@shafiei_kadkani
در سیاست اجماع وجود ندارد.
بچه‌ها خداحافظ!


سه‌شنبه، ۲۹ بهمن ۱۳۹۸
دانشگاه تهران
#شفیعی_کدکنی

#محمد_امین_ریاحی:

🔸فردوسی بالاتر از اینکه شاعر بزرگی باشد، حکیم بزرگ و معلم بزرگ و تجسم یک ایرانی آرمانی است. بزرگترین جنبه شخصیت فردوسی که کمتر بدان توجه شده، همین است که او نه تنها بزرگترین شاعر ایران، بلکه در همان حال حکیم و متفکر و راهنمای فکری بزرگی است. رمز اینکه در صد و پنجاه سال اخیر، و بلافاصله بعد از ترجمه نخستین قطعات از شاهنامه، جهانیان این همه توجه به عظمت مقام فردوسی و ارزش کار او یافته‌اند، و دانشمندان عالم این همه کتاب و مقاله درباره او منتشر کرده‌اند، همین است. عظمت تفکر فردوسی، همیشه دوست و دشمن را به تحسین واداشته است. در آن قرنهای تعصب و اختناق پیش از مغول، که اندیشه و حکمت بشدت زیر فشار بود، و مخصوصاً صوفیان با خرد و حکمت بر سر ستیز و عناد بودند و فلاسفه را تکفیر می‌کردند، افسون سخن فردوسی و قدرت اندیشه او سبب شده بود که صوفیان خردستیز هم، یا تحت تأثیر عظمت اندیشه او، یا از سرناچاری و به ملاحظه علاقه عامه مردم به او، ستایشش کنند و نمونه این ستایشها را از گفته‌های احمد غزالی و احمد جام و اسفندیار جالیزبانی و عطار خواهیم دید.
@shahnamehpajohan
#محمد_امین_ریاحی:

🔸شاهنامه گنج بیکرانی از آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی است

#شاهنامه گنج بیکرانی از آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی است. از: زندگی طبقات مختلف مردم، آیین کشورداری و لشکرآرایی ایرانیان، سنتهای سیاسی و ترتیبات سفیر فرستادن و سفیر پذیرفتن، و بزم و رزم و نخجیر و هنرها و جشنهای ایرانی و صدها جنبه گونه‌گون که این همه با لطف مضمون و قدرت بیان سروده شده، و غنی‌ترین منبع برای پژوهش محققان در شناخت گذشته‌های دور جامعه ایرانی است و خواهد بود.

@shahnamehpajohan

🔸https://www.tg-me.com/eshtadan

.
جشن تیرگان

۱۰ تیر ۱۴۰۳
#محمود_فاضلی_بیرجندی

 به روزگار فرمانروایی  منوچهر، شاهنشاه پیشدادی ایران، تورانیان به ایران زمین ریختند و نبردی بر پا شد که دیری به درازا کشید و راه آشتی بربسته ماند.
در آن میانه ایرانیان و تورانیان بر آن نهادند تا یک تن تیری بیندازد و هر کجا فرود آید آنجا را مرز بشناسند.
از سپاه ایران یکی تیرانداز زبده بیرون آمد، نامش آرش. او بر بلندای کوه دماوند شد و تیری به سوی خاوران بینداخت. چون تیر بینداخت جانش از تن برفت و پیکرش بی­‌جان بر زمین افتاد.

ایرانیان باستان باور داشتند که اهورامزدا، باد را فرمان داد تا تیر آرش را تا دورترین سرزمین­‌ها ببرد.
در هزاره‌ای دیگر، چون حمدالله مستوفی تاریخ خودش - تاریخ گزیده - را نوشت چنین گزارش داد که آرش "به صنعت و ادویه" تیر انداخت.
چنین تا تیر بر کرانه آب جیحون فرود آمد و آنجا مرز شناخته شد.

آورده‌اند که آن روز، دهم تیر ماه بود. برخی گفته‌اند که سیزدهم روز از ماه تیر بود.
زان پس ایرانیان این روز را بزرگ داشته و جشن گرفته­‌اند.

جشن پیروزی بر انیرانیان.
جشن گشایش.
جشن فراوانی.
جشن آب و آبادانی.
جشن چیرگی تیشتر، فرشته آب بر اَپوش، دیو خشکی.
 

بزرگ باد این ایرانشهر آبادان خوشبوی ما با این فرهنگ دیرینه و شیرین و سپند.
بزرگ باد یاد آرش و همه جان­سپاران راه بزرگی و سربلندی ایران.

https://www.tg-me.com/dejnepesht4000
.

۱۰ تیرماه، روز بزرگداشت صائب تبریزی، گرامی باد.
@iranboom_ir
 
میرزا محمدعلی صائب تبریزی از شاعران نامدار عهد صفویه در حدود سال ۱۰۰۰ هـ.ق در اصفهان متولد شد.

صائب خود شاگرد حكیم شفایى بود. كلیات اشعارش شامل: قصیده و غزل و مثنوى است، اما آنچه از شعرش مایه‏ شهرت وى شده، غزل است كه قسمت اصلى و اكثر دیوانش را پدید آورده است. از آثار وى می توان به  «دیوان» شعر، كه تعدا ابیات آن را از بیست هزار تا سیصد هزار برآورد كرده ‏اند، منتخباتى از «دیوانش» تحت عناوین: «مرآت الجمال»، «آرایش نگار»، «میخانه» و «واجب الحفظ»، مثنوى «قندهارنامه»، كه به امر شاه عباس ثانى در فتح قندهار سرود، «سفینه بیاض»، منتخبى از اشعار شعراى عصر اول شعر تا زمان خویش اشاره کرد.

***

«نگاه کج» نتوانند سوی « ایران » کنند
ز بیم تیغ کجش، خسروان ملک ستان !

سر به سر سجده شکرست ز پل « زرین رود »
که مقام طرب « خسرو ایران » شده است

شکستگی نرسد خامه ترا صائب !
که سرخ کرد ز گفتار ، روی ایران را

دگربار از جلوس شاه دوران
دو چندان شد نشاط اهل ایران

_
 کانال تلگرامی ایرانبوم
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/43700

سه نکتهء کوتاه درباره صائبِ تبریزی از نگاهِ علی دشتی، به بهانهء روزِ بزرگداشتِ صائب:

این امتیاز را میتوان برای صائب شناخت که با زندگانی، بیشتر  تماس دارد و حتی میتوان گفت مضمون‌های بدیع خود را از حوادثِ زندگی و مشهوداتِ روزانه گرفته است و دلیل روی آوردن مردم به وی نیز همین است. علاوه برجنبه‌های روحانی درس اخالق و عبرت گرفتن از حوادث و پیروی از ملکاتِ اخالقی در دیوان وی گسترده است و همۀ آنها به زبانی گفته شده است که دریافتش دشوار نیست. تک بیتهای وی به منزلۀ کلماتِ قصار و حاوی حکمتِ عملی است از اینرو بسیاری از آنها حکم ضرب‌المثل پیدا کرده است پس اگر ادیب شوروی او را قهرمانِ سبک هندی گفته است چندان بیراه نیست. (ص۳۱)

تحقیقاً نمیتوان گفت صائب تا چه حد براه مولوی افتاده و تا چه اندازه از وی رنگ پذیرفته است، ولی از تجلیل و تکریمی که بیدریغ دربارۀ این صوفی بزرگ روا داشته میتوان یقین کرد که هم مثنوی را خوانده و فهمیده و معانی آن را درک کرده و هم دیوان غزلیّات او را زیر و رو کرده و گویی صددرصد آنها را منطبق با آنچه در ذهن داشته دیده است و این حسن عقیدت در ادبیات عدیدۀ او دیده میشود. (ص۱۴۹)

در میدان اخلاق و تأملات اجتماعی، صائب غنی است و نکته‌های ارزنده و عبرت‌انگیز فراوان دارد بحدّی که میتوان مجموعۀ آنها را آینۀ عصر صائب و بازتاب اندیشه‌اش دانست. (ص۲۱۲)

#میرزا‌محمدعلی‌صائب‌تبریزی
#صائب‌تبریزی
#یادبود_بزرگان
#استادعلی‌دشتی

نگاهی به صائب؛ علی دشتی؛ زیرِ نظر مهدی ماحوزی؛ اساطیر؛ ۱۳۶۴.
https://www.tg-me.com/tarikhfarhanghonariranzamin

‍ 🟨 آرامگاه صائب تبریزی واقع در استان اصفهان در محله لَنبان شهر اصفهان، در محلی که در زمان حیات او معروف به تکیه میرزا صائب بود واقع شده است. مقبرهٔ صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نامگذاری شده‌است قرار گرفته است . آرامگاه وی در باغ شخصی او که باغ تکیه نامیده می‌شود در کنار نهر نیاصرم در خیابان صائب اصفهان واقع شده و معماری آن با توجه به زمان حیاتش، از معماری دوران صفویه الهام گرفته شده است. آرامگاه صائب در سال هزار و سیصد و چهل و شش به شکل کنونی درآمده است . سنگ مزار یک قطعه سنگ مرمر یکپارچه یزدی می‌باشد که سنگ مزار قدیمی را در وسط آنجا داده‌اند. سنگ اصلی مزار به دو قسمت تقسیم شده و دارای کتیبه‌ای شامل یک مطلع و یک غزل از صائب به خط " محمد صالح اصفهانی " خوشنویس مشهور دوران صفوی می‌باشد . تاریخ سنگ قبر بدین شکل است : تحریراً فی شهر جمادی الاول سنه ۱۰۸۷ فقیر محمد صالح
https://www.tg-me.com/eshtadan

‍ سیزدهم تیرماه سالروز درگذشت محمّد معین

نقایص فرهنگ‌ها

فرهنگ‌های فارسی که از قرن پنجم تا این اواخر تألیف شده‌اند به‌طور کلی دارای نقایصی هستند که مهم‌ترین آنها از این قرار است:
۱. بیشتر توجه مؤلفان به لغات مشکل دور از ذهن مخصوصاً لغاتی که در شعر به کار می‌رود، معطوف بوده و در نتیجه بسیاری از لغات معمول و متداول عصر خود و عصرهای پیشین را یاد نکرده‌اند.
۲. کمتر به تعریف لغات پرداخته‌اند و در عوض آنها را با یک یا چند مترادف شناسانده‌اند و چون به آن مترادف یا مترادفات مراجعه کنید، می‌بینید که آن هم به لغت اوّلی ارجاع شده و بدین ترتیب دور پدید می‌آید.
۳. بسیاری از لغات را مصحف و محرف ثبت کرده‌اند و این امر غالباً به‌سبب خط عربی فارسی پیش آمده که در آن امتیاز حروف از یکدیگر وابسته به نقطه‌هاست و همین نقطه‌گذاری خود موجب تصحیف و تحریف بسیار شده.
۴. تلفّظ کلمه را به دو صورت یاد کرده‌اند:
الف. ذکر حرکات و سکنات که هم مایۀ اطناب و تفصیل و فهم آن برای بسیاری از مراجعان مشکل و هم فاقد دقت از لحاظ تلفّظ کلمات است.
ب. ذکر هم‌وزن در بسیاری از موارد که خواننده تلفّظ هم‌وزن را نمی‌داند و دچار اشکال می‌شود.
۵. وجه اشتقاق و ریشۀ لغات را نشان نداده‌اند و در مواردی هم که اظهار نظر کرده‌اند، فقه‌اللغۀ عامیانه را به کار برده‌اند.
۶. هویت دستوری (گرامری) لغات را نشان نداده‌اند.
۷. لغات متشابه که از زبان‌های مختلف (مثلاً زبان‌های سامی و زبان‌های هند و اروپایی) یا از زبان‌های ایرانی ناشی شده‌اند ولی از ریشه‌های مختلف هستند همه را ذیل یک ماده آورده با هم خلط کرده‌اند.
۸. مواد را به ترتیب منطقی الفبایی ضبط نکرده‌اند.
۹. بعضی از فرهنگ‌ها تقریباً کلیۀ لغات عربی را که بسیاری از آنها در فارسی به هیچ وجه مورد استعمال ندارد در فرهنگ خود آورده‌اند.
این نقایص موجب گردید که در عهد حاضر فاضلان ایرانی کمر همت بربندند و به رفع آنها بکوشند. فرهنگستان ایران هم پس از تأسیس، اولین وظایف خود را «ترتیب فرهنگ به قصد رد و قبول لغات و اصطلاحات در زبان فارسی و اختیار الفاظ و اصطلاحات در هر رشته از رشته‌های زندگانی با سعی در اینکه حتی‌الامکان فارسی باشد ... جمع‌آوری لغات و اصطلاحات از کتب قدیم، جمع‌آوری لغات و اصطلاحات ... ولایتی» قرار داده.
بعضی فرهنگ‌ها توسط مؤلفان به طور انفرادی و برخی به‌طور دسته‌جمعی و همچنین برخی مؤسسات دولتی وابسته به دولت به تألیف فرهنگ‌های مختلف مشغول‌اند و تاکنون پیشرفت‌هایی در رفع معایب و نواقص مذکور به عمل آمده و امیدواری حاصل است که در ظرف چند سال فرهنگ مستدل و مستند فارسی تألیف و منتشر شود.

«فرهنگ‌های فارسی»، محمّد معین

[ای زبان پارسی...، به کوشش دکتر میلاد عظیمی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم ۱۴۰۲، ج ۳، ۱۲۰۸-۱۲۰۹]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

🔸 https://www.tg-me.com/eshtadan

.

مالیات گزاف و ستم بر خلق


۱۲ تیر ۱۴۰۳
#محمود_فاضلی_بیرجندی


متوکل، خلیفه عباسی، در شکارگاهی می‌گشت. به کشتزاری رسید که هنوز نارس و سبز بود و زمان درو نشده بود.
بپرسید که پس چرا از من اجازه گرفته و مالیات و خراج از مردم گرفته‌اید؟ با آن که هنوز غلات نارس است! مردم از کجا بیاورند که به ما خراج بپردازند؟
بدو پاسخ دادند که چنین شده و این رفتارها زیان فراوان به مردم رسانده. رعایا دسترنج خود را پیش‌فروش می‌کنند تا از پس پرداخت خراج برآیند. برخی هم چون از عهده پرداخت مالیات برنمی‌آیند وطن خود را رها و کوچ می‌کنند و از این رفتارها بسیار شاکی هستند.

- ابوریحان بیرونی.
آثارالباقیه. ص ۵۱.

https://www.tg-me.com/dejnepesht4000
.

.
پندنامه محمدعلی فروغی

هو

فرزند جان
سخن فراوان است و پند بسیار می‌توان گفت. اما من پرگفتن خوش ندارم. حاصل علم و تجربه شصت ساله خود را برای تو و خواهر و برادرانت می‌نگارم.
بدان که هیچ پیشامدی هر اندازه بد به نظر آید بلیه و مصیبت حقیقی نیست و از آن آشفته نباید شد. مگر اینکه کاری بکنی که شرافت ذاتی تو را لکه دار کند و پیش نفس خود خجل گردی و خدا از آن راضی نباشد.
پس راست بگو. درست رفتار کن. حرص و طمع را کنار بگذار. کینه‌جویی و رشک و حسد به خود راه مده. بدخواه مردم مشو و هر قدر بتوانی به بندگان خدا دلسوز و مهربان باش. با دوستان مروت و با دشمنان مدارا کن. از مردمان بد بپرهیز. به اقبال روزگار غره مشو. در سوانح و حوادث صبر پیشه کن و همیشه به فضل خداوند امیدوار باش.
سعادت و شرافت در این احوال است، نه در جاه و مال. این سخنان را جدی بدان و یقین کن که اگر به این صفات متصف شدی خیر دنیا و آخرت با توست.


میرزا محمدعلی خان فروغی - ذکاالملک دوم.
۱۳ تیر ۱۲۵۴ - ۵ آذر ۱۳۲۱.


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000
.

.
آن‌که میهن دارد
آن‌که میهن ندارد


۱۴ تیر ۱۴۰۳
#محمود_فاضلی_بیرجندی


دکتر باستانی پاریزی می‌نویسد:
وقتی استخراج معدن مس سرچشمه را آغاز کردند دهات اطراف را خریدند، یا تصاحب کردند و ساکنان آنها را راندند.
پیرزنی در یکی از آن دهات، کلبه‌ای چوبی داشت که رویش را با خار و خاشاک پوشانده بود. مس سرچشمه کلبه او را هم خرید.
پیرزن چند گوسفند و چهار درخت جوز پانصدساله هم داشت. پول آن را هم دادند و کرایه رفتن از آن ده تا رفسنجان را هم به پیرزن دادند.
در آخر کار مدیر معدن در حضور حسابدار و هموارانش از پیرزن پرسید:
مادرجان، از ما راضی هستی؟ به سلامت برو.
پیرزن سری جنباند و گفت: بله، پسرم راضی هستم. ولی نمی‌توانم بروم.
سرش را به طرف تپه‌ای برگرداند و گفت: از این‌ها  که نمی‌شود دل بکنم.
مدیر معدن نگاه کرد. تپه‌ای دیده می‌شد، سنگلاخی و بدقواره.
پیرزن گفت: اینجا خاک پدرم، مادرم، شوهرم، و خویشان من است. از اینجا به کجا بروم؟ این خاک نه فروختنی است، نه خریدنی. مگر این‌ها را می‌شود بردارم و با خودم ببرم؟

- از سیر تا پیاز.
ص ۱۵۲.


شنیده شده که کسانی از مدعیان صدرنشینی در این روزها به هماوردان خود سخن از خوارداشت میهن گفته‌اند.
جا دارد گفته شود آن‌کس که میهن ندارد، اگر هم دکترش بخوانند، دنیایش در قیاس، کوچک‌تر است از دنیای چنین پیرزنی روستایی.
و یاد آور شود که امام محمد غزالی، از بلندای دانش دینی خود گفته بود آرزو دارم بر دانایی و بر دین پیرزنان بمیرم.


https://www.tg-me.com/dejnepesht4000
.

قسم به قَلَم

این همسفران پشت به مقصود روانند
شاید که بمانم، قدمی پیشتر اُفتم

#کلیم‌همدانی

مجموعهٔ خیال؛ برگزيده غزلیاتِ چهل‌وشش شاعر، از بابافغانی شیرازی تا صفاء‌الحق همدانی؛ گزینش و ویرایشِ علیرضا ذکاوتی قراگزلو؛ نشرِ نو؛ ۱۳۹۷: ۳۳۹.

https://www.tg-me.com/tarikhfarhanghonariranzamin

#دکتر_اسلامی_ندوشن:

ما اگر عادت کنیم که در هر موردی یاسای «با ما، یا بر ما» و تعصّب قبیله‌ای را به کار اندازیم و در حقّ يک نفر، دو نفر و یا چند نفر، داوری‌های عاطفیِ دور از واقع جاری گردانیم؛ و غلوّ را مانند نقل و نبات به کار بریم، مردمی شناخته خواهیم شد که در سایر شئون نیز احترام به منطق را فراموش کرده‌اند و در این صورت، این کشورِ پر از مشکل، بر چه متکّی باشد و به که امیدوار؟
ما چه خوش داشته باشیم و چه نداشته باشیم، زمانه در قضاوت بی‌رحم است. قدری بنیادها را در نظر آوریم، رفتگان رفتند. بسیاری از کسانی که در همین عصر ما، در صحنه‌ی فرهنگ ایران درخششی داشتند، دیگر در میانِ ما نیستند، و ما نیز همگی به قول بیهقی «بر کاروان‌گاهیم».
آنچه می‌ماند و باید بماند، این سرزمین و مردمِ آن است، و از این سرزمین و مردم نیز گرامی‌تر «حقیقت» است، که سرنوشتِ بشریّت به باقی ماندنِ کور سوئی از آن وابسته می‌باشد.

#آواها_و_ایماها

💎کانال دکتر محمّد‌علی اسلامی‌ نُدوشن

🆔 @sarv_e_sokhangoo
https://www.tg-me.com/eshtadan

#میر_جلال‌_الدین_کزازی :
حماسه بزرگ فردوسی، شبیه کوه دماوند است.

اگر بخواهید داوری کنید که چه کسی از میان ایرانیان، ‌ایرانی‌تر است، باید سنجید که تا چه پایه با فردوسی و شاهنامه آشنایی دارد. اگر فردوسی، شاهنامه‌ را نمی‌سرود، هیچ‌یک از شاعران بزرگ ایران به آن پایه که رسیده‌اند، نمی‌رسیدند و فراتر از آن، اگر اکنون ما به زبان شیوای فارسی با یکدیگر سخن می‌گوییم، مدیون فردوسی و شاهنامه هستیم. حماسه بزرگ فردوسی، شبیه کوه دماوند است. هر دو نمادی از ایران هستند؛ همان‌گونه که شاهنامه در میان دیوان‌های شعر فارسی پایگاهی بلند دارد، دماوند هم در میان کوه‌های ایران، ارجمند است.


@shahnamehpajohan

🔸https://www.tg-me.com/eshtadan