هدایت
▫️نشست سوم: مسئلۀ وحی
▫️نشست چهارم: کثرت‌انگاری دینی
▫️نشست پنجم: سبک‌باری دین و گران‌باری دین‌داران
▫️نشست ششم: دین‌داری در این روزگار، چراها، چالش‌ها و راه‌کارها (قسمت یک)
▫️نشست هفتم: دین‌داری در این روزگار، چراها، چالش‌ها و راه‌کارها (قسمت دو)
▫️نشست هشتم: پرسش‌هایی برای بازبینی نسبت دین و اخلاق (قسمت اول)
▫️نشست: نهم: پرسش‌هایی برای بازبینی نسبت دین و اخلاق (قسمت دوم)
▫️نشست دهم: فهم قرآن، درک قرآن - بازنگری و بازگویی
▫️نشست یازدهم: خندۀ مِی (چکیدۀ بحثِ «گشایش‌های الهیاتی خدای نامشخص»)
▫️نشست دوازدهم (ویژۀ ماه محرّم): تبرّک به نعل اسب، باطل چگونه لباس حق می‌پوشد؟
▫️نشست سیزدهم: موحّد (یگانه‌پرست) بودن در زمانه‌ی ما به چه معناست؟

@farhadshafti

🍃برهانی ساده بر کثرت گرایی دینی:

👌برای من بهترین دلیل به نفع درست بودن کثرت گرایی دینی،نه ادله نقلی و نه برهان‌های دشوار فلسفی، بلکه توجه به این سه واقعیت است:
۱- خدا نمی تواند خدا باشد اما حکیم و خیرخواه نباشد. اقتضای خیرخواهی خدا این است که هدایت یا گمراهی بندگان برای او علی السویه نباشد بلکه نسبت به آنها رحمت و لطف داشته باشد یعنی زمینه‌های هدایت را بیشتر از زمینه‌های گمراهی برای آنها فراهم کند.
۲- در مقام واقع چنین است که جهان پر از ادیان و مذاهب متعدد و متکثر است و این کثرت مختص به دوره خاصی از زندگی بشر نیست بلکه حداقل قرن‌هاست که این کثرت وجود دارد.
۳- تکثر ادیان و فهم های مختلف از دین  گناه انسان‌ها نیست بلکه امری طبیعی و گریز ناپذیر است. زیرا هم متن‌ها قابلیت فهم های متعدد دارند و این ویژگی ذاتی زبان،خصوصا زبان دین است هم سنخ روانی افراد، توانایی های ذهنی و عاطفی مختلف افراد  و زمان و مکان آنها بر نوع فهم آنها از دین تاثیر گزار است‌.
اگر کثرت‌گرایی دینی درست نباشد، نمی توانیم خدا را حکیم و خیرخواه بدانیم.

✍ عباس‌علی منصوری

اربعین
نویسنده: زهرا اخوان صراف

با وجود والایی زیارت اربعین و اخلاص، همدلی و  اشتیاق ممتاز  بسیاری از حاضران در این آیین،  گاه گزارش‌های مربوط به آیین فعلی با واقعیت آنچه در این مراسم جریان دارد، فاصله دارد.

خوب است تجارب دیگرانی که همین امسال در همین فستیوال با  ریخت و پاش‌های غیر قابل توجیه،  حیوان‌کشی های بی رویه ، تخریب بدون بازگشت  محیط زیست یک کشور به دلایل مختلف از جمله حجم سرسام‌آور زباله، گاه آلودگی صوتی با انواع لوس‌گویه‌های فاقد مبنا و  ارباب رعیتی و بدور از عقل گرایی و آزادگی  مکتب تشیع و‌ مسلمانی، در  همین حرم‌های شریفه و اماکن متبرکه‌ی متأسفانه فاقد نظافتِ درخور و  خوابگاه‌شده خواب‌زده، پا به پای همین زائرانِ خرسند و  شادمان  حضور داشته هم پی‌گیری شود.

من که بودم و دیدم و خون دل خوردم و کوشیدم به صد بیان و صد برهان این غوغای مشتبه را به خیر ترجمه کنم چرا که بی گارد و گشوده رفته بودم که خیر ببینم اما به جد  تروماتیزه ام و به عمر اینطور متأثر و آسیب دیده نبوده ام.
من:
-  در مشایه پابه پای همین زائرانِ  از خود خشنود، قدم زدم.
- کیلومتر ها هم - جبراً - مثل سایرین  از جسر ضریبه تا حرم امام حسین ع در گرمای تنورها و اجاقهای گاو و گوساله و گوسفند و بره و بوقلمون و مرغ‌ و ماهی‌پزی و آوای گوش‌خراش سنج و دهل و شعارهای بعضاً بی‌محتوا و خلاف اصول و  فضای بی‌نظم و نظافت  راه رفتم؛ حرم هم نرفتم و تجربه  خود را در اذن دخول  به پایان بردم که حجت تمام بود.

به اشکالاتی که به تحمیل هزینه به ملت، تعطیل و بی نظمی در ادارات و ... وارد میشود، کاری ندارم؛  عدم تناسب پاره‌ای از گزارشات هیجان‌زده‌ای که از این تجمع سالانه می‌رسد با واقعیت، حیرت آور  است:

- نفهمیدم کجا بودند انبوه زائران غیرمسلمان و اهل سنت و غربی که از سرتاسر جهان می‌آمدند که جز انگشت شمار زائر گرجستان و  آذربایجان و ترکیه و جماعاتی بسیار محدود از سایر کشورهای عربی و پاکستان و ...، موج جمعیت تنها عراقی بود و افغانستانی و ایرانی؟

- نفهمیدم منظور اینهمه تبلیغات از سینرژی و موج انرژی معنوی سالک‌پرور این مراسم جدید چه بود و این کدام مسلک در مراقبه و خلوت‌گزینی و خودیابی  است که از همه مختصات مسلم مربوطه، از نظافت و سکوت و امساک و ...،  خالی است؟ چه، همه جا را زباله گرفته و اولیات بهداشت و سلامت زیرپاست و به فارسی و عربی و ترکی همزمان  ده‌ها فریاد بر  آسمان است که  بسیاری  آنها اگر توهین به مقدسات نباشد، شبهه شرعی دارد.

- نتوانستم توجیه کنم اگر ملتی ولو با اصلی مخلصانه، با افراط در پذیرایی و مادی و شکمی کردن بهره‌های یک آیین ریشه‌دار، مزاحم زائری است که نمیخواهد در هر قدم مطعم و مشوی و مقهی ببیند و مطابق مسلمات سنت و سیره در این زیارت سترگ، توشه زاهدانه‌ای با خود برگرفته و جز به مشی و تأمل در کنار هم‌راهان، رغبتی به پیاده‌خوری کاسه‌های آش و حلیم و ...- با کیفیت و بی کیفیت-  ندارد، چرا به جای نقد و تلاش برای آگاهاندن و اصلاح این عملکرد، با مبالغه‌های بی‌پایه و تجلیل و تمجیدهای بی‌مایه، به این ناهنجاری دامن می‌زنیم و آنان را در این هیجان و شرمساری می‌گذاریم که برای پذیرایی بهتر سال آینده بیشتر از هزینه خانواده خود مایه بگذراند و امکانات خود را شیره کشی کنند؟ جماعتی که عموماً خود از بسیاری از مواهب عادی برخوردار نیستند.

- من انسانهای صلیب‌آویخته‌ای هم  دیدم، اما در حد پرس و جو و گفتگویی که داشتم  بر من معلوم نشد  که آنان به واقع  مسیحی هستند یا این هم بخشی نمادین  از  مراسمی است که در کنار امتیازات شایسته، متأسفانه  از بازیگری و بازی‌خوردگی خالی نیست.

اگر دلبسته مرام دلاوران کربلا و  به فکر بالندگی آیینی جمعی هستیم که شاید برای امروز ما ثمری داشته باشد، بیشتر فکر کنیم و دقیق‌تر گزارش نموده، بهره‌ها و منافع را از آسیب‌ها و موانع جدا کنیم. ما که نمی‌خواهیم  جهل و خرافه و حیوان کشی و تخریب محیط زیست یک ملت  و  شکم‌بارگی و آلودگی  و  عوام‌فریبی را تئوریزه کنیم.

از خود بپرسیم این کارها برای کیست؟ برای حسین بن علی که دستور زیارتش این است: فزره و  اَنْتَ کَئِیبٌ حَزِینٌ مَکْرُوبٌ شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً؛
  چرا که او:  قُتِلَ حَزِیناً مَکْرُوباً شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً...
 که  پارسا و نزیه و  آزاده و آگاه  و گرسنه و تشنه و بی‌سر و بی‌کفن، پاره‌پاره  و چاک‌چاک  بر خاک داغ افتاده؟
پناه بر خدا....
اینستاگرام تلگرام

(متن قبلی 👆 ناظر به نوشتهٔ تجربهٔ «مشایهٔ» اربعین از دوست گرامی محمدرضا جلایی‌پور بود. به خواست نویسندهٔ محترم این متن کامل شده را جایگزین کردم تا متنی مستقل شود. به علت محدودیت طول متن در تلگرام مقدمه‌ای را که نوشته بودم حذف کردم.)

سخنی با همراهان،

🍃 سه سال و اندی از تاسیس این کانال گذشت. مباحث زیر مبانی اصلی دیدگاهی هستند که به آن دل‌بسته‌ام و از آن دفاع می‌کنم، و البته که این فهم امروز من است و از فهم فردای خود بی‌خبرم:
▫️ کثرت‌انگاری دینی
▫️مفهوم خدای نامشخص
▫️ روایت اتمام حجّت در قرآن
▫️ مخاطبان مستقیم قرآن
▫️ قرآن و کاربرد آن برای امروز
▫️ صورت‌بندی تزکیه و معنویت
▫️ دین و اخلاق
▫️ جایگاه قرآن در فهم دین
▫️نگاه فرادینی به آیات قرآن

آنچه آمد را فصل اول تلقّی می‌کنم. در نظر دارم سه نوشته در باب «اتمام حجّت»، «خدای نامشخص» و «تکمله‌ای بر بحث‌ کثرت‌انگاری» را به ترتیب تمام کنم تا این فصل تکمیل شود. پس از آن اگر عمری باشد و مجالی و حالی، در فصل دوم به کاربردهای معرفتی و عملی مباحث بالا می‌پردازم. امید دارم که مانند همیشه از نقد و پرسش‌های اندیشه‌پرور دوستان و همراهان و علاقه‌مندان بهره‌مند شوم.

🍂 فهرستی (همراه با لینک) از مطالب اصلی کانال از آغاز تاکنون پیوست است. این فهرست بر مبنای نوع پیام (نه موضوع) مرتب شده است. در بخش نوشتارها و گفتارها موضوعات مرتبط و مشابه دسته‌بندی شده‌اند. امید که به کار آید.

@farhadshafti

✔️دین آنلاین برگزار می‌‌کند:

به مناسبت میلاد پیامبر اکرم(ص)

👤 با حضور فرهاد شفتی

🛑«کدام محمد پیامبر ماست؟»
جمعه ۳۰ شهریور
ساعت: ۲۱

⭕️میزبان: نورا نوری‌صفت

به صورت زنده در صفحه اینستاگرام دین آنلاین به آدرس زیر پخش می‌شود.

instagram.com/dinonline


🆔 @dinonlinebot

✔️به مناسبت میلاد پیامبر اکرم(ص)

👤 فرهاد شفتی

🛑«کدام محمد پیامبر ماست؟»
جمعه ۳۰ شهریور
ساعت: ۲۱

⭕️میزبان: نورا نوری‌صفت
   
🆔 @dinonline

🍃 در این گفتار نخست از دو «محمد» یاد می‌کنم:
- محمدِ فرابشر
- محمدِ قدرت‌طلب

سپس با مرور ۱۹ آیه از قرآن (از میان بسیاری از این دست) به شناختی از پیامبر می‌رسم که آن را: «محمدِ سالک (رهرو)» نامیده‌ام.
بر مبنای این آیات صفات زیر را برای «محمدِ سالک (رهرو)» برشمرده‌ام:
▫️اخلاق‌مدار
▫️مهربان
▫️مجاهد با نفس

🍂 این ۱۹ آیه همراه تعداد دیگری از آیات با توضیحی در  فرستهٔ قرآن به منزلهٔ منازل‌السائرین محمد (ص) آمده‌اند.

🔺یک تصحیح: در دقیقۀ ۴۳:۲۳ دربارۀ آیۀ عبس و تولی به اشتباه گفتم که علامه طباطبایی هم بر این بود که این آیه دربارۀ پیامبر است. چنین نیست و تصحیح می‌کنم، علامه به روایات و استدلالاتی که این آیه را به پیامبر نسبت می‌دهند خدشه وارد می‌کند. این تصحیح البته در اصل بحث و نتیجۀ آن تاثیری ندارد.

فایل صوتی پیوست است. فایل تصویری (دو قسمت) در صفحۀ اینستاگرام دین‌آنلاین


#پیامبر
@farhadshafti

سودای اربعینی اربعین*

خود بنا داشتم نوشتاری تفصیلی در مثبَتات بالفعل و بالقوه آیین اربعین بنگارم و درخواست و مطالبه شماری از دوستان و عزیزان، مزید بر علت شد که عجالتاً بحثی که پیوست است، تقدیم شود؛ هرچند سخن ابعاد دقیق‌تری در چشم‌انداز عرفانی و روایی و ... دارد.
👇🏻👇🏻👇🏻

بازفرست، به مناسبت آنچه در این ایام می‌گذرد 👇

خوانش چارچوب‌گریز از متن مقدس

🍃 یکی از پرخطرترین و زیان‌بارترین استفاده‌ها از متن مقدس، گستردن گزاره‌های متن به تمام زمان‌ها و مکان‌ها بدون تأمل در چارچوب زمانی و مکانی متن است. چنین خوانش‌های شتاب‌زده و سَرسَری از متن مقدس امید‌های واهی می‌آورد که به ناامیدی می‌رسند، ایمان را بر باد می‌دهد، متن را در ذهن خواننده‌ی کنجکاو کم ارزش می‌کند، منجر به ندیدن واقعیت‌ها و تفسیر غیرواقع‌گرا از حوادثِ ایّام می‌شود، و از همه دهشتناک‌تر توجیهی می‌شود برای رفتارهای غیرعقلانی و غیراخلاقی که گاه به ظلم آشکار می‌انجامند.

🍃 در این‌گونه خوانشِ چارچوب‌گریز از متن مقدس، دوستی‌ها و دشمنی‌ها، مژده‌ها و سرزنش‌ها، و شرط‌ها و قرارهای آمده در متن، بدون تأمل درباره‌ی مخاطبان مستقیم آنها، به تمامی گسترشِ ابدی و جهان شمول پیدا می‌کنند. پیچیدگی دیگری که حاصل این خوانش‌های چارچوب گریز است موم بودن این خوانش‌ها است. موم به این معنی که اینگونه خوانش‌ها به فراخور شرایط زمان و مکان شکل می‌گیرند. بدینسان عناوینی مانند مومنان و کافران، و پدیده‌هایی مانند نصرت یا انتقام الهی به اقتضای شرایط به هر دسته و هر پدیده‌ایی نسبت داده می‌شوند، و وعده‌ها و شرط و قرارها در هر برهه‌ای از زمان به گونه‌ای بر پیش‌آمدهای روز تطبیق داده می‌شوند.

🍃 در این نوشته از عبارت "متن مقدس" استفاده کردم چون چنین خوانش‌های مصیبت‌باری را ممکن است در پیروان تمامی متن‌های مقدس دید. جنایت آشکاری که امروز در غزّه شاهد آن هستیم و برابر ندانستن جان انسان‌ها توسط آنها که سرمستِ این جنایت‌اند در ذهن برخی از ایشان با خوانشی چارچوب‌گریز از متن تورات توجیه می‌شود. البته که در میان مسلمانان نیز خوانش چارچوب‌گریز از متن قرآن کم سابقه نیست و گاه نمونه‌های آن در توضیح و تحلیل همین حوادث اخیر دیده می‌شود.

🍂 چند ماه پیش در سه فرسته‌ی پیاپی این مطلب را به گونه‌ی دیگری توضیح دادم و به عنوان نمونه به ده آیه‌ی قرآن و خوانشِ متداولِ چارچوب‌گریز از آنها اشاره کردم: "مخاطبان قرآن"

#مخاطبان_قرآن
@farhadshafti