Sen nega ayollarni tug’ishiga osilvolding?
Ohirgi kunlarda shu tug’ish haqida ko’p yozyapman. Instagramda ham shu haqida videolarim chiqyapti. Ko’z duxtiri uchun bu shunchalik muhimmi degan savollar bo’lmoqda.
Sababi azizlar, miopiyasi bor ayollar tug’ishi uchun qornini kesish shart emas. Bu keraksiz va asossiz. Ayollar va chaqaloqlarni keraksiz xatarga qo’yish hisoblanadi. Bu amaliyot ilmiy dalilga ega emas.
Tibbiy adabiyotlarda, qanchadan-qancha dalillarda buni qayta-qayta ko’rish mumkinki tabiiy tug’ruq Kesarcha kesishdan ko’ra bir necha chandon afzalroq. Bola uchun ham, ona uchun ham ancha xavfsiz hisoblanadi. Hattoki otani cho’ntagi uchun ham.
Bir misol, tibbiyot yaxshigina rivojlangan Gollandiya davlatida kesarcha kesish sababli ayollar o’limi tabiiy tuqqan ayollar o’limidan ko’ra deyarli 6 barobar yuqoriroq ekan (manba). Bu Gollandiyada, azizlar. Yozilishicha Gollandiyadek davlatda har 100 000 kesarcha operatsiyada 22 ta ayol o’lgan bo’lsa, Gollandiyadek rivojlanmagan davlatlarda bu ko’rsatkich 760 ta. Afrikada (Sahara osti qismida) esa 1090 ekan. Rivojlanayotgan davlatlarda (Uzb ham shu guruhda) ayollar o’limi Gollandiyadagiga nisbatan 34 baravar ko’proq.
Kesarcha kesish operatsiyasidan keyingi asoratlar soni esa bir qancha (manba). Bundan ona ham bola ham jabr ko’radi. Bu haqida har bir akusher-ginekolog ham, reanimatolog ham, pediatr ham yaxshi biladi. Unday emas deydiganlari zamonaviy adabiyotdan xabardor emas.
Dalillarga asoslangan tibbiyotda bir, 5 yoki 10 ta mutaxassis fikri, sahihligi bo’yicha mavjud dalillardan bir necha pog’ona pastda turadi. U mutaxassislar fikrini inkor etish mumkin, ba’zan zarur ham.
Shu joyda aytib o’tish kerak, agarda tug’ruq vaqtida ona yoki bola xayotiga xavf solayotgan kasalliklar/holatlar bo’lsa va akusher-ginekologlar Kesarcha kesishni joiz deb topsa, muammoim yo’q. Bu borada oftalmolog sifatida aralashmayman. Chunki meni soham emas.
Ammo ko’zdagi miopiya, avval o’tkazilgan lazer operatsiya va shu kabilar Kesarcha kesish uchun ko’rsatma emas. Ko’z kasalliklari umuman olganda Kesarcha kesishga ko’rsatma emas.
Bek Olimjon
26.12.23
Norvegiya
Ohirgi kunlarda shu tug’ish haqida ko’p yozyapman. Instagramda ham shu haqida videolarim chiqyapti. Ko’z duxtiri uchun bu shunchalik muhimmi degan savollar bo’lmoqda.
Sababi azizlar, miopiyasi bor ayollar tug’ishi uchun qornini kesish shart emas. Bu keraksiz va asossiz. Ayollar va chaqaloqlarni keraksiz xatarga qo’yish hisoblanadi. Bu amaliyot ilmiy dalilga ega emas.
Tibbiy adabiyotlarda, qanchadan-qancha dalillarda buni qayta-qayta ko’rish mumkinki tabiiy tug’ruq Kesarcha kesishdan ko’ra bir necha chandon afzalroq. Bola uchun ham, ona uchun ham ancha xavfsiz hisoblanadi. Hattoki otani cho’ntagi uchun ham.
Bir misol, tibbiyot yaxshigina rivojlangan Gollandiya davlatida kesarcha kesish sababli ayollar o’limi tabiiy tuqqan ayollar o’limidan ko’ra deyarli 6 barobar yuqoriroq ekan (manba). Bu Gollandiyada, azizlar. Yozilishicha Gollandiyadek davlatda har 100 000 kesarcha operatsiyada 22 ta ayol o’lgan bo’lsa, Gollandiyadek rivojlanmagan davlatlarda bu ko’rsatkich 760 ta. Afrikada (Sahara osti qismida) esa 1090 ekan. Rivojlanayotgan davlatlarda (Uzb ham shu guruhda) ayollar o’limi Gollandiyadagiga nisbatan 34 baravar ko’proq.
Kesarcha kesish operatsiyasidan keyingi asoratlar soni esa bir qancha (manba). Bundan ona ham bola ham jabr ko’radi. Bu haqida har bir akusher-ginekolog ham, reanimatolog ham, pediatr ham yaxshi biladi. Unday emas deydiganlari zamonaviy adabiyotdan xabardor emas.
Dalillarga asoslangan tibbiyotda bir, 5 yoki 10 ta mutaxassis fikri, sahihligi bo’yicha mavjud dalillardan bir necha pog’ona pastda turadi. U mutaxassislar fikrini inkor etish mumkin, ba’zan zarur ham.
Shu joyda aytib o’tish kerak, agarda tug’ruq vaqtida ona yoki bola xayotiga xavf solayotgan kasalliklar/holatlar bo’lsa va akusher-ginekologlar Kesarcha kesishni joiz deb topsa, muammoim yo’q. Bu borada oftalmolog sifatida aralashmayman. Chunki meni soham emas.
Ammo ko’zdagi miopiya, avval o’tkazilgan lazer operatsiya va shu kabilar Kesarcha kesish uchun ko’rsatma emas. Ko’z kasalliklari umuman olganda Kesarcha kesishga ko’rsatma emas.
Bek Olimjon
26.12.23
Norvegiya
Iyul, 2009-yil, 22 yoshdaman, 6-kurs, Andijon
Kun davomida rektoratdan tinmay telefon qilishyapti. Men qo’ng’iroqqa javob bera olmayman. Oxiri telefonni o’chirishga majburman.
Prezident stipendiyasiga nomzodim ko’rsatilgan. Ikki oydan keyin vazirlikka borish kerak. Hujjat tayyorlash jarayoni. Ammo men rektoratdan telefonlarni ola olmayman, prorektor qo’ng’iroq qiladi. Olmayman.
Sababi ishdaman. Yanagi yili chet elga o’qishga ketmoqchiman. Pul topishim kerak. Shvetsariyadan kelgan delegatsiya bilan viloyatlarda uchrashuvlarda yurishim kerak. Tarjimonman. Xaqni ko’kida olaman.
Ish kechki 5 da tugaydi. Ishdan keyin qo’rqib prorektorga tel qilaman. Olmaydi. Birozdan so’ng zamdekan tel qiladi va meni so’kib ketadi. Tushuntirishimni eshitmaydi ham.
”Ertaga soat 8 da rektoratga forma bilan kelgin, rektor bilan uchrashuv bor” deydi. Boraman. Uchrashuvga hamma kelgan, rektordan boshqa.
9 da ishim boshlanadi. Haydovchi 8:50 da institut oldida meni kutib turadi. Toyota Pradoda. 9 da delegatsiyani hoteldan olamiz. Telefon jiringlashni boshlaydi. Institutdan yana. O’chirishga majburman, yana.
Shu holat 2 hafta davom etadi. Ishni tugataman. Prorektor oldiga kiraman. Rosa baqirib so’kadi. Savollar beradi. Menga pul kerak ekanligi, kanikul ekanligi va men ishlayotganimni aytaman. Javoblarim o’ta g’alati eshitilgandek. Battar qizarib so’kishda davom etadi.
Hujjatlarni talabdagidek tayyorlayman, topshiraman. Keyingi delegatsiyagacha orada 1 hafta bor. Keyingi ikki hafta yana yuqoridagidek xolat.
Kun davomida Shvetsariya elchisi bilan shaharda uchrashuvda yoki Germaniyalik ekspertlar bilan chekka qishloqlarda ishlayman. Ishdan keyin institutdan so’kish eshitaman. Institutdagilarga chet el rejasi haqida aslo og’iz ocha olmayman. Chet elga ketishga harakat qilgan insonga faol qarshilik ko’rsatilar edi u paytlar. Ikki xil dunyoda yashayotgandek his qilaman o’zimni.
…
Sentyabr oyi, akadem gorodok, Toshkent.
Prezident stipendiyasi imtihoni bo’lyapti. Yakuniy bosqich. 3 nomzod qolgan. 15 tacha ekspert oldida suhbatga kiramiz. To’rida ta’lim vaziri. Birma-bir savollar berishadi. Javoblaringizni tinglaydigan insonlar. Yakunlandi. Oradan 1 soatcha vaqt o’tadi. Qayta chaqirishadi va natijani e’lon qilishadi. Meni g’olib deb topishadi. Rektor otamga qo’ng’iroq qiladi va tabriklaydi.
Uyga qaytaman. Bloknotimga fikrlarni yozaman, nima o’rgandim deyman.
O’rgangan saboqlarim:
- sening kelajaging uchun muhim ishlar boshqalar uchun aslo muhim emas
- mehnatingni qadrlovchilar bilan birga bo’l
- ko’p shovqin soluvchilardan foyda kam
- amaldor bo’lsa ham insoniylik qadriyatlariga e’tibor ber. Amal ketadi, qadriyatlar qoladi
- qo’rquv bo’lsada qaror qabul qil
- ”bu vaziyat yakunidagi eng yomon natija nima?” degan savol o’sha vaziyatning qanchalik muhim ekanligiga aniq javob beradi
- maqsading aniq bo’lsa, undan qaytma
- xato qilayotgandek his qilsang, maqsadingga erishgan odamlardan maslahat ol
- odamlar sendan ko’ngli qolgandek bo’ladi. Hammani birdek hursand qila olmasligingni tushun
- har kuni onangdan duo ol
Bek Olimjon
28.12.23
Norvegiya
Kun davomida rektoratdan tinmay telefon qilishyapti. Men qo’ng’iroqqa javob bera olmayman. Oxiri telefonni o’chirishga majburman.
Prezident stipendiyasiga nomzodim ko’rsatilgan. Ikki oydan keyin vazirlikka borish kerak. Hujjat tayyorlash jarayoni. Ammo men rektoratdan telefonlarni ola olmayman, prorektor qo’ng’iroq qiladi. Olmayman.
Sababi ishdaman. Yanagi yili chet elga o’qishga ketmoqchiman. Pul topishim kerak. Shvetsariyadan kelgan delegatsiya bilan viloyatlarda uchrashuvlarda yurishim kerak. Tarjimonman. Xaqni ko’kida olaman.
Ish kechki 5 da tugaydi. Ishdan keyin qo’rqib prorektorga tel qilaman. Olmaydi. Birozdan so’ng zamdekan tel qiladi va meni so’kib ketadi. Tushuntirishimni eshitmaydi ham.
”Ertaga soat 8 da rektoratga forma bilan kelgin, rektor bilan uchrashuv bor” deydi. Boraman. Uchrashuvga hamma kelgan, rektordan boshqa.
9 da ishim boshlanadi. Haydovchi 8:50 da institut oldida meni kutib turadi. Toyota Pradoda. 9 da delegatsiyani hoteldan olamiz. Telefon jiringlashni boshlaydi. Institutdan yana. O’chirishga majburman, yana.
Shu holat 2 hafta davom etadi. Ishni tugataman. Prorektor oldiga kiraman. Rosa baqirib so’kadi. Savollar beradi. Menga pul kerak ekanligi, kanikul ekanligi va men ishlayotganimni aytaman. Javoblarim o’ta g’alati eshitilgandek. Battar qizarib so’kishda davom etadi.
Hujjatlarni talabdagidek tayyorlayman, topshiraman. Keyingi delegatsiyagacha orada 1 hafta bor. Keyingi ikki hafta yana yuqoridagidek xolat.
Kun davomida Shvetsariya elchisi bilan shaharda uchrashuvda yoki Germaniyalik ekspertlar bilan chekka qishloqlarda ishlayman. Ishdan keyin institutdan so’kish eshitaman. Institutdagilarga chet el rejasi haqida aslo og’iz ocha olmayman. Chet elga ketishga harakat qilgan insonga faol qarshilik ko’rsatilar edi u paytlar. Ikki xil dunyoda yashayotgandek his qilaman o’zimni.
…
Sentyabr oyi, akadem gorodok, Toshkent.
Prezident stipendiyasi imtihoni bo’lyapti. Yakuniy bosqich. 3 nomzod qolgan. 15 tacha ekspert oldida suhbatga kiramiz. To’rida ta’lim vaziri. Birma-bir savollar berishadi. Javoblaringizni tinglaydigan insonlar. Yakunlandi. Oradan 1 soatcha vaqt o’tadi. Qayta chaqirishadi va natijani e’lon qilishadi. Meni g’olib deb topishadi. Rektor otamga qo’ng’iroq qiladi va tabriklaydi.
Uyga qaytaman. Bloknotimga fikrlarni yozaman, nima o’rgandim deyman.
O’rgangan saboqlarim:
- sening kelajaging uchun muhim ishlar boshqalar uchun aslo muhim emas
- mehnatingni qadrlovchilar bilan birga bo’l
- ko’p shovqin soluvchilardan foyda kam
- amaldor bo’lsa ham insoniylik qadriyatlariga e’tibor ber. Amal ketadi, qadriyatlar qoladi
- qo’rquv bo’lsada qaror qabul qil
- ”bu vaziyat yakunidagi eng yomon natija nima?” degan savol o’sha vaziyatning qanchalik muhim ekanligiga aniq javob beradi
- maqsading aniq bo’lsa, undan qaytma
- xato qilayotgandek his qilsang, maqsadingga erishgan odamlardan maslahat ol
- odamlar sendan ko’ngli qolgandek bo’ladi. Hammani birdek hursand qila olmasligingni tushun
- har kuni onangdan duo ol
Bek Olimjon
28.12.23
Norvegiya
2013, kuz
Uylanganimga bir oy bo’ldi. Toshkentda o’qiyman. Stabil oylik yo’q. Ijarada turamiz.
Dadam bilan birga olgan matiz bor. Toshkentni yaxshi bilmayman, taksistlik qilaman. Yo’lni ko’rsatib ketaman deydi, arzonroqqa rozi bo’laman.
Xotinim ishlaydi
2014, kuz
Indiaga malaka oshirishga borishni reja qilganman. Pul turadi, kamida 4000 dollar. Bir qismini ishlab topaman, bir qismini qarz olaman. Indiaga ketaman.
Yashash qimmat emas, ammo pul yo’q. Xotinim kartaga pul solib turadi. Pul tejashim zarur. Hamkasblar ovqatlangani kafega borishga taklif etishadi. Yo’q deyishga majburman.
Yaxshi jarrohman, chetdan kelganlarga o’rgatish vazifasi beriladi. Ba’zan Yevropadan kelganlarga operatsiya o’rgataman. Keyin o’sha klinika ish taklif etadi, past oylik, rozi bo’laman, yo’qdan ko’ra…
Moliyaviy erkinlikka erishishga qaror qilaman
2015, bahor
O’zbekistondan ish taklifi tushadi, oyiga 2000 dollar. U payt uchun zo’r oylik. Oilam oldiga qaytgim keladi. Qaytaman.
2015, yoz
Barchasini tashlab Norvegiyaga kelaman, yolg’iz. Yana boshidan boshlash kerak. Talabaman. Pulsizlik.
…
2021, bahor
Shvetsiya poytaxti Stokgolmdan kvartira sotib olamiz
2021, kuz
Andijonda akamga hovli sotib olishga yordam berdim
2022, yoz
Norvegiyada hovli haridi
2023, yoz
Osloda bir klinikaga investorlikka taklif etishdi. Taklifni qabul qildim
2023, kuz
Haftada 4 kun ishlashga o’tdim
Jarayonda o’rganilgan darslardan ayrimlari:
- kambag’allikdan chiqib ketish mumkin
- ilm olish uchun katta mablag’ kerak emas
- jamiyat qadrlovchi shaxs bo’lishga intil
- ehtiyojingdan oshig’ini sarflama
- ehtiyojingni aniqlab ol
- byudjet (hisob-kitob) olib bor. Shunda o’zingni aldashing qiyin bo’ladi
- atrof uchun moliyaviy holating sen o’ylaganchalik muhim emas
- imkoniyat berilganda doim tekinga ishlashga tayyor bo’l
- band odamlar yonida bo’lishga harakat qil. Ularda imkoniyatlar har doim bor
- tinglashni o’rgan
- mehnatingni qadrlamaydiganlardan tez ketishni o’rgan
- senga rahmi kelganidan yordam berishlariga rozi bo’lma. O’rganib qolishing mumkin
- o’zingni aldama, oilangni aldama, shaffof bo’l
Bek Olimjon
29.12.23
Norvegiya
Uylanganimga bir oy bo’ldi. Toshkentda o’qiyman. Stabil oylik yo’q. Ijarada turamiz.
Dadam bilan birga olgan matiz bor. Toshkentni yaxshi bilmayman, taksistlik qilaman. Yo’lni ko’rsatib ketaman deydi, arzonroqqa rozi bo’laman.
Xotinim ishlaydi
2014, kuz
Indiaga malaka oshirishga borishni reja qilganman. Pul turadi, kamida 4000 dollar. Bir qismini ishlab topaman, bir qismini qarz olaman. Indiaga ketaman.
Yashash qimmat emas, ammo pul yo’q. Xotinim kartaga pul solib turadi. Pul tejashim zarur. Hamkasblar ovqatlangani kafega borishga taklif etishadi. Yo’q deyishga majburman.
Yaxshi jarrohman, chetdan kelganlarga o’rgatish vazifasi beriladi. Ba’zan Yevropadan kelganlarga operatsiya o’rgataman. Keyin o’sha klinika ish taklif etadi, past oylik, rozi bo’laman, yo’qdan ko’ra…
Moliyaviy erkinlikka erishishga qaror qilaman
2015, bahor
O’zbekistondan ish taklifi tushadi, oyiga 2000 dollar. U payt uchun zo’r oylik. Oilam oldiga qaytgim keladi. Qaytaman.
2015, yoz
Barchasini tashlab Norvegiyaga kelaman, yolg’iz. Yana boshidan boshlash kerak. Talabaman. Pulsizlik.
…
2021, bahor
Shvetsiya poytaxti Stokgolmdan kvartira sotib olamiz
2021, kuz
Andijonda akamga hovli sotib olishga yordam berdim
2022, yoz
Norvegiyada hovli haridi
2023, yoz
Osloda bir klinikaga investorlikka taklif etishdi. Taklifni qabul qildim
2023, kuz
Haftada 4 kun ishlashga o’tdim
Jarayonda o’rganilgan darslardan ayrimlari:
- kambag’allikdan chiqib ketish mumkin
- ilm olish uchun katta mablag’ kerak emas
- jamiyat qadrlovchi shaxs bo’lishga intil
- ehtiyojingdan oshig’ini sarflama
- ehtiyojingni aniqlab ol
- byudjet (hisob-kitob) olib bor. Shunda o’zingni aldashing qiyin bo’ladi
- atrof uchun moliyaviy holating sen o’ylaganchalik muhim emas
- imkoniyat berilganda doim tekinga ishlashga tayyor bo’l
- band odamlar yonida bo’lishga harakat qil. Ularda imkoniyatlar har doim bor
- tinglashni o’rgan
- mehnatingni qadrlamaydiganlardan tez ketishni o’rgan
- senga rahmi kelganidan yordam berishlariga rozi bo’lma. O’rganib qolishing mumkin
- o’zingni aldama, oilangni aldama, shaffof bo’l
Bek Olimjon
29.12.23
Norvegiya
Bir yigit yozyapti
"Ko'zimni tekshirtirdim, astigmatizm chiqdi, operatsiya tavsiya etishdi, havotirdaman, operatsiyasiz iloji yo'qmi, ko'zoynak bo'lmaydimi?" deydi
Rasmda o'ng ko'zda -0,5SE va chapda -0,125SE bor. Bu operatsiya uchun ko'rsatma emas. O'ng ko'zda juda kam minus bor. Chap ko'z esa sog'lom. U yigit buni qayerdan ham bilsin?
Tibbiy saviyani oshirishimiz kerak. O'zbek tilida esa ma'lumot kam.
Shu sabab Oftalmolog Bek Olimjon yangi kanal ochdim. U yerda ko'z kasalliklari haqida ma'lumotlar berib boriladi. Instagramdagi videolar ham qo'yib boriladi. Imkon qadar maslahat berishga harakat qilamiz. O'zi oson qilsin!
Asosiy kanal esa avvalgi ruhda qoladi.
Hurmat bilan,
Bek Olimjon
31.12.23
"Ko'zimni tekshirtirdim, astigmatizm chiqdi, operatsiya tavsiya etishdi, havotirdaman, operatsiyasiz iloji yo'qmi, ko'zoynak bo'lmaydimi?" deydi
Rasmda o'ng ko'zda -0,5SE va chapda -0,125SE bor. Bu operatsiya uchun ko'rsatma emas. O'ng ko'zda juda kam minus bor. Chap ko'z esa sog'lom. U yigit buni qayerdan ham bilsin?
Tibbiy saviyani oshirishimiz kerak. O'zbek tilida esa ma'lumot kam.
Shu sabab Oftalmolog Bek Olimjon yangi kanal ochdim. U yerda ko'z kasalliklari haqida ma'lumotlar berib boriladi. Instagramdagi videolar ham qo'yib boriladi. Imkon qadar maslahat berishga harakat qilamiz. O'zi oson qilsin!
Asosiy kanal esa avvalgi ruhda qoladi.
Hurmat bilan,
Bek Olimjon
31.12.23
02.01.2011, Parij
13 yil avvalgi rasm. Tohir og'a bilan Parijga sayohat.
Barcha qulayliklarga ega Yevropa hayoti, ammo pulsiz talabalik. Farroshlik orqali kun ko'rish.
Stockholm-Parijga 10€ ga bordi-keldi bilet olamiz va arzon hotelda qolamiz. Og'a bilan ko'rishganda har doim eslaymiz u hotelni. U hotel haqida kezi kelganda boshqa postda endi.
Parijda metroda yuramiz, baget va yogurt bilan qorin to'qlaymiz, bir necha kun. Pul yo'q, ammo erkinmiz.
Luvr, Notr-Dame, Champs Elysees, Arc de Triumf, Concord, Eyfel minorasi.
Bir necha kun aylanamiz. Og'a Eyfel minoraga chiqishga meni ko'ndira olmaydi. Rosa harakat qiladi. Ketishimizdan bir kun oldin o'zi chiqishga qaror qiladi.
Men balandlikdan qo'rqaman, ammo qizig'i toqqa chiqishdan emas. Eng maza qilib uxlaydigan joyim bu samolyot. G'aroyib miyamiz borda.
Qo'rquv ustida haligacha ishlayman. Qanday qilib?
Qo'rquvlarni yozish va tahlil qilish orqali.
Bu yo'l bilan hozirgacha quyidagilarni o'rgandim:
- "eng yomon va eng yaxshi natija nima bo'lishi mumkin?" deyish orqali insaytlar olishni
- qo'rquvni ignor qilgan sari u kattalashib borishini
- bahonalarim asosida nimalar yotishini
- statistik va ehtimollarga asoslangan holda qo'rquvim qanchalik asosli ekanligini
- qo'rquv yengib o'tilgandan keyin u qanchalik erkinlik berishini
- qo'rquv muhim bilimlar, tajribalarga ega bo'lishga to'siq bo'lishini
- mavhumlikdan qo'rqmaslikni
- va yana bir qancha foydalar
Qo'rquvlar ichida eng kattasi shu mavhumlik bo'lsa kerak. Komfort zonadan chiqa olmasligimiz asosiy sababi ham shunda bo'lsa kerak.
Har safar qo'rquvni yengib o'tish rivojlanish kafolati ekanligini tushundim. 3-4 marta mavhumlikdan qo'rqmasdan harakat qilgandan so'ng, kutilgandan ko'ra yaxshi natija olinganidan so'ng, mavhumlikdan inson nafaqat qo'rqadigan bo'ladi, balki uni xohlab ham qoladi.
Siz ham qo'rquvlaringizni yozib, tahlil qilib ko'ring, balki foydasi tegar...
Bek Olimjont
02.01.24
Norvegiya
13 yil avvalgi rasm. Tohir og'a bilan Parijga sayohat.
Barcha qulayliklarga ega Yevropa hayoti, ammo pulsiz talabalik. Farroshlik orqali kun ko'rish.
Stockholm-Parijga 10€ ga bordi-keldi bilet olamiz va arzon hotelda qolamiz. Og'a bilan ko'rishganda har doim eslaymiz u hotelni. U hotel haqida kezi kelganda boshqa postda endi.
Parijda metroda yuramiz, baget va yogurt bilan qorin to'qlaymiz, bir necha kun. Pul yo'q, ammo erkinmiz.
Luvr, Notr-Dame, Champs Elysees, Arc de Triumf, Concord, Eyfel minorasi.
Bir necha kun aylanamiz. Og'a Eyfel minoraga chiqishga meni ko'ndira olmaydi. Rosa harakat qiladi. Ketishimizdan bir kun oldin o'zi chiqishga qaror qiladi.
Men balandlikdan qo'rqaman, ammo qizig'i toqqa chiqishdan emas. Eng maza qilib uxlaydigan joyim bu samolyot. G'aroyib miyamiz borda.
Qo'rquv ustida haligacha ishlayman. Qanday qilib?
Qo'rquvlarni yozish va tahlil qilish orqali.
Bu yo'l bilan hozirgacha quyidagilarni o'rgandim:
- "eng yomon va eng yaxshi natija nima bo'lishi mumkin?" deyish orqali insaytlar olishni
- qo'rquvni ignor qilgan sari u kattalashib borishini
- bahonalarim asosida nimalar yotishini
- statistik va ehtimollarga asoslangan holda qo'rquvim qanchalik asosli ekanligini
- qo'rquv yengib o'tilgandan keyin u qanchalik erkinlik berishini
- qo'rquv muhim bilimlar, tajribalarga ega bo'lishga to'siq bo'lishini
- mavhumlikdan qo'rqmaslikni
- va yana bir qancha foydalar
Qo'rquvlar ichida eng kattasi shu mavhumlik bo'lsa kerak. Komfort zonadan chiqa olmasligimiz asosiy sababi ham shunda bo'lsa kerak.
Har safar qo'rquvni yengib o'tish rivojlanish kafolati ekanligini tushundim. 3-4 marta mavhumlikdan qo'rqmasdan harakat qilgandan so'ng, kutilgandan ko'ra yaxshi natija olinganidan so'ng, mavhumlikdan inson nafaqat qo'rqadigan bo'ladi, balki uni xohlab ham qoladi.
Siz ham qo'rquvlaringizni yozib, tahlil qilib ko'ring, balki foydasi tegar...
Bek Olimjont
02.01.24
Norvegiya
Oxirgi 2-3 yil davomida o’qish uchun kitob tanlashimda o’zgarish sezdim.
O’ylab kor’sam bestseller kitob kam o’qiyapman ekan. Negadir bestseller bo’lib chiqayotgan kitoblar sayozlashib ketayotgandek.
Aksar ma’lumotlar ijtimoiy tarmoqlar haqida. Tushunsa bo’ladi. Bu ”yeydigan tema”. Kitoblar aksari insoniyatning oxirgi 20-30 yillik tarixi haqida. Negadir juda qisqa vaqt diapazoni bilan yashayotgandekmiz. Iste’mol qiladigan ma’lumotlarimiz asosiy qismi oxirgi 48 soatda chiqqan. Achinarli xolat.
Xulosam shu bo’ldiki hozir bestseller bo’lish ortida sun’iylik bor. Bu qanday? Mana bu jarayonni tasavvur qiling.
Bir yozuvchi kitob yozmoqchi, g’oyani nashriyotga olib boradi, hali kitob yozilmay turib shartnoma qilinadi. Kitob tayyor bo’lay deganda nashriyot marketingni boshlaydi. Marketing strategiyalaridan biri katta auditoriyaga ega podcastchilar, youtube kanallar bilan hamkorlik qilish. Muallif podcastga ”taklif etiladi” va suhbat davomida kitobini reklama qiladi. Podcastni bir vaqtda bir necha minglab yoki millionlab odam eshitadi. Qisqa vaqt ichida kitobga online buyurtma beradi. Bu esa tabiiyki online sotuvni oshiradi, algoritmlar o’sha kitobni yanayam oldinga surib beradi va qarabsizki tez orada o’sha kitob BESTSELLERga aylanadi.
Ammo 50% ko’p odam boshlagan kitobini tamomlamaydi.
Yillar davomida shaxsiy rivojlanish bo’yicha bir qancha kitoblar o’qidim. Borgan sari eski kitoblar ko’proq tortyapti meni. Bundan 60, 100, 150 yil, hattoki ming yillar avval yozilgan kitoblarni o’qish orqali ko’proq, chuqurroq, kengroq ma’lumot olayotgandeksan kishi. Muallif fikrlari seni o’ylashga majbur qiladi. Balki unday kitoblar vaqt sinovidan o’tgani uchundir.
Bestsellerga vaqt va pul sarflagandan ko’ra eski kitoblarni ko’proq o’qishni tavsiya etgan bo’lar edim. Misol uchun 2023 da Henry Thoreau yozgan Walden degan kitobni o’qidim. Rostini aytsam shaxsiy rivojlanish, moliyaviy, fikriy erkinlik bo’yicha bestseller kitoblardan ko’ra ancha ko’proq foyda oldim. Kitob 1854-yilda chiqqan.
Bek Olimjon
03.01.24
Norvegiya
O’ylab kor’sam bestseller kitob kam o’qiyapman ekan. Negadir bestseller bo’lib chiqayotgan kitoblar sayozlashib ketayotgandek.
Aksar ma’lumotlar ijtimoiy tarmoqlar haqida. Tushunsa bo’ladi. Bu ”yeydigan tema”. Kitoblar aksari insoniyatning oxirgi 20-30 yillik tarixi haqida. Negadir juda qisqa vaqt diapazoni bilan yashayotgandekmiz. Iste’mol qiladigan ma’lumotlarimiz asosiy qismi oxirgi 48 soatda chiqqan. Achinarli xolat.
Xulosam shu bo’ldiki hozir bestseller bo’lish ortida sun’iylik bor. Bu qanday? Mana bu jarayonni tasavvur qiling.
Bir yozuvchi kitob yozmoqchi, g’oyani nashriyotga olib boradi, hali kitob yozilmay turib shartnoma qilinadi. Kitob tayyor bo’lay deganda nashriyot marketingni boshlaydi. Marketing strategiyalaridan biri katta auditoriyaga ega podcastchilar, youtube kanallar bilan hamkorlik qilish. Muallif podcastga ”taklif etiladi” va suhbat davomida kitobini reklama qiladi. Podcastni bir vaqtda bir necha minglab yoki millionlab odam eshitadi. Qisqa vaqt ichida kitobga online buyurtma beradi. Bu esa tabiiyki online sotuvni oshiradi, algoritmlar o’sha kitobni yanayam oldinga surib beradi va qarabsizki tez orada o’sha kitob BESTSELLERga aylanadi.
Ammo 50% ko’p odam boshlagan kitobini tamomlamaydi.
Yillar davomida shaxsiy rivojlanish bo’yicha bir qancha kitoblar o’qidim. Borgan sari eski kitoblar ko’proq tortyapti meni. Bundan 60, 100, 150 yil, hattoki ming yillar avval yozilgan kitoblarni o’qish orqali ko’proq, chuqurroq, kengroq ma’lumot olayotgandeksan kishi. Muallif fikrlari seni o’ylashga majbur qiladi. Balki unday kitoblar vaqt sinovidan o’tgani uchundir.
Bestsellerga vaqt va pul sarflagandan ko’ra eski kitoblarni ko’proq o’qishni tavsiya etgan bo’lar edim. Misol uchun 2023 da Henry Thoreau yozgan Walden degan kitobni o’qidim. Rostini aytsam shaxsiy rivojlanish, moliyaviy, fikriy erkinlik bo’yicha bestseller kitoblardan ko’ra ancha ko’proq foyda oldim. Kitob 1854-yilda chiqqan.
Bek Olimjon
03.01.24
Norvegiya
Shu kunlari bu yilgi qishning eng sovuq kunlari. Havo -25 gacha. Har doim ham bunday imkoniyat bo’lavermaydi deb ishdan keyin yugurgani chiqdim va instagramga hazilona story qo’ygan edim. Ko’pchilikka ta’sir qilgan shekilli, ancha DM oldim.
Odam o’zini nega qiynashi muhim?
Fikrimcha odam biror bir qiyinchilikni yengib o’tmagunicha o’ziga bo’lgan ishonchi shakllanmaydi. Aqliy yoki jismoniy qiyinchilik bo’lsin. Jismoniy qiyinchilikni yengib o’tish osonroq. Qiyinchilik orqali o’zimizni tarbiyalaymiz.
Aytaylik siz 10km yugurmoqchisiz. O’ylaysizki bu juda uzoq masofa. Men yugura olmayman deysiz. 1km yugurib o’tmaguncha 10km uzoqdek tuyuladi. 1kmga 500metr qo’shsa, 1,5km, yana 500m qo’shsa 2km bo’ladi. Mana shunday qilib har safar ozginadan, aytaylik 100mdan qo’shib boraverilsa, oradan 4-5 hafta o’tmay 5km bo’ladi. 10kmga hali yana bor, ammo siz maqsad qoq o’rtasidasiz endi. 10ga faqat 5km uzoq xolos endi. Aslo ilojsizdek ko’ringan ishni yarmidasiz. Bunga bir necha hafta ketdi xolos. Vaqt baribir o’tadi.
Bu usulni pul topishda ham, vazn yo’qotishda, til yoki fan o’rganishda ham qo’llasa bo’ladi. (Aslida tibbiy fanlar o’rganish bo’yicha bir tizimli post yoki kurs qilishim kerakdek).
Nega bugungi imkoniyat har doim ham yo’q? Sababi issiqroq havoda yuguruvchilar ko’p. Ertaga ishga borganda hamma sovuqdan nolib gapirsa, siz yugurganingizni aytib berasiz. Yaxshigina hikoya bo’ladi.
Endi o’ylab ko’ring, siz yuradigan davralardagi nechta odam sovuqdan kipriklari muzlab bir-biriga yopishib qolganini his qilgan? Ko’p bo’lmasa kerak. (Sizga yoqqan qiz e’tiborini tortadigan yaxshi hikoya bu ham)
Ertaga pul topasiz, ammo nabiralarga aytadigan hikoyalaringiz juda kam bo’ladi. Bu o’ylashga majbur qiladigan fikr.
Boshqalar qiyin deb yuz o’girgan imkoniyatlar ortida muhim saboqlar, unutilmas hissiyotlar va takrorlanmas hikoyalar bor. Eng qizig’i ularni ertaga pulga sotib olish iloji yo’q.
Qiyinchilikdan qochmang, haqiqiy yashashni his qilasiz shunda.
Bek Olimjon
04.01.24
Norvegiya
Odam o’zini nega qiynashi muhim?
Fikrimcha odam biror bir qiyinchilikni yengib o’tmagunicha o’ziga bo’lgan ishonchi shakllanmaydi. Aqliy yoki jismoniy qiyinchilik bo’lsin. Jismoniy qiyinchilikni yengib o’tish osonroq. Qiyinchilik orqali o’zimizni tarbiyalaymiz.
Aytaylik siz 10km yugurmoqchisiz. O’ylaysizki bu juda uzoq masofa. Men yugura olmayman deysiz. 1km yugurib o’tmaguncha 10km uzoqdek tuyuladi. 1kmga 500metr qo’shsa, 1,5km, yana 500m qo’shsa 2km bo’ladi. Mana shunday qilib har safar ozginadan, aytaylik 100mdan qo’shib boraverilsa, oradan 4-5 hafta o’tmay 5km bo’ladi. 10kmga hali yana bor, ammo siz maqsad qoq o’rtasidasiz endi. 10ga faqat 5km uzoq xolos endi. Aslo ilojsizdek ko’ringan ishni yarmidasiz. Bunga bir necha hafta ketdi xolos. Vaqt baribir o’tadi.
Bu usulni pul topishda ham, vazn yo’qotishda, til yoki fan o’rganishda ham qo’llasa bo’ladi. (Aslida tibbiy fanlar o’rganish bo’yicha bir tizimli post yoki kurs qilishim kerakdek).
Nega bugungi imkoniyat har doim ham yo’q? Sababi issiqroq havoda yuguruvchilar ko’p. Ertaga ishga borganda hamma sovuqdan nolib gapirsa, siz yugurganingizni aytib berasiz. Yaxshigina hikoya bo’ladi.
Endi o’ylab ko’ring, siz yuradigan davralardagi nechta odam sovuqdan kipriklari muzlab bir-biriga yopishib qolganini his qilgan? Ko’p bo’lmasa kerak. (Sizga yoqqan qiz e’tiborini tortadigan yaxshi hikoya bu ham)
Ertaga pul topasiz, ammo nabiralarga aytadigan hikoyalaringiz juda kam bo’ladi. Bu o’ylashga majbur qiladigan fikr.
Boshqalar qiyin deb yuz o’girgan imkoniyatlar ortida muhim saboqlar, unutilmas hissiyotlar va takrorlanmas hikoyalar bor. Eng qizig’i ularni ertaga pulga sotib olish iloji yo’q.
Qiyinchilikdan qochmang, haqiqiy yashashni his qilasiz shunda.
Bek Olimjon
04.01.24
Norvegiya
18-25 yoshli jiyanlarimga
O’tgan kuni instagramda avvalgi storieslarni o’chirayotib 2018-yili begran tavsiyalarimni ko’rib qoldim. U payt SMM ni o’rganish qanchalik muhim ekanligi va kelajagi bor ekanligi haqida yozgan ekanman.
18-25 yoshli jiyanlarimga 2024 boshida aytadigan ayrim tavsiyalarim. Ular ingliz tili biladi, aks holda nolinchi o’rinda turgan bo’lar edi.
1. Yozishni mashq qil. Yozish uchun qandaydir hayotiy tajriba bo’lishi shart emas. Shunchaki mashq qil va o’rgan. Senga ta’sir qiladigan postlar nega ta’sirchan ekanligi haqida fikr qil. O’z-o’zinga savol ber va o’shalardek yozishga harakat qil. Mayli boshida yozish usulini ko’chir. Nima qilsang-qil, yoz. Hech bo’lmaganda kuniga 5 daqiqa yoz. Yaqin kelajakda ta’sirchan yozadiganlarda imkoniyatlar keng bo’ladi.
2. LinkedIn qanday ishlashini o’rgan. Hozir sen uni nima ekanligidan ham xabaring yo’qdir balki. Undan ertaga yaxshigina foydalanishing mumkin.
3. Web-dizaynni, ayniqsa no-code web-dizaynni, wordpressni o’rgan. Domain, hosting sotib ol va mashq qil. Woocommerce kabi internet magazinlar ochish imkonini beradigan xizmatlarni o’rgan. Hozir butun dunyo online bozorga o’tgan. O’zbekiston ham yaqinda o’tadi. Uni boshqaruvchilarga ehtiyoj katta bo’ladi.
4. Agar sen media sohasiga qiziqsang, qisqa formatli contentdan voz kech va uzoq content (1,2,3 soat) yaratish haqida o’yla. Bunday content eng sodda ko’rinishi bu podcast. Murakkabroq ko’rinishi bu hujjatli filmlar, uzoq muddatli sayohat vloglari. Bir sohani chuqur o’rgatuvchi kanallar. U uchun katta ijodiy jamoa kerak emas. Yakka inson sifatida ham ko’p narsalar qilish mumkin.
5. O’zbek auditoriyasida umumiylik davri tugab, xususiylik davri boshlanmoqda. Bitta yoki ikkita sohada bilimlarni kuchaytir. Turli sohalarda bilong’ich bo’lgandan ko’ra, bitta soha bo’yicha zo’ri bo’lish yaxshiroq. Boshqa umumiy sohalarda biliming yo’q ekanligini ochiq aytishdan qo’rqma. Har sohada ekspert bo’lgan odam, hech qaysi sohada ekspert emas. Odamlar yolg’onni tez ilg’ashni yaqinda o’rganib olishadi. Hozircha BS-meter unchalik yaxshi rivojlangani yo’q.
6. Atrofdagilar nima qilayotgan bo’lsa shuni ko’chirishdan qoch. Eng yaxshi marketing bu boshqalar qilmayotgan marketingligini yodda tut. Hamma bir tomonga qarab yursa sen ham o’sha tomonga qarab yurishing shart emas. Butunlay teskari tomonga yurishga jur’at topa ol. Tonirovka qilingan qora jentra yoki yangi iphone olishdan ko’ra, eski oyoq kiyimda bo’lsada Parijga sayohat muhimroq. Kambag’allikdagi sayohatdan olingan saboqlar muhim. Boy sayohatchining sayohati hayotiy saboqlarga boy emas.
7. Kelajakka investitsiya haqida o’yla. Agar bugun kimnidir boy qilishga kuniga 8 soat mehnat sarflashni to’g’ri deb topgan bo’lsang, o’zing uchun 2 soat sarflashni ham to’g’ri deb top. Shaxsiy moliya haqida o’rgan. Bu muhim.
8. Moral kompasga ega bo’l. Bu muhim! Ertaga qarshingdan katta imkoniyatlar chiqadi. Ular ko’pidan voz kechishing kerak. To’g’ri moral kompas voz kechish jarayonini oson qiladi. Hamkorlikda aqlli, harakatchan va qadriyatli insonlarni tanlash muhim. Qadriyatlar joyida bo’lmasa aqlli va harakatchan inson bilan firib orasida masofa katta bo’lmaydi.
9. Statistikani o’rgan. Shunda yuqorida sanab o’tilgan xislatlarga ega insonlar sening mijozingga aylanadi. Buni nega muhim ekanligini hozir tushunmasliging mumkin. Shunday bo’lsada o’rganishga harakat qilib ko’r. Statistika nega muhim ekanligini 2 ta gap bilan tushuntirish qiyin.
10. Hayotda balans haqida o’yla. Oila, karyera, badan+ruh, investitsiya, shaxsiy rivojlanish kabilar orasida balans muhim. Karyera+investitsiya ortidan quvib oilani, tana va ruhni yoddan chiqarish katta afsuslarga sabab bo’ladi.
Bek Olimjon
07.01.24
Norvegiya
O’tgan kuni instagramda avvalgi storieslarni o’chirayotib 2018-yili begran tavsiyalarimni ko’rib qoldim. U payt SMM ni o’rganish qanchalik muhim ekanligi va kelajagi bor ekanligi haqida yozgan ekanman.
18-25 yoshli jiyanlarimga 2024 boshida aytadigan ayrim tavsiyalarim. Ular ingliz tili biladi, aks holda nolinchi o’rinda turgan bo’lar edi.
1. Yozishni mashq qil. Yozish uchun qandaydir hayotiy tajriba bo’lishi shart emas. Shunchaki mashq qil va o’rgan. Senga ta’sir qiladigan postlar nega ta’sirchan ekanligi haqida fikr qil. O’z-o’zinga savol ber va o’shalardek yozishga harakat qil. Mayli boshida yozish usulini ko’chir. Nima qilsang-qil, yoz. Hech bo’lmaganda kuniga 5 daqiqa yoz. Yaqin kelajakda ta’sirchan yozadiganlarda imkoniyatlar keng bo’ladi.
2. LinkedIn qanday ishlashini o’rgan. Hozir sen uni nima ekanligidan ham xabaring yo’qdir balki. Undan ertaga yaxshigina foydalanishing mumkin.
3. Web-dizaynni, ayniqsa no-code web-dizaynni, wordpressni o’rgan. Domain, hosting sotib ol va mashq qil. Woocommerce kabi internet magazinlar ochish imkonini beradigan xizmatlarni o’rgan. Hozir butun dunyo online bozorga o’tgan. O’zbekiston ham yaqinda o’tadi. Uni boshqaruvchilarga ehtiyoj katta bo’ladi.
4. Agar sen media sohasiga qiziqsang, qisqa formatli contentdan voz kech va uzoq content (1,2,3 soat) yaratish haqida o’yla. Bunday content eng sodda ko’rinishi bu podcast. Murakkabroq ko’rinishi bu hujjatli filmlar, uzoq muddatli sayohat vloglari. Bir sohani chuqur o’rgatuvchi kanallar. U uchun katta ijodiy jamoa kerak emas. Yakka inson sifatida ham ko’p narsalar qilish mumkin.
5. O’zbek auditoriyasida umumiylik davri tugab, xususiylik davri boshlanmoqda. Bitta yoki ikkita sohada bilimlarni kuchaytir. Turli sohalarda bilong’ich bo’lgandan ko’ra, bitta soha bo’yicha zo’ri bo’lish yaxshiroq. Boshqa umumiy sohalarda biliming yo’q ekanligini ochiq aytishdan qo’rqma. Har sohada ekspert bo’lgan odam, hech qaysi sohada ekspert emas. Odamlar yolg’onni tez ilg’ashni yaqinda o’rganib olishadi. Hozircha BS-meter unchalik yaxshi rivojlangani yo’q.
6. Atrofdagilar nima qilayotgan bo’lsa shuni ko’chirishdan qoch. Eng yaxshi marketing bu boshqalar qilmayotgan marketingligini yodda tut. Hamma bir tomonga qarab yursa sen ham o’sha tomonga qarab yurishing shart emas. Butunlay teskari tomonga yurishga jur’at topa ol. Tonirovka qilingan qora jentra yoki yangi iphone olishdan ko’ra, eski oyoq kiyimda bo’lsada Parijga sayohat muhimroq. Kambag’allikdagi sayohatdan olingan saboqlar muhim. Boy sayohatchining sayohati hayotiy saboqlarga boy emas.
7. Kelajakka investitsiya haqida o’yla. Agar bugun kimnidir boy qilishga kuniga 8 soat mehnat sarflashni to’g’ri deb topgan bo’lsang, o’zing uchun 2 soat sarflashni ham to’g’ri deb top. Shaxsiy moliya haqida o’rgan. Bu muhim.
8. Moral kompasga ega bo’l. Bu muhim! Ertaga qarshingdan katta imkoniyatlar chiqadi. Ular ko’pidan voz kechishing kerak. To’g’ri moral kompas voz kechish jarayonini oson qiladi. Hamkorlikda aqlli, harakatchan va qadriyatli insonlarni tanlash muhim. Qadriyatlar joyida bo’lmasa aqlli va harakatchan inson bilan firib orasida masofa katta bo’lmaydi.
9. Statistikani o’rgan. Shunda yuqorida sanab o’tilgan xislatlarga ega insonlar sening mijozingga aylanadi. Buni nega muhim ekanligini hozir tushunmasliging mumkin. Shunday bo’lsada o’rganishga harakat qilib ko’r. Statistika nega muhim ekanligini 2 ta gap bilan tushuntirish qiyin.
10. Hayotda balans haqida o’yla. Oila, karyera, badan+ruh, investitsiya, shaxsiy rivojlanish kabilar orasida balans muhim. Karyera+investitsiya ortidan quvib oilani, tana va ruhni yoddan chiqarish katta afsuslarga sabab bo’ladi.
Bek Olimjon
07.01.24
Norvegiya
Top 10% dan o’rganing
Qaysidir sohada yaxshi natijaga erishmoqchisiz.
Shaxsiy moliya, biznes, sport, tibbiyot va hok.
Bilimni o’sha sohadagi top 10% ekspertlardan o’rgangan afzal.
Sabablar:
1. Ular top 10% ga chiqqunga qadar kerakli og’ir mehnatni qilib bo’lgan. Rivojlanishingiz tezroq bo’ladi
2. Muvaffaqiyat yo’lidagi past-balandlarni yaxshi bilishadi. Arzigulik natija vaqt, mehnat va to’g’ri yo’nalish talab etishini bilishadi. Ular quruq va’dalar bilan ish tutmaydi
3. Ularga pul topishdan ko’ra o’z obro’sini saqlash muhimroq
4. Top 10% ga chiqish jarayonida keng (amaliy) bilim bazasi va tajribaga ega bo’lgan ular
5. Ular qanday qilib maqsad qo’yishni va unga erishishni bilishadi
6. Ular qaror qabul qilishda qo’rqmaydilar. Bu yuqumli xislat
7. Ular doim shaxsiy rivojlanish bilan band. Har doim eng yangi bilimlarga ega
8. Ular tiniq (konkret) fikrlashga o’rgangan. Shovqinni ajratishni bilishadi
9. Ular natija beradigan tavsiyalar beradi, maslahatlarini qizg’onmaydi, tekinga ulashadi
10. Ularda intizom shakllangan va taslim bo’lishi qiyin insonlar
Bek Olimjon
09.01.24
Norvegiya
PS. Top 10 emas, Top 10%. Farqi katta!
Qaysidir sohada yaxshi natijaga erishmoqchisiz.
Shaxsiy moliya, biznes, sport, tibbiyot va hok.
Bilimni o’sha sohadagi top 10% ekspertlardan o’rgangan afzal.
Sabablar:
1. Ular top 10% ga chiqqunga qadar kerakli og’ir mehnatni qilib bo’lgan. Rivojlanishingiz tezroq bo’ladi
2. Muvaffaqiyat yo’lidagi past-balandlarni yaxshi bilishadi. Arzigulik natija vaqt, mehnat va to’g’ri yo’nalish talab etishini bilishadi. Ular quruq va’dalar bilan ish tutmaydi
3. Ularga pul topishdan ko’ra o’z obro’sini saqlash muhimroq
4. Top 10% ga chiqish jarayonida keng (amaliy) bilim bazasi va tajribaga ega bo’lgan ular
5. Ular qanday qilib maqsad qo’yishni va unga erishishni bilishadi
6. Ular qaror qabul qilishda qo’rqmaydilar. Bu yuqumli xislat
7. Ular doim shaxsiy rivojlanish bilan band. Har doim eng yangi bilimlarga ega
8. Ular tiniq (konkret) fikrlashga o’rgangan. Shovqinni ajratishni bilishadi
9. Ular natija beradigan tavsiyalar beradi, maslahatlarini qizg’onmaydi, tekinga ulashadi
10. Ularda intizom shakllangan va taslim bo’lishi qiyin insonlar
Bek Olimjon
09.01.24
Norvegiya
PS. Top 10 emas, Top 10%. Farqi katta!
Inson o’z qadrini oshirish uchun…
Uch darajadagi qadri baland insonlar bor. Daraja oshgan sari qadr ham, topadigan puli ham oshib boradi.
1-daraja: boshqalar qilmaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun ko’pchilik ingliz tili muhim ekanligini bilsada uni o’rganmaydi. Natijada ingliz tili o’rgangan odam bilim olish imkoniyati ortadi va shu bilan birga pul topish imkoniyati ortadi.
2-daraja: boshqalar qilishni hohlamaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun salomatligini o’ylab kerakli jismoniy tarbiya qiluvchi odamlar. Unday odamlar har kuni sport bilan mashg’ul. Nafsiga berilib zararli ovqatlarni yeyavermaydi. O’zini majburlab bo’lsada sabr qiladi. Bu esa intizom rivojlanishiga olib keladi. Yana bir misol kuniga bir necha soatni bilim olish uchun sarflash, ijtimoiy tarmoqlardan cheklanish. Bu intizomni shakllanishiga olib keladi. Intizomli insonlar muvaffaqiyatli bo’ladilar.
3-daraja: boshqalar qila olmaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun Elon Musk. U elektr avtomobil sanoatini revolyutsiya qilmoqda, qayta ishlatish mumkin bo’lgan raketalar ishlab chiqarish bo’yicha dominant. Butun yer yuzasini tez internet bilan ta’minlash uchun StarLinkni ishga tushirdi. Inson miyasiga chip o’rnatish orqali ko’rlarni davolamoqchi. Shuning uchun ham u dunyoning eng boy odami.
Birinchi darajaga chiqishimiz o’z hayotimizni o’zgartirsa, ikkinchi darajaga chiqa olishimiz oilamizni, jamiyatimizni ijobiy tomonga o’zgartirishiga keng imkoniyatlar beradi.
Bek Olimjon
11.01.2024
Norvegiya
Uch darajadagi qadri baland insonlar bor. Daraja oshgan sari qadr ham, topadigan puli ham oshib boradi.
1-daraja: boshqalar qilmaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun ko’pchilik ingliz tili muhim ekanligini bilsada uni o’rganmaydi. Natijada ingliz tili o’rgangan odam bilim olish imkoniyati ortadi va shu bilan birga pul topish imkoniyati ortadi.
2-daraja: boshqalar qilishni hohlamaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun salomatligini o’ylab kerakli jismoniy tarbiya qiluvchi odamlar. Unday odamlar har kuni sport bilan mashg’ul. Nafsiga berilib zararli ovqatlarni yeyavermaydi. O’zini majburlab bo’lsada sabr qiladi. Bu esa intizom rivojlanishiga olib keladi. Yana bir misol kuniga bir necha soatni bilim olish uchun sarflash, ijtimoiy tarmoqlardan cheklanish. Bu intizomni shakllanishiga olib keladi. Intizomli insonlar muvaffaqiyatli bo’ladilar.
3-daraja: boshqalar qila olmaydigan ishlarni qiladigan odamlar
Misol uchun Elon Musk. U elektr avtomobil sanoatini revolyutsiya qilmoqda, qayta ishlatish mumkin bo’lgan raketalar ishlab chiqarish bo’yicha dominant. Butun yer yuzasini tez internet bilan ta’minlash uchun StarLinkni ishga tushirdi. Inson miyasiga chip o’rnatish orqali ko’rlarni davolamoqchi. Shuning uchun ham u dunyoning eng boy odami.
Birinchi darajaga chiqishimiz o’z hayotimizni o’zgartirsa, ikkinchi darajaga chiqa olishimiz oilamizni, jamiyatimizni ijobiy tomonga o’zgartirishiga keng imkoniyatlar beradi.
Bek Olimjon
11.01.2024
Norvegiya
TALABALAR UCHUN KURS O’TMOQCHIMAN
Kursga qiziquvchilar sonini aniqlab olishimiz va shunga mos tayyorgarlik ko’rishimiz uchun sizning fikringiz muhim. Men sifatli ma’lumot bera olishim uchun yaxshi tayyorgarlik qilishim zarur. Shu sabab ham fikringizni ayamang.
Kurs haqida qisqacha
Kurs kimlar uchun?
- talabalar, oftalmologiyaga endi kirib kelganlar, boshqa sohadagi shifokorlar
Kursda nimalar o’rgatiladi?
- oftalmologiya asoslari, amaliyotda kerak bo’ladigan anatomiya va fiziologiya, tekshiruvlar
- eng ko’p uchraydigan kasalliklar sababi, patofiziologiyasi, oldini olish, vaqtida davolash
- tibbiy statistika haqida dastlabki ma’lumotlar
Bonus material sifatida quyidagi ma’lumotlar ham beriladi
- tibbiy fanlarni o’zlashtirish bo’yicha tavsiyalar
- bilim olishda reja tuzish, struktura yaratish
- umumiy olganda ”bilim olish bo’yicha bilim” haqida ma’lumotlar
Bu kurs sizga qiziq bo’lsa linkdagi 4 tagina savolga javob bering iltimos
Hurmat bilan,
Bek Olimjon
PS. Kurs 10 ta darsdan iborat. Haftasiga 2 marta, jonli bo’ladi. Yakuniy narxini endi aniqlaymiz. Tibbiyotga aloqasi bo’lmagan odamlarga kurs qiziq bo’lsa qatnashsa bo’ladi.
https://forms.gle/HDKZgvrboMadfzJE7
Kursga qiziquvchilar sonini aniqlab olishimiz va shunga mos tayyorgarlik ko’rishimiz uchun sizning fikringiz muhim. Men sifatli ma’lumot bera olishim uchun yaxshi tayyorgarlik qilishim zarur. Shu sabab ham fikringizni ayamang.
Kurs haqida qisqacha
Kurs kimlar uchun?
- talabalar, oftalmologiyaga endi kirib kelganlar, boshqa sohadagi shifokorlar
Kursda nimalar o’rgatiladi?
- oftalmologiya asoslari, amaliyotda kerak bo’ladigan anatomiya va fiziologiya, tekshiruvlar
- eng ko’p uchraydigan kasalliklar sababi, patofiziologiyasi, oldini olish, vaqtida davolash
- tibbiy statistika haqida dastlabki ma’lumotlar
Bonus material sifatida quyidagi ma’lumotlar ham beriladi
- tibbiy fanlarni o’zlashtirish bo’yicha tavsiyalar
- bilim olishda reja tuzish, struktura yaratish
- umumiy olganda ”bilim olish bo’yicha bilim” haqida ma’lumotlar
Bu kurs sizga qiziq bo’lsa linkdagi 4 tagina savolga javob bering iltimos
Hurmat bilan,
Bek Olimjon
PS. Kurs 10 ta darsdan iborat. Haftasiga 2 marta, jonli bo’ladi. Yakuniy narxini endi aniqlaymiz. Tibbiyotga aloqasi bo’lmagan odamlarga kurs qiziq bo’lsa qatnashsa bo’ladi.
https://forms.gle/HDKZgvrboMadfzJE7
Google Docs
"General ophthalmology" kursiga qiziquvchilar uchun
"General ophthalmology" kursini olish istagida bo'lganlar uchun ro'yhatga qo'shilish imkonini beruvchi ilova
Barchasi nisbiy…
2011-yil. Shvetsiyada magistraturada o’qiyman. Karolinska, top 10 tibbiyot institutlaridan biri
AI darsidan imtihon
Bizga dars o’tgan professor bir xalqaro jurnalda bosh muharrir bo’lib ishlar edi. Bir Koreyalik professor ana shu jurnalda chop etish uchun ilmiy maqola topshiradi. Maqolada xatolik bo’ladi.
Imtihon topshirig’i Koreyalik professor qilgan xatoni topish, uni nega xato ekanligini asoslab berish va to’g’ri yechim berish.
Imtihonni uydan turib topshiramiz, xohlagan materialdan foydalanish mumkin. 12 soat vaqt berilgan.
11 soat 50 minut deganda topshirgandim. Bu vaqt ichida 1 marta hojatga borishga va 1 chashka kofe ichishga imkonim bo’lgan xolos. Imtihondan 20% atrofida talaba o’tgan. Men 3 baho bilan o’tganman.
Bir xitoylik gruppadoshim 1 soatga qolmay tugatgan va 5 baho olgan edi.
Magistraturani 40+ talaba boshlagan, 14 tasi o’z vaqtida tamomlay olgan.
2023-yil
Jiyanim Norvegiyada bakalavrni 1-semestrini tamomladi. Dars qoldirmay o’qidi (darsga qatnashish majburiy emas), darsdan keyin, dam olish kunlari ham o’qidi. Rosa o’qidi, imtihonlarga qattiq tayyorlandi. Jami 4 ta fan.
Imtihonlardan ikkita 3 va ikkita 4 oldi. Imtihonlardan yiqilganlar esa talaygina. Jiyanim Uzb standarti bo’yicha o’z yoshiga ko’ra top student. 16 yoshida IELTS 7+ ga erishgan. 3 olish fail bo’lgani belgisi emas. U shunchaki boshqa muhitda. Barchasi nisbiy.
2024-yil
Kecha 60 ga kirayotgan bir insondan menga mentorlik qilishini iltimos qildim. Men hayotimda hech qachon qila olmasam kerak deb hisoblaydigan maqsadni qanchalik real ekanligini tushuntirib berdi. Unga erishishim uchun o’ta konkret 2 yillik reja tuzib berdi. U maqsadga o’zi 20 yil oldin erishgan ekan.
Barchasi nisbiy.
Atrofimizda kimlar bo’lishi muhim.
Vaqtimizni kimlar bilan o’tkazishimiz muhim.
Biz atrofimizdagi doimiy 5 ta odam o’rtachasimiz.
Atrofimizga qaraylik, u yaqqol ko’zgu.
Bek Olimjon
13.01.24
Norvegiya
2011-yil. Shvetsiyada magistraturada o’qiyman. Karolinska, top 10 tibbiyot institutlaridan biri
AI darsidan imtihon
Bizga dars o’tgan professor bir xalqaro jurnalda bosh muharrir bo’lib ishlar edi. Bir Koreyalik professor ana shu jurnalda chop etish uchun ilmiy maqola topshiradi. Maqolada xatolik bo’ladi.
Imtihon topshirig’i Koreyalik professor qilgan xatoni topish, uni nega xato ekanligini asoslab berish va to’g’ri yechim berish.
Imtihonni uydan turib topshiramiz, xohlagan materialdan foydalanish mumkin. 12 soat vaqt berilgan.
11 soat 50 minut deganda topshirgandim. Bu vaqt ichida 1 marta hojatga borishga va 1 chashka kofe ichishga imkonim bo’lgan xolos. Imtihondan 20% atrofida talaba o’tgan. Men 3 baho bilan o’tganman.
Bir xitoylik gruppadoshim 1 soatga qolmay tugatgan va 5 baho olgan edi.
Magistraturani 40+ talaba boshlagan, 14 tasi o’z vaqtida tamomlay olgan.
2023-yil
Jiyanim Norvegiyada bakalavrni 1-semestrini tamomladi. Dars qoldirmay o’qidi (darsga qatnashish majburiy emas), darsdan keyin, dam olish kunlari ham o’qidi. Rosa o’qidi, imtihonlarga qattiq tayyorlandi. Jami 4 ta fan.
Imtihonlardan ikkita 3 va ikkita 4 oldi. Imtihonlardan yiqilganlar esa talaygina. Jiyanim Uzb standarti bo’yicha o’z yoshiga ko’ra top student. 16 yoshida IELTS 7+ ga erishgan. 3 olish fail bo’lgani belgisi emas. U shunchaki boshqa muhitda. Barchasi nisbiy.
2024-yil
Kecha 60 ga kirayotgan bir insondan menga mentorlik qilishini iltimos qildim. Men hayotimda hech qachon qila olmasam kerak deb hisoblaydigan maqsadni qanchalik real ekanligini tushuntirib berdi. Unga erishishim uchun o’ta konkret 2 yillik reja tuzib berdi. U maqsadga o’zi 20 yil oldin erishgan ekan.
Barchasi nisbiy.
Atrofimizda kimlar bo’lishi muhim.
Vaqtimizni kimlar bilan o’tkazishimiz muhim.
Biz atrofimizdagi doimiy 5 ta odam o’rtachasimiz.
Atrofimizga qaraylik, u yaqqol ko’zgu.
Bek Olimjon
13.01.24
Norvegiya
Natijalar ko’rinadi, ortida turgan mehnat emas
(Bu postni maslahat sifatida ko’rmang. Muammo bo’lsa o’zingiz javobgarsiz)
Tanani qisqa vaqt o’ta noqulay sovuqda bo’lishi sog’liq uchun foydali. Misol muzdek suvda, qorda, muzda cho’milish.
Bundan 2 yilcha avval oldimga qo’ygan maqsadlarimdan biri muzda cho’milish (ice bath) edi.
Bunga tayyorgarlikni dastlab oddiy dush qilish yakunida ustimdan 1-2 soniyaga muzdek suv quyishdan boshladim.
Sekin-sekin soniyalarni oshirib bordim, avval 5 sekund, keyin 30 sekund va hok.
Oradan vaqt o’tdi va hozir bemalol qorda yotadigan darajaga chiqa oldim.
Bugun instagramda qo’yilgan, shunchaki olingan video ana shunday «qorda cho’milish» jarayonidan oldin olingan.
Rost, qorda, -8da, oyoq yalang, yozgi shortikda, futbolkada bemalol yuripman, qorda yotibman.
Videoga chiqmagan joyi esa keyin kiyimlarni yechim qorda «cho’milganim» 😁
2 daqiqali oson ko’ringan ish ortida 2 yil davomida «komfort zonamdan chiqqanim» bor. O’zim xohlamagan narsani qilishga o’zimni majburlashim yotipti. Oson bo’lmadi, lekin qilish kerak edi shuni.
Biz faqat natijalarni ko’ramiz, ortida turgan mehnatni emas. O’zimizni ovutish uchun natijaga erishgan odamni «unga omad kelganda!» deymiz. Omad harakat qilgan odamga «keladi». Maqsad bormi harakat qilish kerak.
Bek Olimjon
15.01.24
Norvegiya
PS. Aytganday, hali ko’rmagan bo’lsangiz, videoda motivatsiya va time management bo’yicha 2 ta muhim kitoblarni tavsiya etganman. Mana bu ilova orqali ko’rish mumkin
https://www.instagram.com/reel/C2HxQZwKC-9/?igsh=dGxzMjJ5cWdhYnky
(Bu postni maslahat sifatida ko’rmang. Muammo bo’lsa o’zingiz javobgarsiz)
Tanani qisqa vaqt o’ta noqulay sovuqda bo’lishi sog’liq uchun foydali. Misol muzdek suvda, qorda, muzda cho’milish.
Bundan 2 yilcha avval oldimga qo’ygan maqsadlarimdan biri muzda cho’milish (ice bath) edi.
Bunga tayyorgarlikni dastlab oddiy dush qilish yakunida ustimdan 1-2 soniyaga muzdek suv quyishdan boshladim.
Sekin-sekin soniyalarni oshirib bordim, avval 5 sekund, keyin 30 sekund va hok.
Oradan vaqt o’tdi va hozir bemalol qorda yotadigan darajaga chiqa oldim.
Bugun instagramda qo’yilgan, shunchaki olingan video ana shunday «qorda cho’milish» jarayonidan oldin olingan.
Rost, qorda, -8da, oyoq yalang, yozgi shortikda, futbolkada bemalol yuripman, qorda yotibman.
Videoga chiqmagan joyi esa keyin kiyimlarni yechim qorda «cho’milganim» 😁
2 daqiqali oson ko’ringan ish ortida 2 yil davomida «komfort zonamdan chiqqanim» bor. O’zim xohlamagan narsani qilishga o’zimni majburlashim yotipti. Oson bo’lmadi, lekin qilish kerak edi shuni.
Biz faqat natijalarni ko’ramiz, ortida turgan mehnatni emas. O’zimizni ovutish uchun natijaga erishgan odamni «unga omad kelganda!» deymiz. Omad harakat qilgan odamga «keladi». Maqsad bormi harakat qilish kerak.
Bek Olimjon
15.01.24
Norvegiya
PS. Aytganday, hali ko’rmagan bo’lsangiz, videoda motivatsiya va time management bo’yicha 2 ta muhim kitoblarni tavsiya etganman. Mana bu ilova orqali ko’rish mumkin
https://www.instagram.com/reel/C2HxQZwKC-9/?igsh=dGxzMjJ5cWdhYnky
Bilaman bu post obunachilarim 99% uchun qiziq emas.
Qani edi obunachilarim, boshqa yoshlar, umuman o’zbek bloggerlari mana shu haqida gapirganida edi.
Post chuqur iqtisodiy inqirozga uchragan Argentinaga xaloskor sifatida kelgan Milei haqida.
U kecha Jahon Ekonomika Forumida (WEF) 23 daqiqali nutq so’zladi. Bugun ertalab ishga ketayotib poyezdda ko’rdim nutqni. Bunday chuqur nutqni anchadan beri eshitmagan edim. Ishdan qaytayotsam video Twitterda trendga aylanib ulgurgan.
23 daqiqali video saboqlarga g’ij-g’ij to’la. Mana bular men olgan insightlardan ayrimlar
- insoniyat iqtisodiy tarixi
- davlatlar yalpi ichki maxsuloti o’sish tarixi
- dunyodagi qashshoqlik yechimi
- iqtisodiy rivojlanish qahramonlari
- hozirgi kunda g’arb iqtisodiyotidagi xavflar
- jamiyatlar rivojlanishi uchun xavflar
- Argentina misolida qanday xatolar qilmaslik
- davlatlarni iqtisodiy farovonlikka olib chiqish yechimi
- erkin bozor yaratadigan imkoniyatlar va bir qancha boshqa foydali info
Ilmiy dalillarga asoslangan, intellektual, nima haqida gapirayotganini aniq va tiniq biladigan, hech qanday suv qo’shilmagan, maqsadi shaffof, o’z fikrini aytishdan qo’rqmaydigan, qolganlarni ochiq tanqid qiladigan, dangal gapiradigan bunday odamni WEF da nutq so’zlovchilar ichida ko’rmagan edim. U zamonaviy trendga aylangan, g’arb davlatlarida siyosat darajasiga chiqqan feminism va shu kabi turli xil ideologiyalarga qarshi fikrlarni ochiq aytmoqda.
Mayli, Milei, uning nutqi va hokazolar bir chetda tursin.
Men hech bo’lmasa videoda ishlatilgan texnologiya haqida gaplashishimizni xohlar edim.
Video ingliz tilida, yuz ifodasiyu, intonatsiyasi Mileinikidek. Ammo Milei asl nutqi ispan tilida bo’lgan.
AI (heygen) texnologiya tarjimadan tortib, yuz ifodasi, gapirish stili, ovozi kabilarni shu darajada o’xshatganki, oddiy ko’z uchun farqlash ilojsiz.
Shuning uchun ham ingliz tili o’rganish kerak deyman. Ingliz tili o’rganish mana shunday ma’lumotlarni birinchi qo’ldan jonli olish imkoniyatini beradi. Biz esa TikTokda jilpillaganlarni tomosha qilib o’tiraveramiz. TikTok ko’rmaydiganimiz motivatsion videolar ko’rish bilan bandmiz. Na bugunimiz uchun, na ertamiz uchun foydasi bor ishlar bilan bandmiz. Dunyodagi tengdoshlar esa shamol tezligida rivojlanmoqda.
Qani edi obunachilarim, boshqa yoshlar, umuman o’zbek bloggerlari mana shu haqida gapirganida edi.
Post chuqur iqtisodiy inqirozga uchragan Argentinaga xaloskor sifatida kelgan Milei haqida.
U kecha Jahon Ekonomika Forumida (WEF) 23 daqiqali nutq so’zladi. Bugun ertalab ishga ketayotib poyezdda ko’rdim nutqni. Bunday chuqur nutqni anchadan beri eshitmagan edim. Ishdan qaytayotsam video Twitterda trendga aylanib ulgurgan.
23 daqiqali video saboqlarga g’ij-g’ij to’la. Mana bular men olgan insightlardan ayrimlar
- insoniyat iqtisodiy tarixi
- davlatlar yalpi ichki maxsuloti o’sish tarixi
- dunyodagi qashshoqlik yechimi
- iqtisodiy rivojlanish qahramonlari
- hozirgi kunda g’arb iqtisodiyotidagi xavflar
- jamiyatlar rivojlanishi uchun xavflar
- Argentina misolida qanday xatolar qilmaslik
- davlatlarni iqtisodiy farovonlikka olib chiqish yechimi
- erkin bozor yaratadigan imkoniyatlar va bir qancha boshqa foydali info
Ilmiy dalillarga asoslangan, intellektual, nima haqida gapirayotganini aniq va tiniq biladigan, hech qanday suv qo’shilmagan, maqsadi shaffof, o’z fikrini aytishdan qo’rqmaydigan, qolganlarni ochiq tanqid qiladigan, dangal gapiradigan bunday odamni WEF da nutq so’zlovchilar ichida ko’rmagan edim. U zamonaviy trendga aylangan, g’arb davlatlarida siyosat darajasiga chiqqan feminism va shu kabi turli xil ideologiyalarga qarshi fikrlarni ochiq aytmoqda.
Mayli, Milei, uning nutqi va hokazolar bir chetda tursin.
Men hech bo’lmasa videoda ishlatilgan texnologiya haqida gaplashishimizni xohlar edim.
Video ingliz tilida, yuz ifodasiyu, intonatsiyasi Mileinikidek. Ammo Milei asl nutqi ispan tilida bo’lgan.
AI (heygen) texnologiya tarjimadan tortib, yuz ifodasi, gapirish stili, ovozi kabilarni shu darajada o’xshatganki, oddiy ko’z uchun farqlash ilojsiz.
Shuning uchun ham ingliz tili o’rganish kerak deyman. Ingliz tili o’rganish mana shunday ma’lumotlarni birinchi qo’ldan jonli olish imkoniyatini beradi. Biz esa TikTokda jilpillaganlarni tomosha qilib o’tiraveramiz. TikTok ko’rmaydiganimiz motivatsion videolar ko’rish bilan bandmiz. Na bugunimiz uchun, na ertamiz uchun foydasi bor ishlar bilan bandmiz. Dunyodagi tengdoshlar esa shamol tezligida rivojlanmoqda.
Puli borlar imkoniyati har doim ko’proq bo’lgan. Yaxshiroq yashash sharoiti, mashina, yaxshi ovqat va hok.
Bundan 150 yil oldin puli bor odamlar kasal bo’lsa tezroq tuzalib ketish uchun o’zini ”tabib” deb e’lon qilgan odamlarga borishni odat qilishgan. Chunki unday ”tabiblar” kasallikdan tez xalos qilishlarini reklama qilishar edi.
Natijada esa o’sha puldorlar kasallikdan emas, balki o’sha ”tabiblar” bergan doridan zaharlanib yoki qilingan ”davo” xato bo’lgani sabab o’lish ehtimoli kasallikdan o’lishdan ko’ra ancha yuqori bo’lgan.
Xulosa: natijaga tez erishaman deyish = mag’lubiyatga tez erishish kafolati
Bunday ”tabiblar” hozir tibbiyotda ham, iqtisodda ham ko’p.
Muammo yechimi bilan bo’lsin deydignanlarga.
Xo’sh qanday ”tabib”larga borish kerak unda?
Natijaga erishgan, erishgan natijasi undanda yuqoriroq natijaga erishgan tabiblar tomonidan tan olingan tabiblarga borish kerak. Yuqori natijali tabiblar guruhi tomonidan tan olingan bo’lsa yana yaxshi.
Agar men biznes trening sotayotgan bo’lsam, meni biznesim mendan 10 baravar ko’p yutuqqa erishgan biznesmenlar tomonidan ma’qullangan va tan olingan bo’lsa keyin oling kursimni. Bo’lmasa yo’q.
Agar ”tagi yo’q” biznes kurs sotsam sizga shu postni menga qaytarib yuboring. Kursni tekin qilib beraman sizga 😁
Bek Olimjon
23.01.24
Norvegiya
Bundan 150 yil oldin puli bor odamlar kasal bo’lsa tezroq tuzalib ketish uchun o’zini ”tabib” deb e’lon qilgan odamlarga borishni odat qilishgan. Chunki unday ”tabiblar” kasallikdan tez xalos qilishlarini reklama qilishar edi.
Natijada esa o’sha puldorlar kasallikdan emas, balki o’sha ”tabiblar” bergan doridan zaharlanib yoki qilingan ”davo” xato bo’lgani sabab o’lish ehtimoli kasallikdan o’lishdan ko’ra ancha yuqori bo’lgan.
Xulosa: natijaga tez erishaman deyish = mag’lubiyatga tez erishish kafolati
Bunday ”tabiblar” hozir tibbiyotda ham, iqtisodda ham ko’p.
Muammo yechimi bilan bo’lsin deydignanlarga.
Xo’sh qanday ”tabib”larga borish kerak unda?
Natijaga erishgan, erishgan natijasi undanda yuqoriroq natijaga erishgan tabiblar tomonidan tan olingan tabiblarga borish kerak. Yuqori natijali tabiblar guruhi tomonidan tan olingan bo’lsa yana yaxshi.
Agar men biznes trening sotayotgan bo’lsam, meni biznesim mendan 10 baravar ko’p yutuqqa erishgan biznesmenlar tomonidan ma’qullangan va tan olingan bo’lsa keyin oling kursimni. Bo’lmasa yo’q.
Agar ”tagi yo’q” biznes kurs sotsam sizga shu postni menga qaytarib yuboring. Kursni tekin qilib beraman sizga 😁
Bek Olimjon
23.01.24
Norvegiya
Men yil rejasini qanday tuzishim haqida
Yaqinda bir tanishim aytib qoldi. ”2023 da 3 ta chet davlatiga biznes sayohat qilishni reja qilgan edim, 8 tasiga bordim” deb. O’ylab ko’rsa zo’r natijadek. Ammo…
Kutmagan edi shekilli, men bu ishni maqtanadigan yutuq emasligini, aslida mag’lubiyat ekanligini aytdim.
Yil boshida 3 ta davlatga borishni reja qilgan, ammo 8 taga borgan. Demak noto’g’ri reja qilgan. Bir tomondan o’sha tanishimda 8 ta davlatga borish imkoni bo’lgan va maqsadni past qo’ygan deyish mumkin. Ikkinchi tomondan reja qilinmagan o’sha 5 ta sayohat hayotning boshqa sohalaridagi ishlarni kesilishiga sabab bo’lganligi suhbat davomida aniq bo’ldi. Tanishim eng e’tibor bermagan jihati reja qilinmagan sayohatlar sabab oilasidan kamida 1 oy uzoq bo’lgani edi. Bu tomonini o’ylamappan deb o’zi ham tan oldi keyin.
Reja qilishda va unga amal qilishda ko’pchilik qiynaladi. Shu jumladan men ham reja qilishni to’g’ri tartibga solib olishim uchun bir necha yil vaqt ketgan.
Men yilimni qanday reja qilaman?
Men keyingi yil rejasini yoz o’rtalaridan boshlayman. Unda qilishim kerak bo’lgan katta maqsadlarni yozib boraman. Yil yakuniga borib keyingi yil qilinishi kerak bo’lgan ishlar ro’yhati 100-130 ta bo’ladi. Tahlil qilib ahamiyat jihatidan past bo’lganlarini o’chirib tashlayman. Natijada 70-80 ta qoladi.
Keyin o’sha rejalarni 5 ta asosiy toifalarga bo’lib chiqaman: 1) oila; 2) o’zim; 3) karyera; 4) biznes; 5) ijtimoiy loyihalar. Mana shularni alohida varaqlarga yozaman va devorimga osib qo’yaman. Har bir toifada 15-20 ta atrofida bo’ladi. Har bir toifada nimalar borligini yaqinroqdan kor’sak
1) Oila - oila uchun qo’yilgan maqsadlar ro’yhati. Oila bilan safarlaru, haridlar, maktab va hok…
2) O’zim - ruh+badan+aql o’rtasidagi balansni ushlashga olib boruvchi, hotirjamlikni ta’minlovchi amallar. Unga sport, kitob o’qish, ruhiy yengillik beruvchi ishlar, shaxsiy rivojlanish bo’yicha ishlash, mentorlar, do’stlar bilan aloqalar va hok kiradi.
3) Karyera - keyingi yili qaysi klinikada, kimlar bilan ishlamoqchiman. Nechta maqola chop etmoqchiman. Qaysi konferensiyaga, malaka oshirish kurslariga bormoqchiman/borishim kerak va hok. Nechta bemor ko’rishim, nechta operatsiya qilishim va hok.
4) Biznes - investitsiya, sherikchilik va hok
5) Ijtimoiy loyihalar - maqsadlar ichida eng pastki o’rinda turadi. Bu meni ijtimoiy tarmoqlardagi faoliyatim. O’sha instagram, youtube, telegram va hok. Bular orqali talabalarga yo’llanma berish, bemorlarga maslahat berish, mutaxassislar, talabalar uchun kurslar tashkil etish va hok.
Bu yerda vazn jihatdan har bir toifa bir xil bo’lishiga harakat qilaman. Misol karyera vazn jihatdan oiladan og’ir bo’lmasligi kerak. (Buni alohida ”o’rgimchak to’ri” matriksi ham bor. Bu haqida boshqa safar.)
Xo’p, keyin ana o’sha 70-80 ta ishlarni har oyda qilinishi kerak bo’lgan kichikroq qismlarga bo’lib chiqaman. Aytaylik bir yilda 1200 dollar jamg’arish, demak oyiga 100 dollardan, haftasiga 25 dollardan. Shunday qilib yillik rejani oylik, oylik rejani haftalik va haftalikni kunlik rejaga bo’lib chiqaman. Natijada bir kun qiladigan ishlarim aniq bo’ladi. Bu rejalarimdagi ishlar kech qolyaptimi yoki yo’qligini haftasiga kamida 3 marta tekshiraman.
Yana bir misol men bir yilda 120 km yugurmoqchiman. Demak oyiga 10km bo’lishi kerak. Haftasiga 2,5km. Xullas jarayonni tushundingiz.
Misol uchun meni 2024 qilishim kerak bo’lgan ishlar ro’yhati eng kechi bilan 2023 noyabrdayoq aniq bo’lgan. Misol 2024 davomida qachon, qayerga va necha kunga, nima uchun sayohat qilishim oldindan aniq.
Reja qilishga ko’p vaqt ketishi mumkin, ammo bu meni ko’proq natijalarga erishishimga yordam beradi. Aniq rejalar bo’lishi odam o’z oldidagi mas’uliyatini oshiradi. O’ziga bergan so’zi ustidan chiqishini ta’minlaydi. Boshqa vaqt o’g’rilariga ”yo’q” deb javob bera olish imkoniyatini beradi.
Shu joyda eng muhim qismini aytishim shart.
REJA QILGAN BILAN ISH BITMAYDI, UNI BAJARISH MUHIM.
Rejali ish tuting, unda baraka bor.
Bek Olimjon
24.01.24
Norvegiya
Yaqinda bir tanishim aytib qoldi. ”2023 da 3 ta chet davlatiga biznes sayohat qilishni reja qilgan edim, 8 tasiga bordim” deb. O’ylab ko’rsa zo’r natijadek. Ammo…
Kutmagan edi shekilli, men bu ishni maqtanadigan yutuq emasligini, aslida mag’lubiyat ekanligini aytdim.
Yil boshida 3 ta davlatga borishni reja qilgan, ammo 8 taga borgan. Demak noto’g’ri reja qilgan. Bir tomondan o’sha tanishimda 8 ta davlatga borish imkoni bo’lgan va maqsadni past qo’ygan deyish mumkin. Ikkinchi tomondan reja qilinmagan o’sha 5 ta sayohat hayotning boshqa sohalaridagi ishlarni kesilishiga sabab bo’lganligi suhbat davomida aniq bo’ldi. Tanishim eng e’tibor bermagan jihati reja qilinmagan sayohatlar sabab oilasidan kamida 1 oy uzoq bo’lgani edi. Bu tomonini o’ylamappan deb o’zi ham tan oldi keyin.
Reja qilishda va unga amal qilishda ko’pchilik qiynaladi. Shu jumladan men ham reja qilishni to’g’ri tartibga solib olishim uchun bir necha yil vaqt ketgan.
Men yilimni qanday reja qilaman?
Men keyingi yil rejasini yoz o’rtalaridan boshlayman. Unda qilishim kerak bo’lgan katta maqsadlarni yozib boraman. Yil yakuniga borib keyingi yil qilinishi kerak bo’lgan ishlar ro’yhati 100-130 ta bo’ladi. Tahlil qilib ahamiyat jihatidan past bo’lganlarini o’chirib tashlayman. Natijada 70-80 ta qoladi.
Keyin o’sha rejalarni 5 ta asosiy toifalarga bo’lib chiqaman: 1) oila; 2) o’zim; 3) karyera; 4) biznes; 5) ijtimoiy loyihalar. Mana shularni alohida varaqlarga yozaman va devorimga osib qo’yaman. Har bir toifada 15-20 ta atrofida bo’ladi. Har bir toifada nimalar borligini yaqinroqdan kor’sak
1) Oila - oila uchun qo’yilgan maqsadlar ro’yhati. Oila bilan safarlaru, haridlar, maktab va hok…
2) O’zim - ruh+badan+aql o’rtasidagi balansni ushlashga olib boruvchi, hotirjamlikni ta’minlovchi amallar. Unga sport, kitob o’qish, ruhiy yengillik beruvchi ishlar, shaxsiy rivojlanish bo’yicha ishlash, mentorlar, do’stlar bilan aloqalar va hok kiradi.
3) Karyera - keyingi yili qaysi klinikada, kimlar bilan ishlamoqchiman. Nechta maqola chop etmoqchiman. Qaysi konferensiyaga, malaka oshirish kurslariga bormoqchiman/borishim kerak va hok. Nechta bemor ko’rishim, nechta operatsiya qilishim va hok.
4) Biznes - investitsiya, sherikchilik va hok
5) Ijtimoiy loyihalar - maqsadlar ichida eng pastki o’rinda turadi. Bu meni ijtimoiy tarmoqlardagi faoliyatim. O’sha instagram, youtube, telegram va hok. Bular orqali talabalarga yo’llanma berish, bemorlarga maslahat berish, mutaxassislar, talabalar uchun kurslar tashkil etish va hok.
Bu yerda vazn jihatdan har bir toifa bir xil bo’lishiga harakat qilaman. Misol karyera vazn jihatdan oiladan og’ir bo’lmasligi kerak. (Buni alohida ”o’rgimchak to’ri” matriksi ham bor. Bu haqida boshqa safar.)
Xo’p, keyin ana o’sha 70-80 ta ishlarni har oyda qilinishi kerak bo’lgan kichikroq qismlarga bo’lib chiqaman. Aytaylik bir yilda 1200 dollar jamg’arish, demak oyiga 100 dollardan, haftasiga 25 dollardan. Shunday qilib yillik rejani oylik, oylik rejani haftalik va haftalikni kunlik rejaga bo’lib chiqaman. Natijada bir kun qiladigan ishlarim aniq bo’ladi. Bu rejalarimdagi ishlar kech qolyaptimi yoki yo’qligini haftasiga kamida 3 marta tekshiraman.
Yana bir misol men bir yilda 120 km yugurmoqchiman. Demak oyiga 10km bo’lishi kerak. Haftasiga 2,5km. Xullas jarayonni tushundingiz.
Misol uchun meni 2024 qilishim kerak bo’lgan ishlar ro’yhati eng kechi bilan 2023 noyabrdayoq aniq bo’lgan. Misol 2024 davomida qachon, qayerga va necha kunga, nima uchun sayohat qilishim oldindan aniq.
Reja qilishga ko’p vaqt ketishi mumkin, ammo bu meni ko’proq natijalarga erishishimga yordam beradi. Aniq rejalar bo’lishi odam o’z oldidagi mas’uliyatini oshiradi. O’ziga bergan so’zi ustidan chiqishini ta’minlaydi. Boshqa vaqt o’g’rilariga ”yo’q” deb javob bera olish imkoniyatini beradi.
Shu joyda eng muhim qismini aytishim shart.
REJA QILGAN BILAN ISH BITMAYDI, UNI BAJARISH MUHIM.
Rejali ish tuting, unda baraka bor.
Bek Olimjon
24.01.24
Norvegiya
Talabalar uchun kurs bo'yicha update
Xabaringiz bor, men talabalar uchun umumiy oftalmologiyadan kurs (va bilim olish usullari) tayyorlamoqdaman.
Kursga qiziquvchilar sonini aniqlash uchun bir necha kun oldin savolnoma yuborgan edim.
Kursga qiziqish bildirganlar soni ko'p, juda ko'p. Men hozirgacha bir vaqt o'zida 200+ talabaga kurs o'tgan edim. Qiziqish bildirganlar soni bundan aaancha ko'p.
Azizlar bunday ko'p talaba bo'lishi kurs tashkillashtiruvchilari uchun mas'uliyat yuklaydi. Ayniqsa u kursga pul to'lasangiz.
Shuning uchun kursni qanday tashkil etish, yuqori sifatni ushlab qolgan holda imkon qadar ko'pchilikka yetib borishini ta'minlash ustida ishlayapmiz. Turli yechimlarni ko'rib chiqyapmiz.
Shu vaqt ichida kurs materiallari ham tayyorlanmoqda.
Kurs tashkil etiladi. Sababi bunga ehtiyoj katta ekanligi yaqqol ko'rindi.
Qachon, qaysi kunlari, qancha kabilar haqida ma'lumot beraman. Iltimos ozgina vaqt bering.
Shu vaqt ichida kursda qatnashish qiziqishida bo'lganlar mana bu savolnomani to'ldirishlari mumkin.
Xabaringiz bor, men talabalar uchun umumiy oftalmologiyadan kurs (va bilim olish usullari) tayyorlamoqdaman.
Kursga qiziquvchilar sonini aniqlash uchun bir necha kun oldin savolnoma yuborgan edim.
Kursga qiziqish bildirganlar soni ko'p, juda ko'p. Men hozirgacha bir vaqt o'zida 200+ talabaga kurs o'tgan edim. Qiziqish bildirganlar soni bundan aaancha ko'p.
Azizlar bunday ko'p talaba bo'lishi kurs tashkillashtiruvchilari uchun mas'uliyat yuklaydi. Ayniqsa u kursga pul to'lasangiz.
Shuning uchun kursni qanday tashkil etish, yuqori sifatni ushlab qolgan holda imkon qadar ko'pchilikka yetib borishini ta'minlash ustida ishlayapmiz. Turli yechimlarni ko'rib chiqyapmiz.
Shu vaqt ichida kurs materiallari ham tayyorlanmoqda.
Kurs tashkil etiladi. Sababi bunga ehtiyoj katta ekanligi yaqqol ko'rindi.
Qachon, qaysi kunlari, qancha kabilar haqida ma'lumot beraman. Iltimos ozgina vaqt bering.
Shu vaqt ichida kursda qatnashish qiziqishida bo'lganlar mana bu savolnomani to'ldirishlari mumkin.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Bugun tog’dan tushayotgan edim.
O’rmon, baland daraxtlar, qor, sokinlik. Tabiat shu qadar go’zalki ayni vaqtda sen uni ichida turganingga ishonmaysan kishi. Kinolardagidek.
Shunda tabiat menga qarab…
«Go’zalligimni ko’ryapsanmi?» degandek bo’ldi.
Ko’zlarim esa,
«Bu qadar go’zallikni ko’ra oladigan darajada murakkab a’zolar ekanligimizni sen juda yaxshi bilasan» degandek.
Shu payt aql,
«Uchchalasini to’qnashtirgan zotni zikr qilmaysanmi?» dedi.
Telefonni qo’lga olmaganimga 1 soat bo’lgan edi.
Bek Olimjon
26.01.24
Norvegiya
O’rmon, baland daraxtlar, qor, sokinlik. Tabiat shu qadar go’zalki ayni vaqtda sen uni ichida turganingga ishonmaysan kishi. Kinolardagidek.
Shunda tabiat menga qarab…
«Go’zalligimni ko’ryapsanmi?» degandek bo’ldi.
Ko’zlarim esa,
«Bu qadar go’zallikni ko’ra oladigan darajada murakkab a’zolar ekanligimizni sen juda yaxshi bilasan» degandek.
Shu payt aql,
«Uchchalasini to’qnashtirgan zotni zikr qilmaysanmi?» dedi.
Telefonni qo’lga olmaganimga 1 soat bo’lgan edi.
Bek Olimjon
26.01.24
Norvegiya
Tesla buyurtma qildim, 3 marta…
Kecha tog’dan sayr qilib qaytayotib mashinam yo’l chetidagi ariqqa tushib ketdi va qorga tiqilib qoldi. 7 yillik mashina. Yangi mashina bo’lganda shu tiqilib qolmasmidi degan fikr keldi.
Tesla mashinalari dunyoda eng zo’rlaridan. Uni haydab ko’rgan odam boshqa eskiroq mashina haydagisi kelmaydi. Gelik yoki boshqalar Tesladek ”haydash kayfi”ni bermaydi. Mashinam Tesla emas.
Tesla Model Y 2023-yilda eng ko’p sotilgan mashina bo’ldi.
Shu Model Y ga 3 marta buyurtma berdim.
Har safar mashinang keldi, olib ketish uchun kun va vaqt tanla degan sms keladi va men har safar buyurtmani bekor qilaman 😁 Uni ustiga uyimda quvvatlagich ham bor.
Birinchi marta dekabr 2022. Model Y narhi 65 ming dollar atrofida edi. Bekor qildim, bir oy o’tib narhi 15ming tashladi. Bekor qilganimga hursand bo’ldim.
2023 davomida emotsiyaga berilib yana ikki marta buyurtma berdim. Olib ketishga bir hafta qolganida bekor qildim.
Sabablari bilan o’rtoqlashgim keldi shu yerda.
- yangi mashina menga oshiqcha stres bo’ladi deb o’yladim. Birov chizib ketmadimi degan havotir bo’ladi. Uni narhini ushlab qolish uchun asrab-avaylash kerak. Bolalar loy etigi bilan chiqsa xira bo’lasan odam. O’rmon yo’liga kirishda daraxt tegmadimi, chuqurga tushmadimmi kabi o’ylar. Polirovka, toza ushla va hok kabi vaqt oluvchi ishlar.
- Model Y ni tomi panorama oyna. Mana shu ham bekor qilishim sabablaridan biri bo’ldi. Men kayak va velosipedlarimni oynali tom ustiga qo’ysam, u sinib ketsa yana ishi ko’payadi degan fikr keldi.
- o’zi yangi mashina olish bu moliyaviy sog’lom qaror emas aslida. Mashina salondan chiqqan zahoti narhi yaxshigina tashlaydi. Mashina narhi doim pasayib boruvchi matoh. Oydan-oy pasayib boradi. Moliyaviy jihatdan pul keltiradigan investitsiya emas u. Yangi mashina sug’urtasi ham baland. Meni xolatimda mashina 96-98% vaqt davomida ishlatilmasdan parkovkada turadi. Bunga 45 ming sarflash puldan noto’g’ri foydalanish deb bildim.
- kundalik ehtiyojimni qondirayotgan o’sha 7 yoshli mashinam bor ekanligi ham asosiy sabablardan biri bo’ldi. To’g’ri, Tesladek ”haydash kayfi” yo’q, ammo ehtiyojni qoplaydi, bolalar aravasiyu chanasi, meni velosipedlarim, kayaklarni tashish mumkin. Qo’shnim 5 qop tuproq olgan ekan. So’rab chiqdi, kalitni berdim. Og’iri yengil bo’ldi.
- menimcha yangi mashina olmaganim eng asosiy sababi uning narhi meni necha oylik umrimga teng ekangligi bo’ldi. Ya’ni 45 mingga olsam, men o’sha 45 ming topish uchun necha oy umrimni sarflashim kerak degan savol bo’ldi. Har qalay bir oy emas 😀
Kundalik vaqtimni 2% qismida menga umri qisqa emotsiya beradigan buyum olish uchun butun hayotim necha foizini sarflashga roziman degan savolga javob topishim qiyin bo’ldi rosti.
Biror narsani harid qilishda o’sha narsaga bo’lgan ehtiyojni yaxshi tahlil qilish muhim. Undan keyin uni narhini $ da emas, balki umrda o’lchash odatda to’g’riroq qaror qabul qilishga yordam beradi.
Bek Olimjon
28.01.24
PS. O’tib ketayotgan bir yo’lovchi fermer chuqurdan chiqishimga yordam berdi. 4km yurgandan keyin bir Teslani chuqurdan chiqishiga yordam berdik. Chunki qor ko’p yoqqan edi.
Kecha tog’dan sayr qilib qaytayotib mashinam yo’l chetidagi ariqqa tushib ketdi va qorga tiqilib qoldi. 7 yillik mashina. Yangi mashina bo’lganda shu tiqilib qolmasmidi degan fikr keldi.
Tesla mashinalari dunyoda eng zo’rlaridan. Uni haydab ko’rgan odam boshqa eskiroq mashina haydagisi kelmaydi. Gelik yoki boshqalar Tesladek ”haydash kayfi”ni bermaydi. Mashinam Tesla emas.
Tesla Model Y 2023-yilda eng ko’p sotilgan mashina bo’ldi.
Shu Model Y ga 3 marta buyurtma berdim.
Har safar mashinang keldi, olib ketish uchun kun va vaqt tanla degan sms keladi va men har safar buyurtmani bekor qilaman 😁 Uni ustiga uyimda quvvatlagich ham bor.
Birinchi marta dekabr 2022. Model Y narhi 65 ming dollar atrofida edi. Bekor qildim, bir oy o’tib narhi 15ming tashladi. Bekor qilganimga hursand bo’ldim.
2023 davomida emotsiyaga berilib yana ikki marta buyurtma berdim. Olib ketishga bir hafta qolganida bekor qildim.
Sabablari bilan o’rtoqlashgim keldi shu yerda.
- yangi mashina menga oshiqcha stres bo’ladi deb o’yladim. Birov chizib ketmadimi degan havotir bo’ladi. Uni narhini ushlab qolish uchun asrab-avaylash kerak. Bolalar loy etigi bilan chiqsa xira bo’lasan odam. O’rmon yo’liga kirishda daraxt tegmadimi, chuqurga tushmadimmi kabi o’ylar. Polirovka, toza ushla va hok kabi vaqt oluvchi ishlar.
- Model Y ni tomi panorama oyna. Mana shu ham bekor qilishim sabablaridan biri bo’ldi. Men kayak va velosipedlarimni oynali tom ustiga qo’ysam, u sinib ketsa yana ishi ko’payadi degan fikr keldi.
- o’zi yangi mashina olish bu moliyaviy sog’lom qaror emas aslida. Mashina salondan chiqqan zahoti narhi yaxshigina tashlaydi. Mashina narhi doim pasayib boruvchi matoh. Oydan-oy pasayib boradi. Moliyaviy jihatdan pul keltiradigan investitsiya emas u. Yangi mashina sug’urtasi ham baland. Meni xolatimda mashina 96-98% vaqt davomida ishlatilmasdan parkovkada turadi. Bunga 45 ming sarflash puldan noto’g’ri foydalanish deb bildim.
- kundalik ehtiyojimni qondirayotgan o’sha 7 yoshli mashinam bor ekanligi ham asosiy sabablardan biri bo’ldi. To’g’ri, Tesladek ”haydash kayfi” yo’q, ammo ehtiyojni qoplaydi, bolalar aravasiyu chanasi, meni velosipedlarim, kayaklarni tashish mumkin. Qo’shnim 5 qop tuproq olgan ekan. So’rab chiqdi, kalitni berdim. Og’iri yengil bo’ldi.
- menimcha yangi mashina olmaganim eng asosiy sababi uning narhi meni necha oylik umrimga teng ekangligi bo’ldi. Ya’ni 45 mingga olsam, men o’sha 45 ming topish uchun necha oy umrimni sarflashim kerak degan savol bo’ldi. Har qalay bir oy emas 😀
Kundalik vaqtimni 2% qismida menga umri qisqa emotsiya beradigan buyum olish uchun butun hayotim necha foizini sarflashga roziman degan savolga javob topishim qiyin bo’ldi rosti.
Biror narsani harid qilishda o’sha narsaga bo’lgan ehtiyojni yaxshi tahlil qilish muhim. Undan keyin uni narhini $ da emas, balki umrda o’lchash odatda to’g’riroq qaror qabul qilishga yordam beradi.
Bek Olimjon
28.01.24
PS. O’tib ketayotgan bir yo’lovchi fermer chuqurdan chiqishimga yordam berdi. 4km yurgandan keyin bir Teslani chuqurdan chiqishiga yordam berdik. Chunki qor ko’p yoqqan edi.