Telegram Web Link
🌱 زبان پارسی گویا شد و تازی خموش‌ آمد
ز کنج‌ خلوت‌* دل‌ اهرمن‌ رفت‌ و سروش‌ آمد


🍃 چند چامه‌ی پارسی از «محمدحسین شهریار» که آن‌ها را تنها با واژه‌های پارسی سروده یا کمترین بهره را از واژه‌های بیگانه گرفته است:


پای من در سر کوی تو به گِل رفت فرو
گر دلت سنگ نباشد گِل گیرا داری
دگران خوشگل یک عضو* و تو سر تا پا خوب
آنچه خوبان همه دارند تو تنها داری

🍂🌾🍁

ای غنچه‌ی خندان چرا خون در دل ما می‌کنی؟
خاری به خود می‌بندی و ما را زِ سر وا می‌کنی؟
امروزِ ما بیچارگان امید فرداییش نیست
این دانی و با ما هنوز امروز و فردا می‌کنی

🍂🌴🍁

ای شاخِ گل که در پی گلچین دوانی‌ام
این نیست مزدِ رنجِ من و باغبانی‌ام
پروردمت به ناز که بنشینمت به پای
ای گل چرا به خاکِ سیه می‌نشانی‌ام

🍂🍀🍁

کارِ گل زار شود گر تو به گلزار آیی
نرخ یوسف شکند چون تو به بازار آیی
ماه در ابر رود چون تو برآیی لب بام
گل کم از خار شود چون تو به گلزار آیی

🍂🥀🍁

ای ماهِ شبِ دریا ای چشمه‌ی زیبایی
یک چشمه و صد* دریا فری و فریبایی
من زشتم و زندانی اما مه رخشنده
در پرده نه زیبنده‌ست با آن‌همه زیبایی

🍂🪴🍁

بزن که سوز دل من به ساز می‌گویی
ز ساز دل چه شنیدی که باز می‌گویی
کنون که راز دل ما ز پرده بیرون شد
بزن که در دل این پرده راز می‌گویی

🍂🌿🍁

مهتاب و سرشکی به هم آمیخته بودیم
خوش روی هم آن شب من و مه ریخته بودیم
با گریه‌ی خونین من و خنده‌ی مهتاب
آب رخی از شبنم و گل ریخته بودیم

🍂🌻🍁

از زندگانی‌ام گله دارد جوانی‌ام
شرمنده‌ی جوانی از این زندگانی‌ام
پروای پنج روز جهان کی کنم که عشق
داده نوید زندگی جاودانی‌ام

🍂🌾🍁

بار دیگر گر فرود آرد سری با ما جوانی
داستان‌ها دارم از بیداد پیری با جوانی
سال‌ها با بار پیری خم شدم در جستجویش
تا به چاه گور هم رفتم نشد پیدا جوانی

🍂🍃🍁

چه شد که بار دگر یاد آشنا کردی
چه شد که شیوه‌ی بیگانگی رها کردی
هزار درد فرستادی‌ام به جان لیکن*
چو آمدی همه آن دردها دوا* کردی


#شهریار
#چکامه_پارسی


خلوت، عضو، دوا: واژه‌های بیگانه
صد: از پارسی سد
لیک/لیکن: از پارسی بِیک

🍂🍃 @AdabSar 🍁
هما ارژنگی - آتورپاتکان
@AdabSar

چامه‌ی آتورپاتکان به انگیزه‌ی ۲۱ آذر، روز آزادی #آذرآبادگان (آذربایجان)

سروده و آوای زیبای #هما_ارژنگی


آتورپاتکان
تو درگسترده‌ی دوران
به هر شهر و به هر کویی
بلا گردان ایرانی
چه گویم من ز تبریزت
از آن سالار خیز آن خاک زر خیزت
به یاد آرم از آن جنبش
از آن هنگامه‌ی خونین
از آن مردان جان برکف
چو ستار و چو باقر یا خیابانی
و یا زان سیل گمنامان
که خون پاکشان شد خون بهای راه انسانی
زآذر ماه یاد آرم
من از آن آذر سوزان
که چون بیگانه‌ی رسوا
چو دزدی نابکار آمد
سر آزاده‌ات از پیکر میهن جدا سازد
در آن غوغای جانبازی
چه توفان‌ها به پا کردی
تو با بیگانگان و دشمنان خانگی دیدم چه‌ها کردی


آذرآبادگان در سال ۱۳۲۵ خورشیدی، پس از جنگ جهانی دوم و پس از پنج سال کشمکش از چنگ شوروی آزاد شد.

🟩⬜️🟥 @AdabSar

به مام گهربارم ایرانِ جان
که از جان پرستم ورا چون مِهان

بود زنده این آتش جاودان
از آتشگه آذرآبادگان


#فرهود_ربیعی
#چکامه_پارسی

در پاسداشت ۲۱ آذر، سالروز رهایی #آذرآبادگان (آذربایجان)

🟩⬜️🟥 @AdaSar

کسانی هستند که فرهنگ ایرانی را گرامی می‌دارند ولی فرهنگ‌های بومی را خوار می‌پندارند. من نمی‌دانم آن فرهنگ ایرانی که در چشم خام‌اندیشان پسند است، کدام است؟


#میرجلال_الدین_کزازی

💚🤍❤️ @AdabSar
مریم فَخلَعی- بگریز
@AdabSar
🔶🔹بگریز


بگریز
گریزپای سرکش من
که در هر گریزت
بندی از دلم رها می‌کنی
و در هر رهایی
شوری تازه می‌آفرینی

در ناکجاآباد
آشیانه نداریم من و تو
آشیان ما
ره شوریدگی‌ست دیوانه

دیوانگی کن
من بر همه‌ی دیوانگی‌هایت
مُهر پایانم


سراینده و گوینده #مریم_فخلعی
#چکامه_پارسی

🔶🔹 @AdabSar
گنهکارتَرچیز مردم بوَد
که از کین و آزَش خرَد گُم بوَد

چو خواهی که این را بدانی دُرُست
تنِ خویشتن را نگه کن نخست

که روی زمین سربه‌سر پیشِ توست
تو گویی سپهرِ روان خویشِ توست

همی رای داری که افزون کنی
ز خاک سیه مغز بیرون کنی

روانِ تو را دوزخ‌ست آرزوی
مگر زین سخن بازگردی به خوی
#فردوسی

همه آرزویم این که:
همیشه بزی نام‌ْبُردار و شاد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🪷
🪷🪷
ادب‌سار
🔲 دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی ▪️شاجِرد = از پارسی شاگرد ▫️شادان = از پارسی شادان. شاد sad، خوش و خّرم، خندان از ریشه‌ی اوستایی Sa = خشنود بودن، برگرفته از واژه‌ی Saiti= شادی و خوشی ▪️شادروان = از پارسی شاد و روان، چادر یا سایبانی در پیش کاخ شاهی،…
🔲 دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی


▪️ شالوس = از پارسی چالوس
▫️ شالِه = از پارسی شالک، شال کوچک
▪️ شاه = از پارسی شاه، sah یا خداوندگار، از واژه‌ی اوستایی xsaetar، همچنین واژه‌ی  xsaeta به آرِش(معنی) با شکوه و درخشان است، مهره‌ی شترنگ(شترنج)
▫️ شاهباز = از پارسی شَه باز، مرغ شکاری

▪️ شاهبانج = از پارسی شاه‌بانگ، گیاه دارویی برای دیو زدگی
▫️ شاه بلوط = از پارسی شاه بلوت
▪️ شاهتَرَج، شاه ترجیات = از پارسی شاه تره، شاه ترگان، سبزی دارویی برای گَری
▫️ شاهدانج = از پارسی شاهدانه
▪️ شاهَده = از پارسی شاهدانه

▫️ شاه رُخ = از پارسی یکی از مهره‌های شترنگ
▪️ شاهزنان از پارسی شهبانو، والاترین زن
▫️ شاهَسبرم، شاهسقرم، شاهَسفرن = از پارسی شاه اسپرغم، ریحان، از سبزی‌های خوشبو
▪️ شاهمَرگ = هر پرنده‌ای که پاهای بلندی دارد
▫️ شاهناز = از پارسی شهناز، آهنگی در خنیا

▪️ شاویش = از پارسی جاویش، درجه‌ی استوار در ارتش
▫️ شاهنج = از پارسی شاهنگ، ملکه‌ی مگس‌انگبین (زنبور عسل)
▪️ شاهی = از پارسی شاهی
▫️ شاهین = از پارسی شاهین، مرغ شکاری، زبانه‌ی ترازو
▪️ شای = از پارسی چای

▫️ شَباهُ = از پارسی شبات، کژدم(عقرب) زرد رنگ
▪️ شَبارق = از پارسی بیش باره و یا پیش پاره، گوشت تکه شده برای پختن، پیراهن پاره، پیش پاره
▫️ شُبارق = از پارسی بیباره، درختی تنومند با برگ‌هایی مانند توت که دارای چوب سختی است
▪️ شِبِت، شِبث = از پارسی شوید، شِوِد، سبزی خوردنی، گیاهی یک‌ساله از تیره‌ی چتریان


🔲 @AdabSar

دنباله دارد

📜 بازخن‌ها:
۱- فرهنگ دانشگاهی عربی-پارسی از المنجد الابجدی، نوشته‌ی لویس معلوف، برگردان احمد سیاح، چاپ پخش فرحان
۲- معجم المعربات، محمد التنوجی
۳- وام‌واژه‌ها در زبان عربی، شهاب‌الدین احمد خفاجی مصری، ترجمه حمید طبیبیان
۴- فرهنگ ریشه شناسی زبان پارسی، مصطفا پاشنگ

گردآوری: #بزرگمهر_صالحی
#واژه_های_پارسی_در_زبان_عربی


🔲 @AdabSar
🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


ـ #Society = (اجتماع، جامعه)، هازمان، هَزانه، هازه، انجمن، همبود، همبودگاه، همزیستگاه، چَپیرِه، مردم
ـ #Sociality = (اجتماعی‌بودن)، هازه‌خواهی
ـ #Sociable = (اجتماعی، جامعه‌پذیر)، هازمان‌پذیر، هازه‌پذیر
ـ #Sociability = (جامعه‌پذیری)، هازمان‌پذیری، هازه‌پذیری
ـ #Sociologist = (جامعه‌شناس)، هازمان‌شناس، هازه‌شناس
ـ #Sociologism = (جامعه‌شناسی)، هازه‌باوری
ـ #Socialize = (اجتماعی‌کردن)، هَزانیدن
ـ #Socialization = (اجتماعی‌کردن، اجتماعی‌شدن)، هَزانِش
ـ #Societal = (جامعه‌ای، اجتماعی)، هازمانی، هَزانی
ـ #Sociology = (جامعه‌شناسی)، هازمان‌شناسی، هَزانه‌شناسی، هازه‌شناسی
ـ #Social = (اجتماعی)، هَزانه‌ای
ـ #Socialism = (جامعه‌خواهی)، هازمان‌باوری، هازه‌خواهی، هازه‌گرایی
ـ #Socialist = (جامعه‌گرا، اجتماعی)، هازمان‌باور، هازه‌گرا

#مجید_دری
#پارسی_پاک
#جامعه #اجتماع
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

چو مهر میهن‌ات افروز گردد
شب یلدای میهن روز گردد

رسد دوران اهریمن به پایان
سپیدی چیره و پیروز گردد


#شاهین_سپنتا
#یلدا #چله

@AdabSar
💫🔥☀️

☀️ چله، آیینی که از فراز و فرود هزاره‌ها گذر کرد


☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال در این سرزمین پیشینه و ارج دارند. پس از نوروز، شب #چله یا #یلدا از برجسته‌ترین جشن‌هایی است که از پس هزاره‌های دور برآمده و خانواده‌ها را گرد هم می‌آورد و مردم را به تکاپو وادارد. در این سال‌ها خوشبختانه گرایش به آیین‌های ایرانی به‌‌ویژه مهرگان، سده و بزرگداشت کوروش افزایش یافته است.

☀️ به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافتند که نخستین شب زمستان، بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود. پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.

☀️ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و نگهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود با چهار اسب از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.


☀️ فَرتور(عکس): نگاره‌ی هندوانه، کاشی‌کاری کاخ گلستان

☀️ @AdabSar
⭐️🌙
جنب‌وجوش شب #یلدا شورِ نوروزی گرفت
دیده‌بوسی‌ها ز هر سامان چو آن‌روزی گرفت

آتشی در دی دمید از مهرِ جان‌افروز ما
چهره‌ی فردای مردم بوی بهروزی گرفت

از فروغ چارشنبه‌سوری آمد این نوید:
«چامه‌ی دیروزیان آهنگ امروزی گرفت»

تا زمستان گرم گردد، پای‌کوب و سرفراز
ساز از اردیبهشت و چنگ پیروزی گرفت

چادرش خورشید تا سرکرد و پشتِ کوه رفت
پاسی از شب شهر ایران آتش‌افروزی گرفت

بامِ تیر و شام یلدا هر دوتا بالابلند
بوم میهن زر و سیم از مِهر و مَهروزی گرفت

دشتِ ایران جای ساسان و ارشک و کوروش است
سرخوشا بومی که بوی شاه و شهروزی گرفت

چارگوشِ گیتی از کلک و هنر شد فربه جان
این جهان از نسکِ ایران دانش‌اندوزی گرفت

گرد هم گشتند پیران و جوانان گرم‌رو
تا انار و هندوانه رنگِ شب‌سوزی گرفت

از ستیغ زاگرس می جوشدَش گاماسیاب
سیمره چون مار رفت و پهنه‌ی خوزی گرفت

برنمی‌تابد ستم فرزندِ خاک این زمین
تیغ و خنجر آبرو از تیغِ فیروزی گرفت


#محمد_پوریان
#چکامه_پارسی


#چله #یلدا
⭐️ @AdabSar 🌙

🍷 یادبود سیاوش در شب چله

گفته شده که در ایران باستان و در جشن شب چله، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی برای فرارسیدن این جشن نگه‌داری می‌شد. در میان این خوراکی‌ها، میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید(نور) بود. انار که در وِرشیم(موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان(سفره) یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی «علی بلوکباشی» انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باززایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگه‌داری می‌کنند.


#یلدا #چله
🍷 @AdabSar

بیامد شب چله آغاز دی شد
خزان رفت و زمستان خیز پی شد
در این سَرما شده خانه تب و گرم
گمانم  که خدا هم  مست می شد

❄️☀️🍉

شب چله شب مزدا پرستان
شبُ شوریدگی شیرین مستان‌
شب شهنامه‌خوانی، همنشینی
بکوبان پا بِاَفشان بال و دستان


سراینده و فرستنده:
#کوروش_دورکی_بختیاری
#چکامه_پارسی


#یلدا #چله
@AdabSar
هما ارژنگی - یلدا
@AdabSar
☀️
جشنی دگر در گردش گردونه‌ی مهر
آغاز روز چیرگی بر تیرگی‌ها
جشنی به‌پاس اولین روز زمستان
روزی به‌دنبال شب زیبای یلدا

☀️سراینده و گوینده #هما_ارژنگی


#یلدا #چله
☀️ @AdabSar

☀️❄️ جوانی دوباره‌ی خورشید

روز نخست زمستان در دیدگاه پرستندگان خورشید روز ارجمندی بود. از این روز که کوتاه‌ترین روز سال است هر چه به پیش یا پس برویم روزها پیوسته بلندتر می‌شوند.

از سوی دیگر خورشید با رسیدن به چله‌ی تابستان به بیشترین نیروی خود رسیده و پس از آن هر روز زمان دیدارش کوتاه‌تر می‌شود. نیروی خورشید در پاییز فروکش می‌کند تا به پایان راه خود برسد. پس از شب یلدا بار دیگر زندگی و جوانی از سر می‌گیرد و هر روز نیرومندتر می‌شود.

در دیدگاه مردمان باستان که همه‌ی پدیده‌های جهان را دارای جان می‌انگاشت و به مرگ سددرسد باور نداشت، خورشید نیز جان داشت و هر سال کودکی، جوانی، بزرگسالی و پیری را از نو می‌پیمود. همچنین به یاری جادوی آدمیان بار دیگر زاده و جوان می‌شد. هرچند که شاید فرو نمی‌مرد.

پس اگر نخستین روز زمستان پس از یلدا را زایشی دیگر و اگر نه زایش، که توان دوباره و جوانی دیگری برای خورشید بدانیم پس سال کهن، خورشید کهن و هر چیز کهنی با آغاز زمستان به‌سر می‌رسد و سال و خورشید و جهانی نو آغاز می‌شود.


برداشت از: «جستاری چند در فرهنگ ایران» #مهرداد_بهار
بازنویسی شده به پارسی


#یلدا #چله
☀️❄️ @AdabSar

☀️🍉 یاریگران نبرد با اهریمن سرما و تاریکی


«علی بلوکباشی»، مردم‌شناس و پژوهشگر فرهنگ و آیین‌های ایران درباره جشن‌های آتش در زمستان نوشته است که ایرانیان باستان درجشن‌هایی چون یلدا و سده به یاری خورشید و ایزدان میرفتند تا آن‌ها را در نبرد با اهریمن یاری کنند.

در شب چله بلندترین جنگ با اهریمن درمی‌گیرد. از این رو ایرانیان در کنار خوانی(سفره‌ای) از میوه‌های سرخ پاییز در مهمانی و شادی تا پگاه بیدار می‌ماندند.

در جشن سده نیز که چله‌ی بزرگ به پایان می‌رسد، آتشی بزرگ و بلند می‌افروختند تا درخشش و گرمای آن را به آسمان برسانند و خورشید و ایزدان را در نبرد با اهریمن سردی و تاریکی یاری کنند. همچنین دست به دست یکدیگر گرد یک آتش می‌گشتند تا در کنار هم و با یاری هم از روزهای سرد زمستان بگذرند.


#یلدا #چله #سده
☀️🍉 @AdabSar

🏔☀️ زایش دوباره‌ی خورشید از فراز خاوران، آغاز خورماه و جشن‌های پرشمار دیگان و روز برابری آدمیان در ایران باستان فرخنده باد.

☀️☀️☀️
🌻🌻


خورشید درخشان شد
تا باد چنین بادا...
#مولوی


#یلدا #چله
@AdabSar

برای آنکه زندگی را دلپذیر کنند
شب‌ها و روزها را
نشانه نهاده‌اند
با نام‌ها و بهانه‌ها
امروز ما در چله‌های یادها

دریغا گوی زندگانی هستیم
که گرفته‌اند از ما


#بزرگمهر_صالحی
#چکامه_پارسی


#یلدا #چله
🥀🍷 @AdabSar
☀️ نخستین روز دی روز زایش مهر و بلند شدن روزها پس از یلدا «اورمزد روز»، «خورروز» و «خرم‌روز» نام داشت. می‌گویند که در زمان ساسانیان «خرمدینان» آن را خرم‌روز نامیدند. در این روز كسی به دیگری دستور نمی‌داد و كارها خودخواسته (داوطلبانه) انجام می‌شد و هرگونه جنگ و کشتار نکوهیده بود.

☀️ بیرونی نوشته که در این روز پادشاه از تخت به زیر می‌آمد، جامه‌ی سپید می‌پوشید، در بیابان بر زیرانداز سپید می‌نشست، با کشاورزان و برزگران همنشین می‌شد، از یک خوان(سفره) با آن‌ها خوراک می‌خورد و می‌گفت من امروز مانند شما هستم. زیرا پایداری دنیا به کارهای شما است. ما مانند دو برادر مهربان خواهیم بود. پادشاهان زن همچون «همای چهرزاد» و «پوران‌دخت» نیز از جایگاه خواهر با آنان سخن می‌گفتند. از این‌رو گفته شده که روز نخست دی، روز برابری و خواهر و برادری بود.

☀️ در خرم‌روز ایرانیان در برابر درخت سرو پیمان می‌بستند كه تا سال پسین یک سرو ديگر بکارند و این‌گونه دل‌گرم به آینده‌ای روشن می‌شدند. سرو در هنر و ادب‌سار (ادبیات) ایران نماد ایستادگی است. پس از تازش‌های پیاپی به خاک و فرهنگ ایران، سرو در نمادها اندکی خمید ولی نشکست.


☀️ @AdabSar
بپرسید بر جانِ ما شاه کیست
به کژّی به هر جایْ همراه کیست

چنین داد پاسخ که آز استْ شاه
سرِ مایه‌ی کین و جانِ گناه

بپرسید خودْ گوهرِ آز چیست
کش از بهرِ بیشی بباید گریست

چنین داد پاسخ که آز و نیاز
دو دیوَند پتیاره و دیرساز

یکی را ز کَمّی شده خشکْ لب
یکی از فزونی‌ست بی‌خوابْ شب

همان هر دو را روزِ بَد بشکَرَد
خُنُک آن که جانش پذیرد خرَد
#فردوسی

امید که در این چله:
به گل‌ْنار مانَد همی چهرِ تو


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🍉
🍉🍉
2024/10/02 04:23:44
Back to Top
HTML Embed Code: